Cảnh giác trước những lời mời gọi 'việc nhẹ lương cao'

Theo Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm (PCMT&TP, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP)), những năm gần đây, tình trạng mua bán người tại khu vực biên giới diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.[1]

Hầu hết các đường dây tội phạm đều được tổ chức rất chặt chẽ, có sự tham gia của các đối tượng trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài và đối tượng người nước ngoài. Phần lớn các đối tượng sử dụng mạng xã hội để thực hiện hành vi lừa đảo; lập các hội, nhóm với những lời mời hấp dẫn như "việc nhẹ, lương cao", từ đó dụ dỗ, tuyển mộ nạn nhân. Có tới 94% vụ mua bán người liên quan đến việc sử dụng mạng xã hội với các tài khoản "ảo" trên facebook, zalo, telegram.

Đại diện Phòng chống mua bán người (Cục PCMT&TP) cho biết, các phương thức phổ biến của tội phạm mua bán người là lừa bán lao động sang Lào, Campuchia, Myanmar để cưỡng bức lao động, bóc lột tình dục và phần lớn bị ép buộc tham gia lừa đảo trực tuyến.

Hoặc lợi dụng dịch vụ môi giới lao động biển, đưa người lao động lên các tàu cá sau đó bóc lột sức lao động (tiền lương bị trừ hết vào tiền môi giới hoặc "cò ngư phủ" đã chi ăn, ở trong thời gian người lao động chờ việc); nhiều lao động không có kỹ năng làm biển hoặc muốn về đất liền sẽ bị bạo hành.

Bên cạnh đó, hoạt động mua bán phụ nữ sang Trung Quốc với mục đích ép kết hôn trái phép và mua bán trẻ em gái và phụ nữ để cưỡng bức tình dục trong các cơ sở giải trí trá hình cũng diễn biến phức tạp.

Đặc biệt, tình trạng ép buộc nạn nhân hoạt động lừa đảo trực tuyến đang gia tăng. Các nạn nhân thường bị lừa sang Campuchia, Lào, Myanmar, sau đó bị ép buộc thực hiện các kịch bản lừa đảo nhắm vào chính người Việt Nam trong nước.

Họ bị thu giữ hộ chiếu, điện thoại, xóa hết dữ liệu có liên quan đến hoạt động lừa gạt của đối tượng. Nếu không đạt chỉ tiêu lừa đảo, hoặc muốn về Việt Nam, họ bị bán đi các casino khác, nhiều người bị nhốt, đánh đập, thậm chí bị chích điện và đòi tiền chuộc với số tiền lớn.

Từ 2021 đến nay, tội phạm mua bán người có nhiều biến đổi. Số nạn nhân nam gia tăng. Trước năm 2021, nam giới chỉ chiếm 16% trong các vụ mua bán người, nhưng từ năm 2021 đến nay, tỷ lệ này đã tăng lên 64%.

Trước năm 2021, 84% nạn nhân là người dân tộc thiểu số, nhưng hiện nay, người dân tộc Kinh chiếm tới 78%.

Ngoài ra, khu vực đồng bằng trở thành điểm nóng. Trước đây, nạn nhân chủ yếu đến từ vùng sâu, vùng xa, nhưng hiện nay, có tới 81% nạn nhân đến từ vùng đồng bằng, trong khi miền núi chỉ chiếm 15% và các thành phố lớn chiếm 4%.

Nếu trước đây, phần lớn nạn nhân bị đưa sang Trung Quốc, thì hiện nay, Lào chiếm 36%, Myanmar 16%, Campuchia 32%, Trung Quốc chỉ còn 12%, và trong nước chiếm 4%.

Là Cơ quan Thường trực của Bộ Quốc phòng về công tác phòng, chống mua bán người, Bộ Tư lệnh BĐBP đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, gồm: Tuyên truyền, giáo dục pháp luật khu vực biên giới nhằm nâng cao nhận thức, giúp người dân nhận diện và phòng tránh nguy cơ bị lừa đảo; đấu tranh, trấn áp tội phạm, điều tra, triệt phá các đường dây mua bán người; tiếp nhận, xác minh, giải cứu nạn nhân và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng. Cùng với đó là hợp tác quốc tế và tăng cường phối hợp lực lượng chức năng nước ngoài trao đổi thông tin, truy bắt tội phạm xuyên biên giới.

Năm 2024, BĐBP đã triệt phá 14 chuyên án, vụ án về mua bán người, bắt giữ 64 đối tượng. Giải cứu 213 nạn nhân, trong đó có 67 người bị ép buộc lao động và lừa đảo trực tuyến. Tiếp nhận 85 nạn nhân do lực lượng nước ngoài trao trả. Phối hợp với công an đấu tranh thành công 2 chuyên án lớn, giải cứu 15 nạn nhân.

