Quảng Ninh nâng cao trợ giúp pháp lý bảo vệ người yếu thế với mô hình Trung tâm Trợ giúp xã hội

Tăng cường bảo vệ trẻ em qua dịch vụ xã hội và “lá chắn pháp lý”

Theo bà Vũ Thị Thục, Phó Giám đốc phụ trách, Trung tâm hiện có 7 phòng chuyên môn với 129 cán bộ được bố trí theo Đề án vị trí việc làm và Đề án tự chủ đã được UBND tỉnh phê duyệt. Với lực lượng được đào tạo về công tác xã hội, tâm lý, y tế và pháp lý, các dịch vụ trợ giúp được triển khai đồng bộ, kịp thời hơn. Bộ máy tinh gọn là nền tảng quan trọng để hoạt động hỗ trợ pháp lý được đưa vào chiều sâu trong toàn bộ quy trình chăm sóc, bảo vệ người yếu thế.

Trung tâm đang chăm sóc 89 trẻ em thuộc diện bảo trợ xã hội, từ trẻ mồ côi, bị bỏ rơi, khuyết tật đến trẻ nhiễm HIV. Ngoài việc bảo đảm điều kiện sinh hoạt, Trung tâm chú trọng giáo dục kỹ năng sống và định hướng nghề nghiệp. Ba em hoàn thành chương trình cao đẳng, đại học và đào tạo nghề đã được hỗ trợ kết nối doanh nghiệp để tìm việc làm, giúp hạn chế nguy cơ bị bóc lột hoặc xâm hại sau khi rời trung tâm.

Hoạt động hỗ trợ pháp lý được lồng ghép trong quá trình giáo dục: cán bộ công tác xã hội thường xuyên cung cấp thông tin, hướng dẫn trẻ em và gia đình về quyền trẻ em, kỹ năng tự bảo vệ, cách nhận diện và tố giác hành vi xâm hại, bạo lực. Nhờ đó, trẻ không chỉ được chăm sóc mà còn được nâng cao năng lực pháp lý cơ bản – yếu tố quan trọng giúp các em tự bảo vệ mình trong tương lai.

Bên cạnh đó, mô hình trị liệu tâm lý miễn phí cho 48 trẻ tự kỷ, rối nhiễu tâm trí giúp giảm rủi ro bị kỳ thị, bỏ rơi hoặc xâm hại. Qua tư vấn cho cha mẹ, người giám hộ, Trung tâm cũng hướng dẫn các gia đình tiếp cận chính sách pháp luật, chế độ hỗ trợ phù hợp.

Một trong những điểm nổi bật của mô hình mới là tăng cường tư vấn, hỗ trợ pháp luật thông qua Tổng đài 18001769. Từ đầu năm, gần 3.000 cuộc gọi đã được tiếp nhận liên quan đến tâm lý, bình đẳng giới, tranh chấp gia đình, quyền trẻ em và các vấn đề pháp lý khác. Nhiều trường hợp được tư vấn ngay về cách lập hồ sơ trợ giúp xã hội, xử lý tình huống bạo lực, cách trình báo cơ quan chức năng, qua đó phòng ngừa rủi ro và ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật.

Trung tâm cũng triển khai can thiệp khẩn cấp tại cộng đồng. Từ đầu năm, 26 trường hợp được hỗ trợ, gồm 3 trường hợp bố trí tạm lánh an toàn và 23 trường hợp hỗ trợ tại địa phương; 22 trường hợp đã kết thúc can thiệp. Đây là những vụ việc có nguy cơ bạo lực, xâm hại, đòi hỏi sự phối hợp giữa lực lượng công tác xã hội, chính quyền cơ sở và ngành chức năng. Các can thiệp đều gắn với việc giải thích quy định pháp luật, quyền và nghĩa vụ của các bên, giúp giảm thiểu tổn thương và bảo vệ người yếu thế.

Chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật gắn với phổ biến pháp luật

Hiện Trung tâm đang chăm sóc 157 người cao tuổi, người khuyết tật và các đối tượng cần hỗ trợ dài hạn. Hoạt động chăm sóc được kết hợp với phục hồi chức năng, lao động trị liệu và sinh hoạt tinh thần. Các buổi đọc báo, sinh hoạt chuyên đề được tổ chức thường xuyên để cung cấp thông tin, trong đó lồng ghép nội dung pháp luật về bảo trợ xã hội, bảo hiểm y tế, phòng tránh lừa đảo – các vấn đề người cao tuổi và người khuyết tật thường gặp.

Trung tâm cũng đang nghiên cứu mở dịch vụ chăm sóc tự nguyện ngắn hạn hoặc bán trú cho người cao tuổi – mô hình dự kiến làm tăng nhu cầu tư vấn pháp lý liên quan đến hợp đồng dịch vụ, tài sản, thừa kế, bảo hiểm. Điều này đặt ra yêu cầu nâng cao năng lực hỗ trợ pháp luật cho đội ngũ cán bộ.

Nguồn lực xã hội hóa đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và mở rộng dịch vụ trợ giúp xã hội – pháp lý. Từ đầu năm, Quỹ Bảo trợ trẻ em vận động được 1,9 tỷ đồng từ gần 200 đơn vị; lĩnh vực bảo trợ vận động trên 250 triệu đồng. Các khoản hỗ trợ này được sử dụng để trao học bổng, cung cấp vật dụng học tập, bổ sung điều kiện chăm sóc trẻ em và tổ chức truyền thông pháp luật đến cộng đồng.

Nhờ sự chung tay của doanh nghiệp và các tổ chức xã hội, các hoạt động hỗ trợ vật chất được gắn kết với phổ biến thông tin pháp luật, tư vấn dịch vụ, tạo mạng lưới “cánh tay nối dài” đưa trợ giúp pháp lý đến gần hơn với người dân.

Dù mới vận hành theo mô hình sáp nhập hơn một tháng, Trung tâm Trợ giúp xã hội Quảng Ninh đã chứng minh hiệu quả rõ rệt: bộ máy tinh gọn, dịch vụ đồng bộ và đặc biệt là nâng cao vai trò của công tác trợ giúp pháp lý cho người yếu thế. Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ đa dạng hóa hình thức tư vấn, tăng cường cộng tác viên cơ sở, phối hợp chặt chẽ các cơ quan chức năng để phát hiện và can thiệp sớm các vụ việc có nguy cơ xâm hại quyền lợi người yếu thế.

Với mô hình mới, Quảng Ninh đang xây dựng hệ thống trợ giúp xã hội hiện đại, nhân văn, trong đó trợ giúp pháp lý là trụ cột quan trọng, góp phần bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.