Vấn đề "Đức trị" và "Pháp trị" trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Nhật Duy
Thứ tư, 21/08/2024 - 15:57
Nghe audio
0:00
(PLPT) - Theo GS.TS. Lê Hồng Hạnh - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), Tổng Biên tập Tạp chí Pháp luật & Phát triển - xây dựng Nhà nước pháp quyền của Việt Nam cần tăng cường Đức trị theo đúng tinh thần của Bác.
Thực hiện chương
trình hành động của Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp về việc thực hiện Nghị quyết số
27, ngày 21/8, Toạ đàm “Đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa Việt Nam” do Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp với Cục Phổ biến
giáo dục pháp luật và Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý cùng các đơn vị thuộc
Bộ Tư pháp đã diễn ra tại Hà Nội. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh tới dự
và phát biểu tại Toạ đàm.
Nghị quyết số
27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về tiếp tục
xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai
đoạn mới được đánh giá là một bước cụ thể hoá rất quan trọng tinh thần Nghị quyết
Đại hội XIII của, không chỉ với việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền
XHCN đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, mà cả nhiệm vụ chiến lược xây dựng
và hệ thống chính trị.
Tham dự Tọa đàm
có nhiều đại biểu đến từ các Bộ, ngành chức năng, các chuyên gia, các nhà khoa
học: ông Nguyễn Túc - Ủy viên Đoàn Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam; GS.TS. Hoàng Thế
Liên - nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp; ông Nguyễn Quang Thái - Tổng cục
trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự, Bộ Tư pháp; GS.TS. Lê Hồng Hạnh - Chủ tịch
Trung tâm Trọng tải Quốc tế Việt Nam (VIAC), Tổng Biên tập Tạp chí Pháp luật
& Phát triển, cùng nhiều đại biểu khác.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tư pháp
Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, xây dựng và hoàn thiện Nhà
nước pháp quyền XHCN Việt Nam được xác định là giải pháp để Đảng, Nhà nước,
nhân dân ta thực hiện được các mục tiêu phát triển đất nước đã được Nghị quyết
Trung ương xác định đến năm 2030 - 100 năm thành lập Đảng và đến năm 2045 - 100
năm thành lập nước và xây dựng nước Việt Nam hùng cường - dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh.
"Đây không chỉ là
nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, mà cần phải có sự tham gia của mọi chủ thể
trong xã hội với yêu cầu là năm 2030, thượng tôn Hiến pháp, pháp luật trở thành
chuẩn mực ứng xử của mọi tổ chức, cá nhân và hoàn thành các mục tiêu tổng quát
đã được Nghị quyết xác định: Hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh
đạo; có hệ thống pháp luật hoàn thiện, được thực hiện nghiêm minh, nhất quán;
thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền
con người, quyền công dân; quyền lực nhà nước là thống nhất, được phân công
rành mạch, phối hợp chặt chẽ, kiểm soát hiệu quả; nền hành chính, tư pháp
chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại; bộ máy nhà nước tinh gọn, trong sạch, hoạt
động hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất,
năng lực, thực sự chuyên nghiệp, liêm chính; quản trị quốc gia hiện đại, hiệu
quả; đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững, trở thành nước phát
triển, có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045", Thứ
trưởng Nguyễn Thanh Tịnh nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng Nguyễn
Thanh Tịnh, nói cách khác, để có Nhà nước pháp quyền trên thực tế, tinh thần
pháp trị cần phải được thẩm thấu trong tổ chức và hoạt động của mọi tổ chức, cá
nhân, đó là: xã hội pháp quyền, chính quyền pháp quyền, tổ chức pháp quyền,
công dân pháp quyền. Từ đó, đặt ra yêu cầu lan tỏa tinh thần, tư tưởng Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến mọi người dân Việt Nam để cùng hệ
thống chính trị xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa với
các mục tiêu, nhiệm vụ như đã được xác định tại Nghị quyết 27.
Phát huy "Đức trị" trong xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam
Đóng góp ý kiến tại
buổi tọa đàm, GS.TS. Lê Hồng Hạnh - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài
Quốc tế Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Pháp luật & Phát triển - cho rằng,
nếu xã hội dựa trên pháp trị thì xã hội đó sẽ là xã hội của cấm đoán, trừng
phạt. Lịch sử trước đây có nhiều giai đoạn sử dụng pháp trị để trừng trị chứ
không phải để trao quyền.
"Trong nhà
nước pháp quyền thì pháp quyền được hiểu thế nào?", GS.TS. Lê Hồng Hạnh đặt
vấn đề.
Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho rằng, nếu không tôn trọng những nguyên lý cơ bản của
Đức trị, Pháp trị thì khó xây dựng được nhà nước như kỳ vọng. Trong nhà nước
pháp quyền thì phải sử dụng pháp trị. Pháp quyền là áp đặt ý chí nhà nước,
chính quyền lên xã hội nhưng trong bối cảnh cần pháp quyền. Tuy nhiên, nếu xây
dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự thì xây dựng quyền là cơ bản,
chỉ dụng pháp trị trong chừng mực nhất định.
GS.TS. Lê Hồng Hạnh nhấn mạnh: "Đã là pháp quyền thì dựa trên quyền là chủ yếu,
đề cao, tôn trọng các quyền của người dân. Công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền
của chúng ta cần tăng cường Đức trị theo đúng tinh thần của Bác. Lấy quyền của
người dân lên làm đầu".
