Thực tiễn pháp luật và tư pháp

3 nhóm vấn đề trong Luật Tổ chức chính quyền, địa phương (sửa đổi)

Thứ sáu, 28/03/2025 - 14:40

Tại dự thảo Luật Tổ chức chính quyền, địa phương (sửa đổi) đang lấy ý kiến nhân dân, Bộ Nội vụ đề xuất tập trung sửa đổi, bổ sung 3 nhóm vấn đề.

3 nhóm vấn đề trong Luật Tổ chức chính quyền, địa phương (sửa đổi)- Ảnh 1.
Dự thảo Luật quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở đều tổ chức HĐND và UBND.

Bộ Nội vụ cho biết, bên cạnh việc kế thừa những quy định còn phù hợp của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền, địa phương (sửa đổi) đề xuất tập trung sửa đổi, bổ sung 3 nhóm vấn đề sau đây:

Dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức đơn vị hành chính (ĐVHC) và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp cơ sở, không tổ chức cấp huyện) phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, hải đảo, ĐVHC kinh tế - đặc biệt.

Theo đó, cấp tỉnh giữ như quy định hiện hành (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương), nhưng sáp nhập một số ĐVHC cấp tỉnh để bảo đảm đạt tiêu chuẩn theo quy định, đồng thời để mở rộng không gian phát triển; tổ chức lại các ĐVHC cấp xã hiện nay để hình thành các ĐVHC cấp cơ sở (xã, phường và đặc khu ở hải đảo) để phù hợp với mô hình tổ chức mới; ĐVHC kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.

Dự thảo Luật đề xuất quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở đều tổ chức HĐND và UBND. HĐND hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số; UBND hoạt động theo chế độ tập thể kết hợp với đề cao trách nhiệm của Chủ tịch UBND.

Sửa quy định liên quan đến việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp cơ sở

Dự thảo Luật đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp cơ sở và đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa Trung ương với địa phương và giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp cơ sở.

Trên cơ sở mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp chính quyền địa phương theo hướng: (1) Cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô, các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất trên toàn cấp tỉnh; (2) Cấp cơ sở là cấp tổ chức thực hiện chính sách (từ trung ương và cấp tỉnh), tập trung vào các nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở.  

Trong đó, đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh: Để thực hiện nhất quán nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh theo quy định hiện hành thì dự thảo Luật đã đề xuất bổ sung một số quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, nhất là trong việc ban hành các cơ chế, chính sách, các lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư… của địa phương.

Đối với chính quyền địa phương cấp cơ sở: Đảm nhận các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện hiện nay. 

Đồng thời, dự thảo Luật đề xuất quy định căn cứ tình hình thực tiễn, chính quyền địa phương cấp tỉnh đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền các nhiệm vụ, quyền hạn của mình cho chính quyền địa phương cấp cơ sở nhằm nâng cao năng lực quản trị của cấp cơ sở, tăng cường hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đặc biệt là đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương phường để quản lý và phát triển đô thị, phát triển kinh tế đô thị và đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương đặc khu để trao quyền tự chủ trong quản lý nhà nước ở khu vực hải đảo, bảo đảm sự linh hoạt, chủ động ứng phó khi có sự kiện, tình huống đột xuất, bất ngờ xảy ra nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia trên các vùng biển, hải đảo, phát huy lợi thế, tiềm năng kinh tế biển, hội nhập kinh tế quốc tế, bảo đảm thu hút người dân ra sinh sống, bảo vệ và phát triển hải đảo.

Để bảo đảm cho chính quyền địa phương các cấp thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn được giao, dự thảo Luật đã đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở. 

Theo đó, đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh: Cơ bản giữ như quy định hiện hành. Dự thảo Luật chỉ đề xuất tăng số lượng thích hợp đại biểu HĐND cấp tỉnh cho phù hợp với việc sáp nhập các ĐVHC cấp tỉnh và bổ sung quy định Ủy viên của Ban của HĐND cấp tỉnh có thể là đại biểu hoạt động chuyên trách do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định để kế thừa quy định tại các Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị.

