TÍNH ĐẶC THÙ TRONG VIỆC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT

GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Ở CÁC HỌC VIỆN THUỘC

BỘ QUỐC PHÒNG

ThS. Tạ Thị Ngọc Liên*

Tóm tắt:

Thực hiện pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng là hành vi thực tế, hợp pháp của các chủ thể nhằm hiện thực hóa các quy định của pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện. Những đặc thù về nhiệm vụ, chức năng, tổ chức của các Học viện quân đội đã tác động đa chiều tới hoạt động này. Bài viết phân tích một số điểm đặc thù trong thực hiện pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng, có so sánh với các trường ngoài quân đội. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng hiện nay.

Từ khóa: đặc thù, thực hiện pháp luật, giáo dục đại học, Học viện, Bộ Quốc phòng

Abstract: Implementing the law on higher education in the Academy departments under the Ministry of National Affairs is the actual and legal behavior of the subjects, formed in the process of implementing legal regulations on higher education at the Academies. The specific tasks, functions, and organizations of the Military Academy have multidimensional effect on this activity. This article analyzes the differences between the implementation of legal regulations on tertiary education in other Academies of the Ministry of National Affairs and non-military universities. On that basis, the article proposes solutions to ensure the implementation of higher education  law at military academies.

Keywords: legal implementation, higher education, Academy, Ministry of National Affairs.

Mở đầu

Hoạt động giáo dục đại học (GDĐH) ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng (BQP) dựa trên pháp luật. Pháp luật, bao gồm những văn bản quy phạm pháp luật cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và Quân ủy Trung ương, BQP đối với hoạt động GDĐH. Tuy nhiên, giá trị và vai trò của pháp luật chỉ đạt được khi các chủ thể pháp luật hiểu biết, tự giác thực hiện. Trước yêu cầu, nhiệm vụ của các Học viện thuộc BQP trong tình hình mới đòi hỏi đội ngũ cán bộ, học viên càng phải thực hiện tốt những quy định của pháp luật nói chung, pháp luật về GDĐH nói riêng. Bên cạnh đó, việc thực hiện pháp luật (THPL) về GDĐH ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng có những yếu tố đặc thù riêng, xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ và mục tiêu giáo dục và đào tạo của các nhà trường quân đội. Do vậy, cần có sự xem xét tác động đa chiều của các yếu tố này, để từ đó đưa ra các giải pháp bảo đảm THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

1. Khái quát thực hiện pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng

THPL là giai đoạn diễn ra tiếp nối quá trình xây dựng pháp luật, nhằm bảo đảm cho các quy định pháp luật vào cuộc sống. Trong các giáo trình khoa học pháp lý chuyên ngành, THPL được hiểu là “hành vi thực tế, hợp pháp, có mục đích của các chủ thể trong quá trình hiện thực hóa các quy định của pháp luật”[1]; hoặc “THPL là quá trình hoạt động có mục đích làm cho những quy phạm của pháp luật trở thành hiện thực trong cuộc sống, tạo ra cơ sở pháp lý cho hoạt động thực tế của các chủ thể pháp luật”[2]. Như vậy, có thể thấy rằng, mặc dù có nhiều cách diễn đạt khác nhau về khái niệm THPL, nhưng nhìn chung, các nghiên cứu đều có sự thống nhất về nội hàm của THPL, đó là: THPL là hành vi thực tế, hợp pháp, có mục đích của các chủ thể nhằm thực hiện các quy định của pháp luật, đưa pháp luật vào thực tiễn cuộc sống. Bản chất của THPL là “sự chuyển hóa các yêu cầu chung được xác định trong các nguyên tắc và quy phạm pháp luật vào trong các hành vi cụ thể của các chủ thể”^[3].

Học viện thuộc BQP là những cơ sở GDĐH của quân đội và quốc gia, có nhiệm vụ nghiên cứu, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức, chính trị cho đội ngũ cán bộ các cấp trong quân đội, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao nhằm xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ khả năng bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa trong mọi điều kiện. Trong hoạt động GDĐH ở các Học viện thuộc BQP, pháp luật chính là phương tiện bảo đảm cho các chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển giáo dục được triển khai nhanh chóng vào đời sống xã hội; đồng thời công cụ có hiệu quả nhất để Nhà nước quản lý lĩnh vực GDĐH ở các Học viện quân đội. Pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP là hệ thống các quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành và bảo đảm thực hiện, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tổ chức và hoạt động GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

Từ những phân tích trên, THPL về GDĐH được hiểu là hành vi thực tế, hợp pháp của các chủ thể, được hình thành trong quá trình hiện thực hóa các quy định của pháp luật về GDĐH ở các Học viện, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP. Đây chính là hoạt động có mục đích của các chủ thể nhằm đưa những quy định của pháp luật về GDĐH đi vào đời sống thực tiễn, trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể, nhằm hiện thực hóa những mục tiêu về phát triển GDĐH ở các nhà trường quân đội nói chung, các Học viện thuộc BQP nói riêng, hướng tới nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quân đội, góp phần xây dựng QĐNDVN cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Do vậy, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP có vai trò rất quan trọng đối với chất lượng GDĐH ở các Học viện, thể hiện ở những nội dung sau:

Thứ nhất, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng góp phần đưa chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước về GDĐH vào thực tiễn quân đội.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn xác định vai trò quan trọng của GDĐH đối với chất lượng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Đại hội đại biểu lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định “phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; ưu tiên phát triển nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý và các lĩnh vực then chốt trên cơ sở nâng cao, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, cơ bản về chất lượng giáo dục, đào tạo”[4] là một trong ba đột phá chiến lược trong nhiệm kì tới. Thông qua quá trình THPL về GDĐH, các chủ thể sẽ nắm bắt được đầy đủ và thực hiện tốt các đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước, của Bộ Quốc phòng về hoạt động GDĐH trong Quân đội. Mặt khác, Đảng và Nhà nước cũng có điều kiện để kiểm nghiệm tính đúng đắn của các chính sách, pháp luật được ban hành trong thực tiễn để kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Do vậy, THPL về GDĐH trong các Học viện thuộc BQP góp phần quan trọng đưa đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước vào đời sống thực tiễn, hiện thực hóa các quy định pháp luật vào hoạt động GDĐH trong quân đội.

Thứ hai, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng góp phần đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia, đặc biệt là đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, học viên.

Đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục là nhân tố có ý nghĩa quyết định chất lượng GDĐH ở các Học viện thuộc BQP. Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Oanh - Cục trưởng Cục Nhà trường, Bộ Tổng Tham mưu, để phát huy vai trò và trách nhiệm của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục, “các cơ quan chức năng và học viện, nhà trường quân đội phải thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng tốt với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”[5]. Trong đó, các quy định pháp luật về GDĐH là cơ sở để xây dựng và thực hiện các chính sách, chế độ đối với đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, tạo động lực cho đội ngũ này cống hiến cho sự nghiệp GDĐH. Do vậy, thực hiện tốt các quy định pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP sẽ tạo điều kiện cho mọi cá nhân, tổ chức tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và giảng viên ở các Học viện thuộc BQP. Từ đó góp phần đảm bảo sự phát triển của đội ngũ này cả về số lượng và chất lượng, nâng cao chất lượng thực hiện nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của các Học viện trong quân đội hiện nay.

Bên cạnh đó, thực hiện tốt các quy định của pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP góp phần tạo điều kiện cho đội ngũ học viên tiếp cận và hưởng thụ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong quá trình học tập, nâng cao trình độ. Trên cơ sở đó, THPL về GDĐH có ý nghĩa quan trọng, góp phần tích cực trong việc hình thành đội ngũ sĩ quan tương lai cho quân đội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới.

Thứ ba, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng có vai trò quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng GDĐH của các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng trong tình hình mới.

Trong giai đoạn hiện nay, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc đang có thay đổi quan trọng trước sự biến động nhanh chóng, phức tạp của tình hình thế giới, khu vực. Theo Đại tướng Ngô Xuân Lịch, nguyên Bộ trưởng BQP, “sự phát triển của cách mạng khoa học – công nghệ hiện đại, kinh tế tri thức đã tác động sâu sắc đến lĩnh vực quân sự, làm thay đổi nhiều vấn đề cơ bản về chiến tranh và quân đội, dẫn đến cuộc cách mạng quân sự mới”.[6] Để đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ GDĐH trong bối cảnh mới, đòi hỏi các Học viện phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó đổi mới cơ chế quản lý, xây dựng các Học viện chính quy, hiệu đại, mẫu mực, theo mô hình nhà trường thông minh, tiếp cận Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đồng thời gắn với phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”.

Pháp luật về GDĐH định hướng, tạo tiền đề cho sự phát triển của các quan hệ phát sinh trong hoạt động GDĐH của các Học viện thuộc BQP, thúc đẩy quá trình giáo dục phát triển đúng hướng và mang lại hiệu quả thiết thực. Đồng thời, pháp luật về GDĐH tạo hành lang pháp lý để thực hiện những chủ trương và giải pháp đổi mới cơ bản và toàn diện GDĐH ở các Học viện thuộc BQP. THPL về GDĐH bao gồm tất cả các hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân nhằm tích cực đưa pháp luật vào thực tiễn cuộc sống, là quá trình hiện thực hóa các quy định của pháp luật về GDĐH. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng GDĐH tại các Học viện thuộc BQP, tăng cường sự hội nhập chủ động và tích cực về giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

Thứ tư, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP có vai trò nâng cao ý thức pháp luật cho các chủ thể tham gia hoạt động GDĐH, góp phần ngăn ngừa, hạn chế và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật về GDĐH, tăng cường pháp chế XHCN.

Ý thức pháp luật giữ vai trò quan trọng, chi phối hành vi của mỗi chủ thể trong tất cả các giai đoạn của quá trình điều chỉnh bằng pháp luật đối với lĩnh vực GDĐH ở các Học viện thuộc BQP. Ý thức pháp luật, dưới góc độ tiếp cận luật học, là tổng thể  những quan điểm, quan niệm, tư tưởng thịnh hành trong xã hội về pháp luật, là thái độ, tình cảm, sự đánh giá của con người đối với pháp luật cũng như đối với hành vi pháp luật của các chủ thể trong xã hội.[7] Trong quá trình THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP, thông qua tuyên truyền, phổ biến, giáo dục các quy định về GDĐH, các chủ thể sẽ tiếp thu những tri thức pháp luật, nhất là các quy định pháp luật liên quan trực tiếp đến cuộc sống, hoạt động quân sự, hình thành kĩ năng sử dụng pháp luật. Khi chủ thể có những nhận thức pháp luật cần thiết họ sẽ có niềm tin vào pháp luật, vào những hoạt động hợp pháp của mình, thấy được giá trị của việc tôn trọng và thực hiện chính xác, đầy đủ các quy định pháp luật, từ đó họ tự giác tuân theo pháp luật, vận động những người khác cùng làm theo pháp luật.[8]

Đồng thời, việc tự giác thực hiện các quy định pháp luật về GDĐH, các hành vi hợp pháp của các chủ thể pháp luật được tạo lập, góp phần hạn chế đến mức thấp nhất các hành vi vi phạm pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP. Mặt khác, thực tiễn THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP cũng là cơ sở để đánh giá thực trạng pháp chế, đồng thời cũng là giải pháp căn bản để tăng cường pháp chế XHCN trong hoạt động GDĐH ở các Học viện.

Thứ năm, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP là cơ sở để hoàn thiện hệ thống pháp luật về GDĐH.

Pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP là cơ sở pháp lý để triển khai việc tổ chức và hoạt động GDĐH trong thực tiễn. Nếu những quy định của pháp luật về GDĐH có chất lượng tốt thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đổi mới và phát triển GDĐH ở các Học viện. Nhưng ngược lại, nếu hệ thống pháp luật về GDĐH còn nhiều lỗ hổng, thiếu sót, chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tế thì sẽ làm cản trở hoạt động GDĐH, ảnh hưởng tới quá trình xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho quân đội.

Để đánh giá chất lượng pháp luật về GDĐH phải căn cứ vào kết quả thực tiễn THPL, xem xét các quy phạm pháp luật về GDĐH đã điều chỉnh các quan hệ xã hội trong lĩnh vực đó như thế nào. Do đó, việc xem xét quá trình THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP sẽ cho phép làm rõ những hạn chế, bất cập của hệ thống pháp luật thực định, để từ đó các cơ quan có thẩm quyền sẽ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật về GDĐH hiện hành.

2. Những yếu tố đặc thù trong việc thực hiện pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng, Việt Nam

So với các trường đại học ngoài quân đội, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP có tính chất đặc thù riêng, xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ và mục tiêu giáo dục và đào tạo của các trường quân đội. Nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược “đến năm 2025 xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”[9] đòi hỏi phải đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, uy tín, năng lực ngang tầm nhiệm vụ. Đây được coi là nhiệm vụ chính trị trung tâm của các trường quân đội, trong đó có các Học viện thuộc BQP. Cũng chính những đặc thù này đã và đang tác động đa chiều tới hoạt động THPL về GDĐH ở các học viện thuộc BQP hiện nay. Điều này thể hiện ở những đặc điểm riêng biệt sau:

Thứ nhất, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP phải dựa trên cơ sở đặc điểm về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của các Học viện thuộc BQP.

Các Học viện thuộc BQP thuộc hệ thống cơ cấu tổ chức của các nhà trường trong quân đội, đồng thời là một bộ phận của hệ thống GDĐH quốc gia. Do đó, các Học viện vừa có những đặc điểm của các cơ sở GDĐH trong hệ thống giáo dục quốc dân, vừa có những đặc điểm mang tính đặc thù của các nhà trường quân đội. Công tác giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học của các Học viện đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, BQP, Bộ Tổng tham mưu, Tổng cục Chính trị, Đảng ủy và thủ trưởng cấp trên, sự quản lý, hướng dẫn nghiệp vụ của cơ quan chức năng và các quy định của pháp luật về GDĐH trong quân đội.

Để thực hiện hoạt động GDĐH với nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, sĩ quan trong toàn quân, về mặt tổ chức, hệ thống các Học viện thuộc BQP bao gồm: 06 Học viện trực thuộc BQP (Học viện Quốc phòng, Học viện Chính trị, Học viện Lục quân; Học viện Kỹ thuật Quân sự, Học viện Quân y, Học viện Hậu cần) và các Học viện trực thuộc các Tổng cục, Quân chủng, Binh chủng, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (Học viện Biên phòng, Học viện Khoa học quân sự, Học viện Hải quân, Học viện Phòng không - Không quân).