Đóng góp những
ý kiến mang tính nghiên cứu, học thuật về Nhà nước pháp quyền, TS. Nguyễn Hồng
Sơn - Phó Vụ trưởng Vụ Địa phương 1, Văn phòng Trung ương Đảng - cho biết: Hệ thống
pháp luật trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam vừa có các đặc
trưng chứa đựng tính phổ quát của hệ thống pháp luật nói chung ở nhiều quốc gia
trên thế giới và có những đặc trưng thể hiện nét đặc thù, riêng có của hệ thống
pháp luật Việt Nam. Đó là Các đặc trưng mang tính phổ quát như tính toàn diện của
hệ thống pháp luật; Tính đồng bộ của hệ thống pháp luật; Tính phù hợp của hệ thống
pháp luật với các điều kiện hiện hữu; Tính minh bạch, công khai của hệ thống
pháp luật; Tính ổn định tương đối của hệ thống pháp luật; tính dân chủ; tính
khoa học.
Về đặc trưng
riêng có của hệ thống pháp luật Việt Nam, theo TS. Nguyễn Hồng Sơn, hệ thống
pháp luật Việt Nam thể chế hoá đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
- Đảng duy nhất lãnh đạo, cầm quyền; bảo đảm phát huy và thể hiện sâu sắc nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa; là công cụ quản lý của Nhà nước trong công cuộc xây dựng
và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; kế thừa và tiếp
nối truyền thống văn hoá pháp lý của đất nước ta; bám sát thực tiễn đất nước và
xu thế phát triển của thời đại.
Phát biểu đóng
góp ý kiến tại buổi tọa đàm, PGS.TS. Tào Thị Quyên - Phó Viện trưởng Viện Nhà nước
và Pháp luật, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - cho rằng, để đổi mới quản
trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu lực, hiệu quả gắn với xây dựng, hoàn thiện
Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong bối cảnh hiện nay, cần đẩy mạnh nghiên
cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, đổi mới tư duy về quản trị quốc gia.
Theo đó, chúng
ta cần tiếp tục nghiên cứu làm sâu sắc hơn về mặt lý luận, tổng kết thực tiễn
quản trị quốc gia ở Việt Nam và kinh nghiệm các nước để định hình, phát triển
con đường đổi mới phù hợp với thể chế chính trị và điều kiện kinh tế xã hội của
Việt Nam.
"Ngoài ra,
cần tiếp tục hoàn thiện đồng bộ thể chế, chính sách, pháp luật trong nhiều lĩnh
vực như trưng cầu ý dân, giám sát và phản biện xã hội, biểu tình, tham vấn công
chúng… Bảo đảm trách nhiệm giải trình của các cơ quan công quyền, nhất là phải
chịu trách nhiệm về hậu quả xảy ra do những văn bản được ban hành trái luật",
PGS.TS. Tào Thị Quyên kiến nghị.
Cũng tại buổi tọa
đàm, rất nhiều ý kiến được các đại biểu đóng góp trong hơn 3 giờ diễn ra, để có
cái nhìn toàn cảnh nhất về việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Tiến sĩ Vũ Hoài
Nam - Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam - trân trọng cảm ơn các ý kiến tham
luận trong buổi tọa đàm. Ông Vũ Hoài Nam cho biết thêm, Ban tổ chức rất bất ngờ
trước sự quan tâm, tham gia của đông đảo nhà quản lý, các chuyên gia. Ban tổ chức
đã nhận được rất nhiều tham luận, ý kiến đa chiều về rất nhiều vấn đề và các kiến
nghị, giải pháp thực hiện Nghị quyết 27.
Tổng biên tập
Báo Pháp luật Việt Nam khẳng định: "Các ý kiến tham gia Tọa đàm sẽ được ghi nhận, đăng tải trên các ấn phẩm của
Báo. Rất mong các nhà quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện doanh
nghiệp... phối hợp, tiếp tục đóng góp những ý kiến sâu sắc, thiết thực, góp phần
triển khai Nghị quyết 27 mang lại thành quả như mong muốn".
(PLPT) - Góp ý vào Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2024 tại Phiên họp thứ 37 trước khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 tới, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, nhận diện đầy đủ các hạn chế và nguyên nhân để dự báo đúng tình hình tham nhũng.
(PLPT) - Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, công tác nhân sự Đại hội XIV là công việc hệ trọng, là "then chốt" của "then chốt", có ý nghĩa quyết định đối với việc thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng để đưa đất nước bước vào Kỷ nguyên mới.
(PLPT) - Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc khẳng định những kết quả hợp tác pháp luật và tư pháp trong hơn 30 năm qua giữa Việt Nam và Nhật Bản đã có đóng góp tích cực vào mối quan hệ "Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng ở Châu Á" mà hai bên vừa nâng cấp vào năm 2023.
Chiều 17/9/2024, tại Hà Nội, Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đã tiếp Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Hungary tại Việt Nam Baloghdi Tibor.
(PLPT) - Mục tiêu sửa đổi Luật Việc làm nhằm thể chế hóa mục tiêu giải quyết việc làm bền vững, chất lượng, phát triển nguồn nhân lực và hỗ trợ phát triển thị trường lao động của Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 42-NQ/TW.
(PLPT) - Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng đề nghị Hà Lan tiếp tục hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực ứng phó biến đổi khí hậu, dự báo, ngăn chặn lũ quét, sạt lở, quản lý bền vững nguồn nước, phát triển nông nghiệp xanh, thông minh, chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi xanh.
Chiều 17/9, tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống của Học viện (9/1949 - 9/2024) và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất; trực tuyến tới các điểm cầu của các Học viện trực thuộc.
(PLPT) - Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương trong quá trình tuần tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về giao thông phải tuân thủ tinh thần "thượng tôn pháp luật", "không có vùng cấm, không có ngoại lệ", không chấp nhận việc can thiệp, tác động để bỏ qua lỗi vi phạm.