Đối với chính quyền địa phương cấp cơ sở: Dự thảo Luật đề xuất quy định về cơ cấu tổ chức của HĐND và UBND cấp cơ sở (xã, phường, đặc khu) cơ bản thiết kế như đối với HĐND và UBND cấp huyện (trước khi giải thể) nhưng có quy mô nhỏ hơn. 

Theo đó, số lượng đại biểu HĐND cấp cơ sở tối đa là 40 đại biểu (riêng đối với các xã do có vị trí biệt lập không tiến hành tổ chức lại nếu có quy mô dân số ít thì cơ bản giữ nguyên như quy định của Luật hiện hành); HĐND cấp cơ sở có 2 Ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội; UBND cấp cơ sở được tổ chức các cơ quan chuyên môn với số lượng phù hợp.

Dự thảo Luật kế thừa quy định hiện hành về kỳ họp thường lệ của HĐND mỗi năm ít nhất 02 kỳ và họp chuyên đề hoặc họp để giải quyết công việc phát sinh đột xuất.

Giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến việc chuyển đổi mô hình tổ chức quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp

Để bảo đảm cho hoạt động của chính quyền địa phương khi chuyển đổi mô hình chính quyền từ 3 cấp sang 2 cấp diễn ra liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn công việc, không để chồng chéo, trùng lặp hoặc bỏ sót nhiệm vụ, lĩnh vực, địa bàn, không làm ảnh hưởng đến nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động bình thường của xã hội, người dân, doanh nghiệp, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, dự thảo Luật đề xuất quy định những nội dung chuyển tiếp liên quan đến một số vấn đề quan trọng, cấp bách cần ưu tiên giải quyết. 

Trong đó có các nội dung cơ bản như: Quy định trong thời hạn 02 năm kể từ ngày Luật có hiệu lực thi hành (từ ngày 01/7/2025), giao Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền phân định lại nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương và điều chỉnh các quy định khác có liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương để thống nhất áp dụng trong thời gian chưa sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốchội và định kỳ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội; trường hợp liên quan đến luật, nghị quyết của Quốc hội thì báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất; quy định chấm dứt việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị đang thực hiện tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng...; quy định thời hạn để các cơ quan của chính quyền địa phương cấp huyện (trước khi giải thể) phải bàn giao công việc, hồ sơ, tài liệu, tài chính, ngân sách, trụ sở, tài sản, cơ sở vật chất khác có liên quan cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền (15 ngày); quy định việc giao cho UBND cấp tỉnh có thẩm quyền thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền để thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở...

Cùng chuyên mục

Trường THPT Yên Thành 2: 60 năm xây dựng và trưởng thành cùng đất nước (1965–2025)

Trường THPT Yên Thành 2: 60 năm xây dựng và trưởng thành cùng đất nước (1965–2025)

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  18 giờ trước

(PLPT) - Trải qua 60 năm hình thành và phát triển, Yên Thành 2 hôm nay đã trở thành một trong những trường THPT có bề dày truyền thống, uy tín và thành tích hàng đầu của tỉnh Nghệ An – biểu tượng cho tinh thần hiếu học và ý chí vươn lên của con người xứ Nghệ.

Bảo vệ môi trường: Không thể “trả giá sau” - Quốc hội yêu cầu chuyển từ bị động sang chủ động

Bảo vệ môi trường: Không thể “trả giá sau” - Quốc hội yêu cầu chuyển từ bị động sang chủ động

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  1 ngày trước

(PLPT) - Việt Nam đã bước vào giai đoạn phải lựa chọn rõ ràng hoặc tiếp tục phát triển theo mô hình “tăng trưởng trước - xử lý hệ lụy sau”, hoặc chuyển hẳn sang mô hình chủ động phòng ngừa, coi môi trường là nền tảng của phát triển bền vững.

