Trong những năm gần đây, các cuộc xung đột ở Trung Đông không còn chỉ gói gọn trong biên giới của một quốc gia, mà đã lan rộng ra quy mô khu vực và quốc tế, với sự tham gia của nhiều quốc gia và các lực lượng phi chính thống. Xung đột giữa Nhà nước Israel và lực lượng Houthi tại Cộng hòa Yemen là minh chứng rõ nét cho việc một cuộc xung đột khu vực có thể biến thành vấn đề toàn cầu.

Từ góc độ luật pháp quốc tế, cuộc xung đột này đòi hỏi sự phân tích dựa trên các nguyên tắc cốt lõi của luật nhân đạo quốc tế, quyền tự vệ chính đáng, và nghĩa vụ bảo vệ thường dân. Luật Nhân đạo Quốc tế (IHL) là một ngành luật thuộc Công pháp Quốc tế, được ra đời với mục đích hạn chế những tác động khủng khiếp của các cuộc xung đột vũ trang.

Trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Houthi, IHL đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ dân thường và những người không tham chiến. Các quy định của IHL, bao gồm các Công ước Geneva và các Nghị định thư bổ sung, yêu cầu các bên tham chiến phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản như phân biệt giữa mục tiêu quân sự và dân sự, và hạn chế thiệt hại đối với dân thường.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích xung đột Israel - Houthi qua những khía cạnh pháp lý đó, đồng thời đánh giá vai trò của các nghị quyết Liên hợp quốc và khả năng truy cứu trách nhiệm các bên liên quan ra trước các tòa án quốc tế.

Luật Nhân đạo quốc tế và Xung đột Israel - Houthi

Luật Nhân đạo quốc tế (IHL), được coi là một bộ phận quan trọng của luật pháp quốc tế, có vai trò điều chỉnh hành vi của các bên trong xung đột vũ trang. Công ước Geneva và các nguyên tắc cơ bản của IHL quy định rằng các bên phải phân biệt giữa dân thường và đối tượng quân sự, và mọi hành động quân sự đều phải tuân theo nguyên tắc tương xứng.

Trong xung đột Israel - Houthi, nếu có các cuộc tấn công trực tiếp nhắm vào dân thường hoặc các cơ sở hạ tầng dân sự, cả hai bên đều có thể bị cáo buộc vi phạm IHL. Ví dụ, việc Houthi phóng tên lửa vào các khu vực dân cư của Israel hoặc Israel tiến hành các cuộc không kích nhắm vào khu vực dân cư do Houthi kiểm soát đều phải được đánh giá dưới góc độ phân biệt giữa đối tượng quân sự và dân sự. Nếu vi phạm các nguyên tắc này, hành vi đó có thể cấu thành tội ác chiến tranh.

Xung đột giữa Israel và Houthi đã gây ra nhiều tổn thất về người và của, đặc biệt là đối với dân thường. Việc không cung cấp nước, thực phẩm, điện và nhiên liệu có thể cấu thành hình phạt tập thể, vi phạm nghiêm trọng IHL. Các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc đã nhiều lần kêu gọi các bên tuân thủ nghiêm ngặt luật nhân đạo quốc tế và luật nhân quyền quốc tế để giảm thiểu thiệt hại cho dân thường.

Quyền tự vệ của Israel dưới Hiến chương Liên hợp quốc

Điều 51 của Hiến chương Liên hợp quốc công nhận quyền tự vệ của một quốc gia nếu bị tấn công vũ trang. Israel, với lập luận rằng các cuộc tấn công từ Houthi đe dọa an ninh quốc gia, có thể sử dụng điều khoản này để biện minh cho các hành động quân sự của mình. Tuy nhiên, quyền tự vệ không phải là vô hạn, và phải tuân theo các nguyên tắc về tính tương xứng và tính cần thiết.

Các cuộc phản công của Israel cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc của luật nhân đạo quốc tế, đặc biệt là nguyên tắc về tính tương xứng. Điều này có nghĩa là Israel phải đảm bảo rằng mọi hành động quân sự nhằm vào lực lượng Houthi không được gây ra thiệt hại quá mức đối với dân thường, và phải được giới hạn ở mức độ cần thiết để loại bỏ mối đe dọa an ninh mà Houthi đặt ra. Nếu các cuộc tấn công trả đũa của Israel dẫn đến thương vong lớn về người và tổn thất nặng nề về tài sản, điều này không chỉ làm dấy lên tranh cãi về tính hợp pháp của hành động quân sự mà còn có thể đặt ra câu hỏi liệu Israel có thực sự tuân thủ nguyên tắc tương xứng trong việc thực hiện quyền tự vệ hay không. Việc gây thiệt hại lớn cho dân thường có thể không chỉ làm leo thang xung đột mà còn làm tổn hại đến uy tín quốc tế của Nhà nước Israel, đồng thời kích động phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế và tạo điều kiện cho những cuộc điều tra và truy tố tại các tòa án quốc tế. Sự cân nhắc cẩn trọng về tính cần thiết và mức độ thiệt hại là yếu tố quyết định không chỉ đối với tính chính danh của hành động quân sự mà còn đối với sự ổn định lâu dài của khu vực.

Khái quát về Houthi

Houthi, còn được gọi là Ansar Allah (Người ủng hộ của Thượng đế), là một phong trào chính trị và quân sự xuất phát từ nhóm người Hồi giáo dòng Shia Zaidi tại Yemen. Phong trào này được thành lập vào thập niên 1990 dưới sự lãnh đạo của Hussein Badreddin al-Houthi, người đã lên tiếng phản đối Chính phủ Yemen và sự can thiệp của các quốc gia phương Tây vào khu vực Trung Đông.

Ban đầu, Houthi tập trung vào các vấn đề văn hóa và tôn giáo của cộng đồng Zaidi, một nhánh nhỏ của Hồi giáo Shia. Tuy nhiên, từ năm 2004, sau cái chết của Hussein al-Houthi, nhóm này dần trở thành một lực lượng quân sự mạnh mẽ, với mục tiêu chống lại Chính phủ Yemen mà họ cáo buộc là tham nhũng và thân phương Tây. Xung đột này phát triển thành một cuộc chiến kéo dài với Chính phủ Yemen trong suốt nhiều năm.

Vào giai đoạn 2014 - 2015, Houthi mở rộng quyền kiểm soát của mình bằng cách chiếm đóng thủ đô Sana'a và lật đổ chính phủ được quốc tế công nhận của Tổng thống Abdrabbuh Mansur Hadi. Từ đó, họ đã trở thành một bên tham chiến chính trong cuộc nội chiến Yemen, nhận được sự ủng hộ về tài chính, quân sự và ngoại giao từ Cộng hòa Hồi giáo Iran - điều khiến nhiều quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Vương quốc Saudi Arabia và các đồng minh, lo ngại về sự mở rộng ảnh hưởng của Iran tại Trung Đông.

Liên minh do Saudi Arabia dẫn đầu, với sự hỗ trợ của Mỹ và nhiều quốc gia phương Tây, đã can thiệp vào Yemen từ năm 2015 để hỗ trợ chính phủ Hadi và chống lại sự lan rộng của Houthi. Cuộc xung đột này đã dẫn đến một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất trên thế giới, với hàng triệu người bị ảnh hưởng bởi nạn đói, bệnh tật, chết chóc và sự tàn phá do chiến tranh.

Về mặt chính trị, Houthi thể hiện sự đối lập mạnh mẽ với các thế lực bên ngoài, đặc biệt là các quốc gia phương Tây và các đồng minh của họ trong khu vực. Nhóm này cũng thường xuyên sử dụng các khẩu hiệu chống Mỹ và chống Israel trong chiến dịch tuyên truyền của mình. Mặc dù được coi là một lực lượng nổi dậy, Houthi đã phát triển thành một chính quyền kiểm soát nhiều khu vực rộng lớn ở Yemen, đặc biệt là ở vùng lãnh thổ phía bắc Yemen, và đóng vai trò quan trọng, chủ chốt trong cuộc nội chiến kéo dài này.

Sự can thiệp của bên thứ ba và nguyên tắc không can thiệp

Xung đột giữa Nhà nước Israel và nhóm Houthi diễn ra trong một bối cảnh phức tạp và đầy rẫy những yếu tố địa chính trị. Cuộc nội chiến ở Yemen không chỉ đơn thuần là một cuộc xung đột nội bộ, mà đã trở thành một điểm nóng trong cuộc đối đầu quyền lực khu vực giữa các cường quốc. Houthi, lực lượng chính trị và quân sự đang kiểm soát nhiều khu vực quan trọng ở Yemen, nhận được sự hậu thuẫn không nhỏ từ Cộng hòa Hồi giáo Iran - một đối thủ lâu đời của Israel và các đồng minh phương Tây. Trong khi đó, Israel, với tư cách là một đối tác chiến lược của Mỹ và các quốc gia châu Âu, đã tham gia vào cuộc xung đột này trong bối cảnh lo ngại về sự bành trướng ảnh hưởng của Iran tại khu vực Trung Đông.

Câu hỏi đặt ra là, liệu sự can thiệp của các quốc gia và lực lượng bên ngoài - đặc biệt là Israel và Iran - vào cuộc xung đột Yemen có tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, đặc biệt là nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia có chủ quyền? Theo nguyên tắc này, việc một quốc gia tiến hành can thiệp quân sự hoặc cung cấp hỗ trợ quân sự cho các bên tham chiến tại một quốc gia khác thường bị xem là vi phạm pháp luật quốc tế, trừ khi có sự cho phép của Liên hợp quốc hoặc đáp ứng các điều kiện đặc biệt như tự vệ tập thể.

Tuy nhiên, trên thực tế quan hệ chính trị quốc tế lại phức tạp hơn rất nhiều. Các quốc gia thường viện dẫn các lý do an ninh quốc gia, quyền tự vệ trước các mối đe dọa từ xa, hay trách nhiệm bảo vệ để biện minh cho hành động của mình. Đối với Israel, sự tham gia vào cuộc xung đột với Houthi có thể được xem là một nỗ lực nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Iran và bảo vệ lợi ích an ninh của mình. Ngược lại, Iran có thể biện hộ cho sự ủng hộ của mình đối với Houthi như một cách để bảo vệ quyền lợi chiến lược tại khu vực.

Tuy nhiên, dưới sự điều chỉnh của pháp luật quốc tế, những lập luận này không phải lúc nào cũng đủ thuyết phục. Nguyên tắc không can thiệp vẫn là một nguyên tắc nền tảng, và các hành động của Nhà nước Israel và Cộng hòa Hồi giáo Iran có thể bị đặt vào bối cảnh tranh cãi rất căng thẳng về mặt pháp lý. Điều này không chỉ làm phức tạp thêm tình hình xung đột mà còn mở ra những thách thức mới trong việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình, cũng như vai trò của các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc trong việc kiểm soát sự can thiệp từ bên ngoài.

Nguyên tắc không can thiệp quy định rằng các quốc gia không được can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác nếu không có sự đồng ý hoặc ủy quyền hợp pháp, chẳng hạn như qua một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Trong trường hợp xung đột này, nếu Israel có can thiệp quân sự trực tiếp vào Yemen mà không có sự đồng ý của chính quyền quốc gia này, đó có thể được xem là vi phạm nguyên tắc không can thiệp.

Nghị quyết của Liên hợp quốc và các biện pháp trừng phạt

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã ban hành nhiều nghị quyết liên quan đến cuộc xung đột ở Yemen, với trọng tâm chính là ngăn chặn việc cung cấp vũ khí cho các phe tham chiến, bao gồm cả lực lượng Houthi. Những nghị quyết này đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý quốc tế nhằm ngăn chặn sự leo thang của bạo lực và giảm thiểu sự can thiệp từ các quốc gia bên ngoài. Nếu Israel hoặc bất kỳ quốc gia nào khác thực hiện việc cung cấp vũ khí trái phép cho các bên trong cuộc chiến, điều này có thể bị coi là vi phạm nghiêm trọng các nghị quyết quốc tế và kéo theo những hậu quả pháp lý đáng kể trên trường quốc tế.

Một trong những biện pháp quan trọng nhất là Nghị quyết 2216 của Hội đồng Bảo an, áp đặt cấm vận vũ khí đối với Houthi và các đồng minh của họ. Nghị quyết này là nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm hạn chế khả năng quân sự của lực lượng Houthi, đồng thời ngăn chặn sự tham gia của các bên ngoài vào cuộc xung đột. Nếu Israel, hoặc bất kỳ quốc gia nào, tham gia trực tiếp vào cuộc chiến tại Yemen mà không có sự ủy quyền của Liên hợp quốc, hành động của họ có thể bị xem xét là vi phạm luật pháp quốc tế. Những hành động này có khả năng bị coi là vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an và dẫn đến các biện pháp trừng phạt quốc tế nghiêm ngặt.