Về nhiệm vụ, các Học viện nằm trong hệ thống nhà trường quân đội, “có tư cách pháp nhân, thực hiện nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, xây dựng nhà trường quân đội chính quy, cấp văn bằng, chứng chỉ theo quy định của Nhà nước và BQP”[10]. Khác với các trường ngoài quân đội, các Học viện có nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, sĩ quan, nhân viên cho toàn quân theo trình độ học vấn và chức danh với các loại đối tượng, thể hiện mục tiêu kép trong quá trình đào tạo. Về trình độ đào tạo đại học, các Học viện đào tạo các trình độ cử nhân, thạc sĩ, (bác sĩ chuyên khoa cấp 1,2), tiến sĩ; đào tạo theo nhóm ngành sẽ gồm: sĩ quan chỉ huy tham mưu, sĩ quan chính trị, sĩ quan hậu cần, sĩ quan kỹ thuật; sĩ quan chuyên môn khác; đào tạo theo chức vụ bao gồm: cán bộ cấp chiến thuật; cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược.

Về cơ cấu tổ chức của các Học viện thuộc BQP bao gồm: Ban giám đốc hoặc Ban giám hiệu (Gồm giám đốc (Hiệu trưởng) – Chính ủy; các Phó giám đốc (Phó hiệu trưởng) – Phó chính ủy; Cơ quan quản lý giáo dục, đào tạo; các Khoa – Bộ môn; Đơn vị quản lý học viên (Hệ, tiểu đoàn, đại đội, trung đội, tiểu đội); các cơ quan giúp việc.[11] Bên cạnh đó, mỗi Học viện có một mô hình, mục tiêu đào tạo cụ thể, đây cũng chính là căn cứ để xác định tiêu chuẩn, điều kiện tuyển sinh, cũng như những yêu cầu cụ thể về phẩm chất, năng lực cần đạt được của đối tượng đào tạo khi tốt nghiệp ra trường. Mỗi loại hình, cấp đào tạo và bậc đào tạo của các Học viện sẽ được thực hiện theo một khung chương trình, quỹ thời gian nhất định theo quy định của BQP, với đối tượng tuyển sinh quân sự theo những tiêu chuẩn và điều kiện cụ thể, chặt chẽ.

Như vậy, các Học viện thuộc BQP là những cơ sở GDĐH của quân đội và quốc gia, đóng vai trò đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ các cấp cho quân đội, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ Tổ quốc. Những quy định chặt chẽ trong tổ chức và hoạt động yếu tố bảo đảm tính thống nhất của hoạt động THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

Thứ hai, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP có sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau, có trình độ, năng lực phẩm chất, có ý thức pháp luật, kỷ luật quân đội.

Theo quy định của Luật Giáo dục đại học năm 2012, sửa đổi, bổ sung năm 2018 và Điều lệ Công tác nhà trường Quân đội (được ban hành kèm theo thông tư 51/2016/TT-BQP ngày 20/4/2016 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng) thì chủ thể THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP gồm có các tổ chức, cá nhân, trong đó:

1. Nhóm chủ thể là tổ chức bao gồm: các cơ quan quản lý các trường đại học (Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo), cơ quan quản lý nhà trường quân đội (BQP và các cơ quan chuyên môn), các tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam, các Học viện, các đoàn thể và các tổ chức xã hội trong các Học viện quân đội. Trong đó, BQP chủ trì, phối hợp với các cơ quan nhà nước có thẩm quyển để báo cáo Chính phủ trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.
2. Nhóm chủ thể là cá nhân bao gồm: người học (học viên quân sự và dân sự), cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên. Họ phải là những quân nhân có đủ tiêu chuẩn về sức khỏe, phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ học vấn, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu giáo dục đào tạo, đồng thời còn có tác phong của người cán bộ, sĩ quan quân đội.

Như vậy, các chủ thể THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP đều có những đặc điểm phù hợp với môi trường quân sự chính quy, mẫu mực và có xu hướng nghề nghiệp rõ ràng, có ý thức trong việc nâng cao trình độ bản thân để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, chức trách mà mình đảm nhận. Bên cạnh đó, thông qua quá trình học tập, rèn luyện ở các Học viện, các chủ thể sẽ được trang bị những kiến thức pháp luật nói chung, GDĐH nói riêng, từ đó hình thành nên có ý thức tự giác chấp hành pháp luật, kỉ luật quân đội. Đây chính là điều kiện thuận lợi để nâng cao hiệu quả THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP, bảo đảm mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Tuy vậy, phần lớn học viên xuất thân từ nhiều địa phương, vùng miền giai cấp, tầng lớp xã hội khác nhau, nên tư tưởng, nhận thức, tư duy của họ chịu ít nhiều ảnh hưởng của phong tục, tập quán, lối sống của vùng miền, dân tộc mà gia đình sinh sống. Mặt khác, đa số họ tuổi đời còn trẻ, vốn sống, kinh nghiệm thực tiễn còn có phần hạn chế, ý thức pháp luật còn chưa vững chắc, dễ chịu sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường, những tiêu cực và tệ nạn xã hội…Điều này sẽ dẫn tới những hành vi bột phát, dễ vi phạm pháp luật, tạo ra những khó khăn nhất định trong quá trình THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