Luật Tình trạng khẩn cấp trở thành “lá chắn” thứ hai bảo vệ quyền lợi người dân

Luật Tình trạng khẩn cấp trở thành “lá chắn” thứ hai bảo vệ quyền lợi người dân

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  1 ngày trước

(PLPT) - Trong bối cảnh những rủi ro phi truyền thống – từ thiên tai cực đoan cho tới khủng hoảng thông tin trên không gian mạng – đang ngày càng thách thức năng lực quản trị quốc gia, dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp được Quốc hội thảo luận chiều 27/10 không chỉ nhằm xử lý tình huống, mà còn bảo đảm sự ổn định xã hội khi khủng hoảng xuất hiện.

FPS 2025 – “Sen’s Resonance”: Dấu ấn 11 năm truyền thống, lan tỏa tinh thần tuổi trẻ Khoa Chính trị học

FPS 2025 – “Sen’s Resonance”: Dấu ấn 11 năm truyền thống, lan tỏa tinh thần tuổi trẻ Khoa Chính trị học

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  3 ngày trước

(PLPT) - Tối 24/10/2025, tại Hội trường lớn Học viện Báo chí và Tuyên truyền, sự kiện chào tân sinh viên thường niên FPS 2025 của Khoa Chính trị học đã diễn ra đầy sắc màu và cảm xúc với chủ đề “Sen’s Resonance” – Sự cộng hưởng của những đóa sen. Đây là năm thứ 11 chương trình được tổ chức, đánh dấu hành trình bền bỉ, giàu giá trị nhân văn và gắn kết của sinh viên Khoa.

Cục Công nghệ thông tin được bàn giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng “Cổng Pháp luật quốc gia”

Cục Công nghệ thông tin được bàn giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng “Cổng Pháp luật quốc gia”

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  2 tuần trước

(PLPT) - Ngày 10/10/2025, Bộ Tư pháp đã tổ chức buổi lễ bàn giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng “Cổng Pháp luật quốc gia” từ Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý sang Cục Công nghệ thông tin.

Tổng Bí thư Tô Lâm dự lễ khởi công xây trường nội trú ở xã biên giới Nghệ An

Tổng Bí thư Tô Lâm dự lễ khởi công xây trường nội trú ở xã biên giới Nghệ An

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  2 tuần trước

(PLPT) - Sáng 11-10, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đến dự lễ khởi công xây dựng Trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS Na Ngoi, xã Na Ngoi, tỉnh Nghệ An.

Tạp chí Pháp luật và Phát triển kêu gọi ủng hộ đồng bào vùng bão lũ

Tạp chí Pháp luật và Phát triển kêu gọi ủng hộ đồng bào vùng bão lũ

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  2 tuần trước

(PLPT) - Trong tháng 9 và đầu tháng 10 vừa qua, Việt Nam liên tiếp hứng chịu 5 cơn bão, trong đó bão số 9 (Ragasa), bão số 10 (Bualoi) và bão số 11 (Matmo) đã tác động rất lớn và gây ảnh hưởng nặng nề về người và tài sản tại nhiều địa phương khu vực miền Bắc và miền Trung. Trước tình hình đó, Tạp chí Pháp luật và Phát triển kêu gọi các cơ quan, doanh nghiệp và cá nhân hảo tâm cùng chung tay ủng hộ, sẻ chia khó khăn giúp đồng bào vùng bão lũ sớm ổn định cuộc sống.

Tăng cường hợp tác doanh nghiệp - trường đại học, viện nghiên cứu - cơ quan nhà nước, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo động lực phát triển kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới

Tăng cường hợp tác doanh nghiệp - trường đại học, viện nghiên cứu - cơ quan nhà nước, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo động lực phát triển kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới

Thực tiễn pháp luật và tư pháp -  3 tuần trước

(PLPT) - Phát triển khoa học - công nghệ gắn liền với phát triển nguồn nhân lực nghiên cứu và ứng dụng chất lượng cao, hình thành cơ chế hợp tác nghiên cứu, khai thác và sử dụng sản phẩm nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Trong bối cảnh đó, việc tăng cường hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ giữa doanh nghiệp - trường đại học, viện nghiên cứu - cơ quan nhà nước sẽ thúc đẩy vận hành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tạo động lực phát triển kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên