Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi): Đề xuất Nhà nước độc quyền trong đầu tư các nhà máy điện hạt nhân
Khánh Huyền
Thứ hai, 19/08/2024 - 17:10
(PLPT) - Chiều 19/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục phiên họp thứ 36, cho ý kiến dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi), dự kiến sẽ trình ra Quốc hội lần đầu tại kỳ họp 8 vào tháng 10 tới.
Đề xuất Nhà nước độc quyền xây dựng nhà máy điện hạt nhân được đề cập trong Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi), trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 36, chiều 19/8.
Chủ nhiệm Ủy ban Công nghệ, Khoa học và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại phiên họp. (Ảnh: quochoi.vn)
Nhà nước có thể độc quyền xây dựng nhà máy điện hạt nhân
Điện hạt nhân là một trong số loại năng lượng mới. Khoản 5, Điều 5, dự thảo luật nêu rõ, Nhà nước độc quyền trong đầu tư xây dựng các dự án nhà máy điện loại này, bên cạnh độc quyền về đầu tư nhà máy thủy điện đa mục tiêu, các dự án nguồn, lưới điện khẩn cấp; điều độ hệ thống điện.
Thẩm tra nội này, có ý kiến trong Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường cho rằng, Việt Nam có tiềm năng về phát triển điện hạt nhân và thời gian qua đã chuẩn bị bước đầu cơ bản. Trong bối cảnh thế giới đang quay trở lại đầu tư, việc phát triển nguồn năng lượng này trở nên quan trọng.
“Điện hạt nhân được xem là một phương án quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng và đạt mục tiêu net zero vào năm 2050, như cam kết của Chính phủ”, báo cáo thẩm tra nêu.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, Thường trực ủy ban này cho rằng, quy định về điện hạt nhân trong dự thảo luật cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, làm rõ các quy định đối với điện hạt nhân trong các điều khoản của luật, nghiên cứu, quy định nguyên tắc trong luật này dẫn chiếu Luật Năng lượng nguyên tử.
Cơ quan soạn thảo cần cung cấp căn cứ chính trị, cơ sở khoa học, công nghệ và kỹ thuật để hỗ trợ triển khai các dự án điện hạt nhân.
Thường trực Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường cũng đề nghị cơ quan soạn thảo báo cáo cấp có thẩm quyền về mức độ quy định với phát triển điện hạt nhân, cũng bổ sung các quy định về hỗ trợ, quản lý rủi ro, quy định về an toàn và bảo vệ môi trường liên quan đến việc phát triển và vận hành các nhà máy điện này.
Về điện gió ngoài khơi - đây cũng là lĩnh vực rất mới tại Việt Nam, liên quan đến quốc phòng an ninh, chủ quyền biển đảo và nhiệm vụ của nhiều bộ, ngành, cơ quan.
Vì vậy, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị có quy định chặt chẽ về điều kiện chuyển nhượng dự án, trách nhiệm từng bộ, ngành trong phát triển loại nguồn điện này.
Cần lộ trình rõ ràng về xóa bù chéo giá điện sinh hoạt cho sản xuất
Chính phủ đề xuất giảm dần tiến tới xóa bỏ bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng và giữa các vùng miền. (Ảnh minh hoạ)
Theo tờ trình của Chính phủ, Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị từ năm 2020 đã đưa ra định hướng “không thực hiện bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, vùng miền”.
Vì vậy, dự thảo luật bổ sung quy định cơ cấu biểu giá bán lẻ hợp lý, giảm dần và tiến tới xóa bỏ bù chéo giá giữa các vùng miền và nhóm khách hàng không tham gia thị trường bán lẻ điện cạnh tranh.
Cơ chế giá điện cũng được áp dụng phù hợp với các nhóm khách hàng có mức tiêu thụ điện lớn.
Thẩm tra nội dung này, theo Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, việc bổ sung các quy định về xây dựng chính sách giá điện tiến tới sát thị trường là phù hợp. Nhưng cơ quan thẩm tra lưu ý các quy định về giảm bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng chưa thể hiện cụ thể tại dự thảo luật.
“Dự thảo luật cần quy định nguyên tắc, lộ trình rõ ràng hơn về xóa bỏ bù giá chéo giữa các nhóm khách hàng. Việc này nhằm đảm bảo bình đẳng xã hội, nguyên tắc thị trường và khuyến khích tiết kiệm điện trong ngành sản xuất”, Thường trực Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường đề nghị.
Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng đề nghị, nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể về đảm bảo cơ cấu giá điện ổn định; bổ sung cơ chế về giá điện hai thành phần, nhập khẩu và xuất khẩu.
Đề xuất Chính phủ có quyền quyết cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện
Theo luật hiện hành, Thủ tướng có quyền quy định cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện. Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được phân cấp quyết định điều chỉnh. Tuy nhiên, điện là hàng hóa thiết yếu nên việc điều chỉnh giá chịu nhiều sức ép của dư luận và có thể ảnh hưởng tới tình hình kinh tế vĩ mô.