Việc Israel can thiệp vào cuộc nội chiến ở Yemen có thể để lại hậu quả lớn. Bất kỳ vai trò trực tiếp hay gián tiếp nào, đặc biệt là nếu liên quan đến việc cung cấp vũ khí, đều có thể thu hút sự giám sát chặt chẽ từ quốc tế, làm phức tạp quan hệ ngoại giao của Israel và có nguy cơ dẫn đến sự cô lập trên trường quốc tế. Hơn nữa, sự can thiệp không có ủy quyền hợp pháp có thể làm suy yếu tính hợp pháp của các nỗ lực đa phương nhằm giải quyết cuộc xung đột vốn đã rất phức tạp. Trong bối cảnh địa chính trị đầy chia rẽ này, sự tham gia của Israel vào xung đột mà không có cơ sở pháp lý có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến vị thế của nước này trong cộng đồng quốc tế, khiến họ phải đối mặt với những cáo buộc góp phần làm gia tăng chiến tranh và khủng hoảng nhân đạo.

Ngoài ra, vi phạm các nghị quyết của Hội đồng Bảo an không chỉ dừng lại ở các hậu quả pháp lý. Israel có thể đối diện với phản ứng ngoại giao không chỉ từ các đối thủ truyền thống mà còn từ những đồng minh luôn ủng hộ việc tuân thủ luật pháp quốc tế. Các biện pháp trừng phạt kinh tế, hạn chế viện trợ quân sự và sự chỉ trích quốc tế có thể là hậu quả của những hành động như vậy, đẩy Israel vào vòng xoáy xung đột và cô lập chính trị kéo dài. Vì vậy, sự can thiệp của Israel vào Yemen cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước những rủi ro pháp lý, ngoại giao và nhân đạo có thể xảy ra.

Luật Nhân quyền quốc tế và bảo vệ dân thường

Cả Israel và Houthi đều phải chịu trách nhiệm trước các tiêu chuẩn quốc tế về nhân quyền, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến quyền được sống, quyền an toàn và sự bảo vệ của dân thường trong mọi hoàn cảnh. Trong bối cảnh các cuộc xung đột bạo lực leo thang, nguyên tắc bảo vệ quyền con người trở thành yếu tố nền tảng, không chỉ vì lý do đạo đức mà còn vì những hậu quả pháp lý quốc tế có thể xảy ra. Mọi hành vi tấn công có chủ đích vào dân thường, hoặc nhắm vào các cơ sở hạ tầng dân sự thiết yếu như bệnh viện, trường học, hay các khu vực tập trung dân cư, đều có khả năng bị coi là hành vi vi phạm nghiêm trọng luật nhân quyền quốc tế.

Cuộc xung đột giữa Israel và Houthi không chỉ là một cuộc đối đầu quân sự, mà còn là một cuộc chiến về giá trị nhân quyền cơ bản. Dù bất kỳ bên nào, nếu thực hiện những hành động vượt quá mức độ cần thiết để tự vệ, gây thiệt hại nghiêm trọng cho dân thường, họ đều có thể bị quy trách nhiệm trước các tòa án quốc tế, bao gồm Tòa án Hình sự quốc tế (ICC). Luật nhân quyền quốc tế, kết hợp với các quy định của luật nhân đạo quốc tế, đã thiết lập các tiêu chuẩn rõ ràng về nghĩa vụ của các bên trong xung đột, đặc biệt là nghĩa vụ bảo vệ dân thường khỏi những tổn thất không đáng có.

Về bản chất, các bên tham chiến không được phép sử dụng vũ khí hoặc chiến thuật quân sự gây tổn hại không phân biệt giữa các mục tiêu quân sự và dân sự. Điều này bao gồm việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc tấn công vào các khu vực không có sự hiện diện quân sự rõ ràng. Những hành vi như vậy có thể bị coi là tội ác chiến tranh theo các điều ước quốc tế mà Israel và Houthi đều phải tuân thủ. Trong khi Houthi được xem là một nhóm vũ trang phi quốc gia, họ cũng bị ràng buộc bởi các nguyên tắc cơ bản của luật nhân đạo quốc tế, bao gồm việc bảo vệ dân thường. Tương tự, Israel - một quốc gia có cam kết với các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế - phải đảm bảo rằng mọi biện pháp quân sự của mình không vi phạm quyền sống và an toàn của dân thường.