Hai tháng đầu năm 2025, Cục PCMT&TP đã đấu tranh thành công 1 chuyên án, bắt 4 đối tượng, giải cứu 3 nạn nhân. Các đơn vị BĐBP (Cao Bằng, Tây Ninh) rà soát công dân do phía Trung Quốc và Campuchia trao trả đã sàng lọc, xác định 27 nạn nhân và người có dấu hiệu bị mua bán.

BĐBP cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác trước những lời mời gọi việc làm lương cao, đặc biệt qua mạng xã hội. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, cần báo ngay cho cơ quan chức năng để kịp thời xử lý.

Triệt phá đường dây mua bán người sang Campuchia ép làm gái mại dâm

Vừa qua, một đường dây chuyên tổ chức dẫn dụ, tuyển mộ và lôi kéo người từ Việt Nam sang Campuchia, sau đó bán cho các tổ chức lừa đảo hoặc ép làm gái mại dâm đã bị Lực lượng phòng chống ma túy, tội phạm, Bộ đội Biên phòng phát hiện.[2]

Từ lời khai của các nạn nhân sau khi được tiếp nhận, giải cứu từ Campuchia đưa về Việt Nam, chân dung của những đối tượng được giao tuyển dụng người ở Việt Nam và kẻ cầm đầu đường dây câu móc, dẫn dụ, mua bán người dần được hé lộ.

"Cháu từng bị bán và mẹ cháu chuộc về sau đó cháu lại bị dụ bán đi nữa thì được Hoa chuộc cháu ra. Hoa yêu cầu con đi làm KTV, làm gái mại dâm, nhưng con không chịu làm, lúc đó bà trừng phạt con, đánh con nhưng con vẫn không chịu nên bà bảo bây giờ mày tuyển người cho tao thì tao trừ nợ cho mày và mày về Việt Nam", đối tượng trong đường dây mua bán người tại Việt Nam cho biết.

Cùng với sự hỗ trợ của phía Campuchia và kết quả xác minh, các trinh sát của lực lượng biên phòng xác định, đây là đối tượng cầm đầu, trực tiếp nhận tiền từ chủ người nước ngoài, xây dựng các đầu mối tuyển dụng người ở trong nước sau đó đưa qua Campuchia.

Hàng trăm cán bộ, chiến sĩ của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng và Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh được tung ra để truy tìm đối tượng, kết quả đã phối hợp cùng lực lượng chức năng Campuchia bắt giữ được đối tượng.

Theo ban chuyên án, mặc dù là nữ nhưng đối tượng đã thể hiện sự ranh ma, quỷ quyệt trong việc tạo dựng các đường dây mua bán người từ Việt Nam sang Campuchia và dù sinh sống tại Campuchia, nhưng đối tượng chỉ dùng nickname, đồng thời liên tục di chuyển, thay đổi địa điểm phòng trọ vì vậy việc bắt giữ cực kỳ khó khăn.

Theo Cục Phòng chống ma túy và tội phạm (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng), việc truy quét các đối tượng gặp khó còn là do hầu hết các đường dây tội phạm đều được tổ chức rất chặt chẽ, có sự tham gia của các đối tượng trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài và đối tượng người nước ngoài.

Có tới 94% vụ mua bán người liên quan đến việc sử dụng mạng xã hội với các tài khoản "ảo" trên Facebook, Zalo, Telegram... Các nạn nhân thường bị lừa sang Campuchia, Lào, Myanmar, sau đó bị ép buộc thực hiện các kịch bản lừa đảo nhắm vào chính người Việt Nam trong nước.

Triệt phá đường dây mua bán người qua biên giới để bóc lột tình dục

Cuối tháng 12/2024, Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) đã phối hợp Cục Phòng chống ma túy và tội phạm (Bộ tư lệnh Bộ đội biên phòng) cùng Công an tỉnh Hưng Yên và Cảnh sát Lào triệt phá đường dây mua, bán người dưới 16 tuổi ở Hà Nội và một số địa phương đưa sang Lào bóc lột tình dục.[3]

Cảnh sát đã khởi tố, tạm giam Phan Thị Nguyệt Mai (33 tuổi, trú Vĩnh Phúc) và Lương Văn Dũng (35 tuổi, trú Hưng Yên) cùng về tội "Mua bán người dưới 16 tuổi".

Theo điều tra, khoảng cuối năm 2021, Phan Thị Nguyệt Mai quen biết Lương Văn Dũng và thuê nhà chung sống với nhau như vợ chồng tại Hưng Yên. Thời gian này Dũng quản lý 5-6 nhân viên phục vụ các quán karaoke. Mai hỗ trợ Dũng bằng cách tuyển mộ các nhân viên về làm.

Đến đầu năm 2023, Mai nói với Dũng sang Lào tìm đường đưa phụ nữ Việt Nam sang bán dâm để kiếm được nhiều tiền hơn.

Sau khi sang Lào một thời gian, Mai quay về Việt Nam đăng tin tuyển mộ phụ nữ về làm nhân viên cho Dũng và cũng là nơi tập kết để sau đó lựa chọn đưa sang Lào làm gái mại dâm.