Vì thế, dự thảo luật đề xuất Chính phủ sẽ là cơ quan có thẩm quyền trong ban hành cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện, thay vì Thủ tướng. Cụ thể, Chính phủ ban hành Nghị định về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện, trong đó nêu cụ thể thẩm quyền theo từng mức điều chỉnh giá. Thời gian điều chỉnh giá cũng được rút xuống còn 3 tháng, thay vì 6 tháng hiện nay. Việc này để giá bán lẻ điện được điều chỉnh kịp biến động thực tế, thông số đầu vào sản xuất và bù đắp các chi phí, lợi nhuận hợp lý, bảo toàn vốn kinh doanh của doanh nghiệp.
Chính phủ có thể có quyền quyết cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện. (Ảnh minh hoạ)
Ngoài ra, dự thảo luật cũng bổ sung quy định về xây dựng khung giá phát của đơn vị phát điện, giá hợp đồng mua bán điện; giá tạm giữa bên bán và mua điện.
Thẩm tra các nội dung này, Thường trực Ủy ban này nhận thấy các quy định về giá điện hầu hết đều giao Bộ Công Thương xây dựng, thẩm định. Nội dung này đã được quy định tại Luật Điện lực năm 2004. Tuy nhiên, việc xây dựng, thực hiện giá điện chưa hiệu quả, chưa minh bạch hết các thành phần cấu thành giá. Trong khi đây là một trong những điều kiện tiên quyết để đảm bảo công bằng, minh bạch của thị trường điện cạnh tranh.
Do đó, Ủy ban này đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định về trách nhiệm công khai minh bạch các loại giá (truyền tải điện, phân phối điện, điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện, dịch vụ phụ trợ hệ thống điện). Cơ quan soạn thảo cũng cần rà soát quy định về thẩm quyền, hình thức và phương pháp định giá điện, dịch vụ về điện để thống nhất với Luật Giá.
Cùng với đó, cơ quan soạn thảo được đề nghị nghiên cứu cơ chế để cân bằng, bình ổn giá điện thông qua quỹ hoặc tài khoản cân bằng giá mặt hàng này.
Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi) gồm 9 chương với 121 điều, dự kiến trình Quốc hội thảo luận lần đầu tại kỳ họp vào tháng 10.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn vừa là công việc trước mắt, vừa lâu dài, chiến lược, do đó phải nghĩ sâu, làm lớn, nhìn xa, trông rộng.
Chính sách xúc tiến đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một bộ phận cấu thành trong hệ thống chính sách của Nhà nước hướng tới nhà đầu tư nước ngoài nhằm thực hiện mục tiêu thu hút, phát huy vai trò, quản lý FDI theo định hướng phát triển của quốc gia. Ở Việt Nam, chính sách xúc tiến FDI đóng góp quan trọng vào thành tựu công cuộc đổi mới, được xây dựng và hoàn thiện gắn liền với từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Sáng 30/7, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì làm việc với Tiểu ban Văn kiện, Thường trực Tiểu ban Kinh tế - xã hội, Thường trực Tiểu ban Điều lệ Đảng Đại hội XIV của Đảng và Thường trực Ban Chỉ đạo tổng kết 40 năm đổi mới về dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.
Nếu được tái định vị một cách đúng đắn và hiện đại – như một năng lực chiến lược để bảo vệ chủ quyền kinh tế, dẫn dắt mô hình tăng trưởng mới và kiến tạo thị trường cạnh tranh lành mạnh – thì vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước sẽ trở thành lực đẩy trọng yếu giúp đất nước tự tin bước vững vàng vào kỷ nguyên công nghiệp hóa 4.0, chuyển đổi số và phát triển xanh.
Điểm mới của Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp là tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp. Khi trao nhiều quyền hơn cho doanh nghiệp sẽ góp phần tháo gỡ, khơi thông nguồn lực, giúp phát huy và sử dụng hiệu quả vốn
Để hoàn thành khối lượng công việc rất lớn của Hội nghị trong thời gian ngắn, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh yêu cầu đặt ra là từng Ủy viên Trung ương cần phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, tập trung trí tuệ, thảo luận dân chủ, thẳng thắn, khách quan và cầu thị. Phải đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết. Không để bất kỳ lợi ích cục bộ, cảm tính cá nhân hay nể nang, né tránh làm ảnh hưởng tới chất lượng quyết sách.
Dự thảo Luật Thi hành án dân sự (dự thảo Luật) được xây dựng theo hướng hoàn thiện cơ chế rút ngắn thời gian, giảm chi phí và thủ tục thi hành án; đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin...
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang lấy ý kiến góp ý của nhân dân đối với dự thảo Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở GDĐT thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và lĩnh vực giáo dục và đào tạo của phòng chuyên môn thuộc UBND xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.