Thứ ba, bên cạnh thực hiện các quy định của pháp luật GDĐH nói chung, các chủ thể còn phải thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, các văn bản pháp luật về GDĐH của Quân ủy trung ương, BQP để phù hợp với thực tiễn của hoạt động quân sự.

Bên cạnh sự điều chỉnh của hệ thống các quy phạm pháp luật về GDĐH nói chung, hoạt động GDĐH ở các Học viện thuộc BQP còn chịu sự chi phối của các Nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, các văn bản pháp luật của Bộ Quốc phòng và các cơ quan chuyên môn. Các quy định pháp luật về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP được phân chia thành nhiều nhóm khác nhau, căn cứ vào phạm vi điều chỉnh như: nhóm các quy định về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của các Học viện thuộc BQP; nhóm các quy định về quyền và nghĩa vụ của đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục và người học; nhóm các quy định pháp luật về hoạt động đào tạo, khoa học và công nghệ, bảo đảm chất lượng và kiểm định chất lượng GDĐH; nhóm các quy định về hợp tác quốc tế; quản lý tài chính và quản lý nhà nước đối với hoạt động GDĐH.

Hoạt động GDĐH ở các Học viện thuộc BQP gắn liền với thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, khác với hoạt động GDĐH ở các cơ sở đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân như mục tiêu, nội dung giáo dục, dẫn đến các quy định pháp luật cũng cần phải đảm bảo phù hợp với tính chất đặc thù này. Chương trình, nội dung đào tạo phải được thực hiện và thường xuyên đổi mới theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, đồng thời phù hợp với Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, sự phát triển của vũ khí, trang bị, khoa học công nghệ và khoa học quân sự. Mục tiêu GDĐH ở các Học viện thuộc BQP không chỉ có trang bị kiến thức toàn diện cho đội ngũ học viên cả về chính trị, quân sự và chuyên ngành mà còn tập trung giáo dục, xây dựng phẩm chất, đạo đức, nhân cách, bản lĩnh chính trị vững vàng, khả năng lãnh đạo, tác chiến trong mọi hoàn cảnh, nhằm đảm bảo mọi học viên tốt nghiệp ra trường đều phát huy tốt phẩm chất, năng lực theo đúng mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Trên cơ sở đó, việc thực hiện các quy định pháp luật trong mọi hoạt động của quá trình GDĐH ở các Học viện thuộc đều phải bám sát vào tình hình nhiệm vụ, thực tiễn của quân đội và chức năng, nhiệm vụ được giao, gắn chặt giữa đào tạo và thực hiện các chế độ, các mối kết hợp trong huấn luyện.

Thứ tư, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP được tiến hành với nội dung và cách thức đa dạng, phong phú.

THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP được thực hiện bởi các nhóm chủ thể rất đa đạng, từ các cá nhân tới các cơ quan, tổ chức. Mỗi nhóm chủ thể lại tiến hành các nội dung THPL với những cách thức khác nhau. Đối với các cơ quan quản lý Nhà nước về GDĐH, theo chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình có thể tiến hành các hoạt động như: ban hành các văn bản dưới luật để hướng dẫn, triển khai các quy định của Luật GDĐH hiện hành nhằm thống nhất quản lý các Học viện thuộc BQP, công tác giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học và đầu tư cho GDĐH ở các Học viện; thanh tra, kiểm tra quá trình THPL về GDĐH của các Học viện; giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực GDĐH... Còn đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, học viên sẽ tiến hành các hoạt động như tuyên truyền, giáo dục các quy định của pháp luật về GDĐH; nghiêm chỉnh chấp hành các quy định pháp luật của Nhà nước, Điều lệnh, Điều lệ của Quân đội; quy chế, quy định về GDĐH; sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; tích cực đấu tranh, tố giác các hành vi vi phạm pháp luật về GDĐH…Đây là lực lượng tham gia thường xuyên vào việc THPL về GDĐH ở các Học viện quân đội, do đó trực tiếp quyết định đến hiệu quả của hoạt động này.