Nếu các hành động quân sự của Israel hoặc Houthi gây ra thiệt hại lớn về nhân mạng hoặc phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự mà không có lý do hợp pháp rõ ràng, họ sẽ phải đối diện với sự giám sát gắt gao từ cộng đồng quốc tế. Những tổ chức bảo vệ nhân quyền, các tổ chức phi chính phủ và các diễn đàn quốc tế có thể lên tiếng yêu cầu điều tra, đồng thời thúc đẩy việc đưa những cá nhân hoặc tổ chức chịu trách nhiệm ra trước công lý. Hơn nữa, việc phớt lờ các quy định về bảo vệ dân thường có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về chính trị và ngoại giao, đặc biệt là đối với Israel - một quốc gia có quan hệ phức tạp với các quốc gia trong khu vực và các đồng minh quốc tế. Houthi cũng không tránh khỏi sự lên án nếu vi phạm nhân quyền, điều này có thể làm giảm đi sự ủng hộ của quốc tế đối với họ, thậm chí đẩy họ vào tình thế cô lập.

Do đó, trách nhiệm của cả Israel và Houthi trong việc tuân thủ các quy tắc về nhân quyền là không thể bàn cãi. Dù sự phức tạp của cuộc xung đột có thế nào, các bên đều phải đặt quyền con người lên hàng đầu. Bất kỳ sự vi phạm nào cũng không chỉ là một cú đòn đối với đạo đức quốc tế mà còn có thể dẫn đến những hậu quả không lường trước về pháp lý và chính trị trên toàn cầu.

Khả năng truy tố tại các Tòa án quốc tế

Trong bối cảnh các vi phạm nghiêm trọng đối với luật nhân đạo quốc tế hoặc nhân quyền, Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đóng vai trò quan trọng trong việc điều tra và truy tố các cá nhân chịu trách nhiệm về các tội ác chiến tranh hoặc tội ác chống lại loài người. Đây là cơ chế quốc tế nhằm đảm bảo công lý cho các nạn nhân và đưa những người vi phạm ra pháp luật quốc tế. Tuy nhiên, quá trình này trở nên phức tạp hơn khi các quốc gia hoặc nhóm vũ trang không phải là thành viên của ICC, như trường hợp của Israel và Houthi. Sự không tham gia này tạo ra những thách thức pháp lý và ngoại giao lớn, khiến việc truy tố trở nên khó khăn hơn, ngay cả khi có bằng chứng rõ ràng về vi phạm.

Mặc dù vậy, điều này không đồng nghĩa với việc Israel và Houthi có thể thoát khỏi trách nhiệm trước công lý quốc tế. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc có quyền ủy quyền cho ICC tiến hành điều tra và truy tố các tội ác nếu có đủ bằng chứng về các hành vi vi phạm nghiêm trọng. Quyền lực của Hội đồng Bảo an được xem là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất để buộc các cá nhân hoặc tổ chức phải chịu trách nhiệm, ngay cả khi quốc gia của họ không phải là thành viên của ICC. Trên thực tế, Hội đồng Bảo an từng sử dụng quyền lực này để thúc đẩy ICC điều tra trong những trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, chẳng hạn như ở Nhà nước Libya hay Cộng hòa Sudan.

Đối với cuộc xung đột giữa Israel và Houthi, những cáo buộc về tội ác chiến tranh hay tội ác chống lại loài người đều có thể bị đưa ra trước cộng đồng quốc tế nếu các bằng chứng về vi phạm được xác lập. Các hành vi như tấn công dân thường, phá hủy cơ sở hạ tầng thiết yếu mà không có mục tiêu quân sự rõ ràng, hay sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt có thể bị xem là tội ác chiến tranh, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và phạm vi tác động của chúng. Trong khi đó, những hành vi đàn áp hoặc gây tổn thương tâm lý, vật lý nghiêm trọng cho dân thường có thể bị quy vào tội ác chống lại loài người - một tội danh mang tính toàn cầu và không giới hạn về phạm vi địa lý.

Việc Israel không là thành viên của ICC không có nghĩa là họ sẽ miễn nhiễm trước các cáo buộc quốc tế. Israel có thể đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng về ngoại giao và chính trị nếu cộng đồng quốc tế thấy rằng các hành động quân sự của họ vi phạm luật nhân quyền hoặc luật nhân đạo quốc tế. Sự chú ý của truyền thông toàn cầu và áp lực từ các tổ chức phi chính phủ cũng có thể khiến Israel phải đối diện với các diễn đàn quốc tế, dù không chính thức thông qua ICC. Đối với Houthi, dù không phải là một quốc gia có chủ quyền, nhưng họ vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm cá nhân trước ICC nếu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc quyết định can thiệp và chỉ định một cuộc điều tra quốc tế.