Bên cạnh đó, để phù hợp với đặc thù của quá trình học tập, rèn luyện trong môi trường quân sự, các Học viện trong quân đội đã lựa chọn đa dạng các hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về GDĐH để phù hợp với nội dung, trình độ, chuyên ngành đào tạo, điều kiện trang thiết bị, cơ sở vật chất của các nhà trường. Hiện nay, trong các Học viện thuộc BQP, giáo dục pháp luật chủ yếu được thực hiện thông qua giáo dục chính khóa và giáo dục ngoại khóa (khai thác tủ sách pháp luật, tuyên truyền qua loa đài, phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, ngày pháp luật, chuyên đề, tọa đàm pháp luật…). Việc lựa chọn những hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, hợp lý đã giúp cho các chủ thể dễ dàng tiếp cận thông tin, kiến thức pháp luật về GDĐH, nhận thức rõ vai trò và nội dung của pháp luật trong việc quản lý các quan hệ pháp luật trong lĩnh vực GDĐH, góp phần hình thành động cơ, hành vi và thói quen xử sự hợp pháp của mỗi cá nhân.

Thứ năm, THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP được diễn ra trong môi trường sư phạm quân sự, chịu sự chi phối của điều lệnh, điều lệ, kỉ luật của quân đội.

Ở các Học viện thuộc BQP, hoạt động GDĐH được các chủ thể thực hiện trong môi trường sư phạm quân sự theo chế độ, nền nếp thống nhất trong toàn quân. Quân sự là hoạt động đặc thù của các Học viện quân đội liên quan đến bí mật quân sự, bí mật quốc gia, do vậy quá trình huấn luyện luôn phải gắn chặt giữa lý luận và thực tiễn, giảng đường với thao trường và gắn với sử dụng vũ khí, trang thiết bị kỹ thuật hiện đại[12], nhằm thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của quân đội. Vì thế, các chủ thể với tư cách là công dân có nghĩa vụ và trách nhiệm chấp hành nghiêm pháp luật của Nhà nước, còn phải thực hiện nghiêm điều lệnh, điều lệ của quân đội, quy định của nhà trường với tư cách là quân nhân.[13]

Trong môi trường đó, các chủ thể thực hiện các hoạt động GDĐH chịu sự chi phối của điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định, kỷ luật nghiêm của quân đội. Tất cả cán bộ, giảng viên, học viên sẽ được biên chế, làm việc, học tập trong hệ thống tổ chức chặt chẽ, theo các chế độ tập trung, thống nhất; các mối quan hệ của quân nhân sẽ được duy trì theo đúng điều lệnh, điều lệ quân đội. Mặc dù mỗi Học viện đóng quân ở những địa bàn khác nhau, mục tiêu đào tạo khác nhau, nhưng các chủ thể đều được rèn luyện trong môi trường sư phạm quân sự, kỉ luật nghiêm ngặt với 11 chế độ trong ngày, 3 chế độ trong tuần cùng các quy định nhằm rèn luyện tác phong, chuẩn mực của người quân nhân cách mạng, từ xưng hô, chào hỏi, chế độ tranh thủ, trực ban, trực chiến, ngày pháp luật, ngày chính trị văn hóa, tinh thần…

Bên cạnh đó, các hoạt động GDĐH không chỉ diễn ra trong các phòng học, giảng đường, mà còn diễn ra trên thao trường, bãi tập, trong những điều kiện, hoàn cảnh sát với tình huống sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu. Sự khó khăn, thách thức của hoạt động GDĐH ở các Học viện thuộc BQP là điều kiện trực tiếp rèn luyện cho cán bộ, giảng viên, học viên sự vững vàng về bản lĩnh chính trị, ý thức pháp luật, kỉ luật, phẩm chất, năng lực, khả năng thực hành huấn luyện, sử dụng vũ khí quân sự. Vì thế, THPL về GDĐH được diễn ra trong điều kiện thuận lợi, đó là môi trường quân sự đặc thù, theo chế độ lãnh đạo, quản lý chặt chẽ, có tính kỉ luật cao.

3. Các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giáo dục đại học ở các Học viện thuộc Bộ Quốc phòng hiện nay

Trên cơ sở khái quát những đặc thù của THPL về GDĐH ở các Học viện quân đội, để phát huy những thuận lợi, hạn chế những khó khăn trong hoạt động này, cần phải thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp sau:

Thứ nhất, giải pháp có ý nghĩa quyết định là phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

Không ngừng “Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và sự nghiệp quốc phòng, an ninh…”[14] luôn là một nguyên tắc cơ bản, vấn đề mang tính chất sống còn trong sự nghiệp xây dựng quân đội, bảo đảm trong bất cứ hoàn cảnh nào, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Vì thế, mọi hoạt động của quân đội, trong đó có THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP, luôn phải đảm bảo nguyên tắc này.

Trên cơ sở đó, các Học viện thuộc BQP cần tiếp tục quán triệt nghiên cứu, triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch, quy định về giáo dục và đào tạo của Đảng, Nhà nước, BQP, trọng tâm là Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD – ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Kết luận số 51-KL/TW ngày 30/5/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29; Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW, ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương, BQP về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới; Đề án “Xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội giai đoạn 2023 - 2030 và những năm tiếp theo” được ban hành kèm theo Quyết định số 3525/QĐ-BQP, ngày 03/8/2023 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng…

Bên cạnh đó, các cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy các cấp cần lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện nghiêm túc công tác bồi dưỡng, giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm nâng cao nhận thức của các chủ thể về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP, nhằm tạo ra sự thống nhất về nhận thức và hành động. THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP phải được xác định là trách nhiệm chung của các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể và đơn vị. Do đó, trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về GDĐH, cần thường xuyên bám sát sự chỉ đạo của cấp trên, sự phối hợp hiệp đồng chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị với nhau. Mặt khác, các cấp ủy, chỉ huy các cấp tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời rút kinh nghiệm, khắc phục những khâu yếu, mặt yếu, đánh giá đúng thực chất kết quả THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

Thứ hai, hoàn thiện các quy định pháp luật về GDĐH, bám sát mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ của các Học viện thuộc BQP.

Chất lượng của hệ thống pháp luật là yếu tố bảo đảm quan trọng, quyết định đến hiệu quả THPL. Bởi, để đưa pháp luật vào cuộc sống, thì các quy định của pháp luật phải phù hợp với thực tiễn. Từ cuộc sống và đi vào cuộc sống đó là cơ sở, lý do cho sự tồn tại của các quy định pháp luật, là hiệu lực và uy tín của nhà nước; là vấn đề vừa cấp thiết, vừa thường trực của pháp luật nước ta trong giai đoạn hiện nay. [15]

Hệ thống pháp luật hoàn thiện đòi hỏi phải bảo đảm được những yêu cầu nhất định. Theo Nguyễn Minh Đoan, “hệ thống pháp luật có chất lượng cần phải bảo đảm các yêu cầu cơ bản sau: tính toàn diện, đồng bộ, tính thống nhất, tính phù hợp, ngôn ngữ và kỹ thuật xây dựng pháp luật, tính khả thi, đáp ứng được những nhu cầu đòi hỏi mà cuộc sống đặt ra.”[16] Do đó, để THPL về GDĐH ở các Học viện đạt hiệu quả tốt cần phải xây dựng được hệ thống pháp luật về GDĐH hoàn chỉnh, đồng bộ, sát thực tế và cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng, Quân ủy Trung ương, BQP về phát triển GDĐH. Các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu, rà soát các văn bản pháp luật về GDĐH nhằm xác định những nội dung còn mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập, gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện; đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của BQP về GDĐH nhằm bảo đảm thống nhất, phù hợp với đặc điểm, tình hình, chức năng nhiệm vụ của Quân đội.

 Trước hết, đặc thù của hoạt động GDĐH ở các Học viện thuộc BQP là đào tạo theo nhiệm vụ, nội dung, chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt, bảo đảm bí mật quân sự, bí mật quốc gia, nên các quy định của pháp luật về GDĐH cũng cần phải có sự phù hợp với yếu tố đặc thù này. Như các quy định liên quan đến xu thế về tăng cường quyền tự chủ trong thực hiện các nhiệm vụ GDĐH (tuyển sinh, đào tạo, nghiên cứu khoa học), tự chủ trong tổ chức, biên chế, nhân sự; tự chủ trong quản lý tài chính, tài sản. Mặt khác, đối với các quy định liên quan đến giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, cần xây dựng, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định, chính sách liên quan đến tuyển dụng, cơ chế đãi ngộ phù hợp để cải thiện đời sống vật chất tinh thần, tạo điều kiện cho đội ngũ này nâng cao năng lực, trình độ. Sửa đổi các quy định của Luật GDĐH nhằm đảm bảo tính độc lập trong việc thành lập các tổ chức kiểm định giáo dục trực thuộc BQP để thực hiện việc đánh giá và công nhận cho các cơ sở giáo dục và chương trình đào tạo khối quốc phòng, an ninh, đáp ứng yêu cầu bảo mật.

Thứ ba, tăng cường bảo đảm các điều kiện về nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, trang thiết bị cho việc THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP.

Đây là cơ sở quan trọng, cần thiết nhằm bảo đảm hiệu quả THPL về GDĐH ở các Học viện thuộc BQP. Do vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp của các Học viện trong toàn quân trên cơ sở tình hình đơn vị cần xây dựng và ban hành các kế hoạch, quy chế, quy định nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý, xây dựng các Học viện theo mô hình “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” và chuyển đổi số trong lĩnh vực GDĐH.