Bối cảnh chính trị toàn cầu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các cơ quan quốc tế, như ICC, can thiệp vào các cuộc xung đột. Sự can thiệp từ Hội đồng Bảo an phụ thuộc nhiều vào các quốc gia thành viên có quyền phủ quyết, như Mỹ, Nga, và Trung Quốc. Do đó, việc Israel và Houthi có bị truy tố hay không còn phụ thuộc vào sự phức tạp của các mối quan hệ chính trị và ngoại giao quốc tế. Trong khi một số quốc gia có thể ủng hộ việc điều tra và truy tố, thì những quốc gia khác lại có thể tìm cách ngăn chặn điều đó vì lợi ích chiến lược riêng.

Tuy nhiên, điều không thể phủ nhận là nếu các hành vi vi phạm luật nhân đạo quốc tế và nhân quyền tiếp tục diễn ra mà không có sự can thiệp từ cộng đồng quốc tế, nguy cơ bùng nổ thêm những xung đột và sự leo thang bạo lực sẽ càng cao. Những vi phạm không bị xử lý có thể tạo ra tiền lệ nguy hiểm, khuyến khích các bên tham chiến tiếp tục vi phạm mà không lo ngại hậu quả pháp lý. Chính vì vậy, việc tìm kiếm công lý và trách nhiệm pháp lý trong xung đột Israel - Houthi không chỉ là vấn đề của pháp luật, mà còn là vấn đề đạo đức và trách nhiệm đối với cộng đồng quốc tế.

Xung đột Israel - Houthi dưới góc độ luật pháp quốc tế là một trường hợp phức tạp, liên quan đến nhiều khía cạnh của luật nhân đạo, quyền tự vệ, và nghĩa vụ bảo vệ dân thường. Các quy định của luật quốc tế không chỉ giới hạn trong việc điều chỉnh hành vi của các quốc gia, mà còn điều chỉnh các nhóm vũ trang không chính thức như Houthi. Mặc dù Israel có thể viện dẫn quyền tự vệ, các hành động quân sự phải tuân theo nguyên tắc tương xứng và không gây hại không cần thiết cho dân thường. Hơn nữa, các hành vi vi phạm nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế có thể dẫn đến trách nhiệm pháp lý quốc tế, và các tòa án quốc tế có thể vào cuộc nếu vi phạm nghiêm trọng xảy ra.

Tài liệu tham khảo

1. Bellal, A. (2015). Báo cáo Chiến tranh: Các xung đột vũ trang trong năm 2015. Nhà xuất bản Đại học Oxford.

2. Crawford, J. (2012). Nguyên lý Luật Quốc tế Công cộng của Brownlie (tái bản lần thứ 8). Nhà xuất bản Đại học Oxford.

3. Dinstein, Y. (2011). Chiến tranh, Xâm lược và Tự vệ (tái bản lần thứ 5). Nhà xuất bản Đại học Cambridge.

4. Greenwood, C. (2008). Luật xung đột vũ trang: Luật Nhân đạo Quốc tế. Nhà xuất bản Đại học Oxford.

5. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (UNSC). (2015). Nghị quyết 2216 (2015) về Yemen. Truy cập tại: https://digitallibrary.un.org/record/792852.

6. Liên Hợp Quốc (UN). (1945). Hiến chương Liên Hợp Quốc, Chương VII: Hành động đối với các mối đe dọa hòa bình, vi phạm hòa bình, và hành vi xâm lược. Truy cập tại: https://www.un.org/en/about-us/un-charter/chapter-7.

7. Sassòli, M., Bouvier, A. A., & Quintin, A. (2011). Luật pháp bảo vệ trong chiến tranh như thế nào? (tái bản lần thứ 3). Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC). Truy cập tại: https://casebook.icrc.org.

8. Tòa án Công lý quốc tế (ICJ). (1986). Hoạt động Quân sự và Bán quân sự trong và chống lại Nicaragua (Nicaragua kiện Hoa Kỳ). Truy cập tại: https://www.icj-cij.org/en/case/70.

9. Tòa án Hình sự quốc tế (ICC). (1998). Quy chế Rome của Tòa án Hình sự Quốc tế. Truy cập tại: https://www.icc-cpi.int/resource-library/documents/rs-eng.pdf.

10. Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC). (1949). Công ước Geneva năm 1949 và các Nghị định thư bổ sung.
Truy cập tại: https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/icrc_002_0173.pdf.