Trước hết, cấp ủy, chỉ huy các cấp của các Học viện trong toàn quân trên cơ sở tình hình đơn vị cần xây dựng và ban hành các kế hoạch, quy chế, quy định cụ thể về huy động mọi nguồn lực, ứng dụng nghiên cứu ứng dụng khoa học – kỹ thuật vào trong huấn luyện, đào tạo, nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị huấn luyện. Đầu tư hiện đại hóa các giảng đường đa năng, trung tâm huấn luyện mô phỏng, thư viện số, thư viện điện tử, phòng thực hành, phòng thí nghiệm bảo đảm tính kế thừa, đồng bộ, hiệu quả, tiết kiệm. Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, điều hành như điều hành huấn luyện qua mạng máy tính, xây dựng hệ thống bài giảng trực tuyến, bài giảng điện tử, làm đề thi, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của học viên.

Nâng cao chất lượng mạng nội bộ tích hợp với hệ thống điều hành huấn luyện qua máy tính, kết hợp với việc khai thác hiệu quả mạng quân sự. Các phần mềm quản lý, giảng dạy, nghiên cứu khoa học được xây dựng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục và đào tạo. Xây dựng hệ thống thao trường huấn luyện kĩ thuật, chiến thuật tổng hợp, đáp ứng yêu cầu tác chiến hiện đại, bảo đảm an toàn, sát với thực tiễn chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu của bộ đội. Bên cạnh đó, các Học viện cũng cần chú trọng vấn đề khai thác, sử dụng, vận hành hệ thống này theo phương châm bảo đảm tính đồng bộ, liên thông, hiệu quả, chính xác. Với mục tiêu này, lãnh đạo, chỉ huy các Học viện cần ban hành các quy định về vận hành sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, huấn luyện, công tác; tập huấn cho các đối tượng có liên quan về quy trình sử dụng, quản lý, kĩ năng khai thác hiệu quả, sử dụng công nghệ thông tin ở các cơ quan, khoa, đơn vị. Giải pháp là quá trình thay đổi căn bản, toàn diện các yếu tố, quy trình giáo dục và đào tạo từ truyền thống sang hiện đại dựa trên nền tảng ứng dựng công nghệ số, do đó cần căn cứ vào tình hình thực tiễn của các Học viện, nguồn lực, thực hiện theo lộ trình với mục tiêu cụ thể, nhằm tạo động lực nâng cao hiệu quả THPL về GDĐH ở các Học viện quân đội trong thời gian tới.

Thứ tư, nâng cao trình độ, năng lực phẩm chất, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và giảng viên các Học viện thuộc BQP.

Trước hết, chú trọng đến công tác quy hoạch, tạo nguồn, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ này, bám sát hướng dẫn của BQP trong Đề án “Xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo”. Trên cơ sở những tiêu chí xác định đối với giảng viên của từng Học viện, cần đổi mới phương pháp, nội dung, hình thức đào tạo, bồi dưỡng giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục theo hướng phát triển năng lực toàn diện. Trước yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng quân đội, tăng cường tiềm lực quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, Quân ủy Trung ương, BQP đã chỉ rõ mục tiêu xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục trong thời gian tới. Cụ thể, “đến hết năm 2025, các Học viện trong toàn quân có 75% giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đạt chuẩn theo quy định, 25% trở lên giảng viên đạt trình độ tiến sĩ; 50% trở lên nhà giáo qua cương vị chỉ huy, quản lý đơn vị phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đào tạo của từng đối tượng. Từ năm 2026 đến hết năm 2030 có 95% cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên đạt chuẩn theo quy định, 75% trở lên nhà giáo qua cương vị chỉ huy, quản lý đơn vị phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đào tạo của từng đối tượng.” [17]

Mặt khác, thực hiện tốt các chính sách đối với giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, nhất là các chính sách liên quan đến hậu phương quân đội, đãi ngộ, trọng dụng nhân tài, hỗ trợ nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thu hút những giảng viên giỏi ngoài quân đội vào giảng dạy ở các Học viện. Chăm lo xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo giáo có trình độ chuyên môn cao, có chức danh khoa học, giáo viên dạy giỏi, nhà giáo ưu tú. Mặt khác, trên cơ sở thực hiện các chính sách pháp luật đối với đội ngũ này, các cơ quan có thẩm quyền đề xuất, kiến nghị với BQP sửa đổi, bổ sung, ban hành các chính sách, quy định mới phù hợp hơn, tạo động lực cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục yên tâm công tác và cống hiến.

Ngoài ra, các Học viện cần thực hiện tốt công tác đánh giá, quản lý giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, kịp thời giải quyết những phản ánh, tố cáo, khiếu nại vi phạm các quy định về GDĐH để có biện pháp ngăn ngừa, can thiệp kịp thời, hạn chế tối đa các biểu hiện vi phạm pháp luật về GDĐH hay tư tưởng dễ dãi, bao che đối với các hành vi vi phạm. Kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về GDĐH của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhất là những sai phạm liên quan đến vấn đề đạo đức nhà giáo, văn hóa ứng xử, tiêu cực trong GDĐH, với mục tiêu đặt quyền lợi của người học lên cao nhất.<