Đầu tháng 3, Mai và Dũng tuyển một thiếu nữ Đ.T.T. (15 tuổi ở Phú Yên) về sắp xếp cho làm tại quán karaoke ở Hưng Yên. Vài ngày sau, Mai rủ T. sang Lào làm tiếp viên karaoke.

Ngày 25/3, Mai đưa T. và một cô gái 18 tuổi đón xe khách đi Điện Biên rồi xuất cảnh sang Lào qua đường cửa khẩu Tây Trang.

Tại khu kinh tế Boten, tỉnh Luangnamtha (giáp ranh giữa Lào và Trung Quốc), Mai giao hai thiếu nữ cho người phụ nữ tên là Trang "tầu".

Hàng ngày, hai thiếu nữ bị ép bán dâm cho khách Trung Quốc từ 18h đến sáng hôm sau. Sau khoảng hai tuần bị bóc lột tình dục, thiếu nữ T. bỏ trốn về Việt Nam trình báo.

Sau thời gian thu thập tài liệu chứng cứ, ngày 11/9/2024, ban chuyên án đã huy động lực lượng, triển khai phá án.

Lực lượng chức năng đồng loạt khám xét, triệu tập các đối tượng, giải cứu thành công năm nạn nhân là nữ đang bị khai thác, bóc lột tại quán karaoke.

Mở rộng chuyên án, công an xác định Mai và Dũng còn tuyển mộ nhiều phụ nữ khác, dụ dỗ đưa họ sang Lào bàn giao cho Trang "tầu" để tổ chức bán dâm cho người Trung Quốc.

Ngay lập tức, Cục Cảnh sát hình sự đã cử tổ công tác sang làm việc, phối hợp với Cảnh sát Lào điều tra xác minh, truy bắt đối tượng, giải cứu nạn nhân.

Ngày 10/11, Công an Lào đã trục xuất, bàn giao cho Cục Cảnh sát hình sự nghi phạm Trang "tầu" và 13 nạn nhân để phục vụ công tác điều tra.

Mua bán người là gì?

Theo Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP quy định mua bán người là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc thủ đoạn khác thực hiện một trong các hành vi sau đây:

- Chuyển giao người để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;

- Tiếp nhận người để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;

- Chuyển giao người để người khác bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;

- Tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;

- Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người khác để thực hiện hành vi chuyển giao người để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác và chuyển giao người để người khác bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.[4]

Hành vi mua bán người bị xử lý thế nào?

Hành vi mua bán người có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán người theo quy định tại Điều 150 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) với mức phạt như sau:

Khung 1:

- Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm đối với người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc thủ đoạn khác thực hiện một trong các hành vi sau đây:

+ Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;

+ Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;

+ Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người khác để thực hiện hành vi chuyển giao hoặc tiếp nhận người để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác hoặc để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.

Khung 2:

- Phạt tù từ 08 năm đến 15 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

+ Có tổ chức;

+ Vì động cơ đê hèn;

+ Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, nếu không thuộc trường hợp đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;

+ Đưa nạn nhân ra khỏi biên giới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;

+ Đối với từ 02 người đến 05 người;

+ Phạm tội 02 lần trở lên.

Khung 3:

- Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

+ Có tính chất chuyên nghiệp;

+ Đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;

+ Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

+ Làm nạn nhân chết hoặc tự sát;

+ Đối với 06 người trở lên;

+ Tái phạm nguy hiểm.

Hình phạt bổ sung:

- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.[5]

Mức xử phạt Tội mua bán người dưới 16 tuổi

Tội mua bán người dưới 16 tuổi hiện được quy định tại Điều 151 Bộ luật Hình sự 2015, (sửa đổi 2017), theo đó mức phạt cụ thể như sau:

Khung 1:

Phạt tù từ 07 - 12 năm nếu thực hiện một trong các hành vi:

Chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác (trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo);

Chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;

Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi nêu trên.

Khung 2:

Phạt tiền từ 12 - 20 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:

Khung 3:

Phạt tù từ 18 - 20 năm hoặc tù chung thân nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:

Hình phạt bổ sung:

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng. Bên cạnh đó, bị phạt quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 - 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.[6]

[1] Trần Mừng, Thủ đoạn mua bán người tại khu vực biên giới ngày càng tinh vi, Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 4/3/2025, https://baophapluat.vn/thu-doan-mua-ban-nguoi-tai-khu-vuc-bien-gioi-ngay-cang-tinh-vi-post541392.html

[2] Quốc Thái, Phá đường dây mua bán người sang Campuchia ép làm gái mại dâm, VTV, ngày 03/03/2025, https://vtv.vn/phap-luat/pha-duong-day-mua-ban-nguoi-sang-campuchia-ep-lam-gai-mai-dam-20250303220846828.htm

[3] Phi Hùng, Bộ Công an phối hợp triệt phá đường dây bán người sang Lào, Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh, (ngày 12/12/2024), https://plo.vn/bo-cong-an-phoi-hop-triet-pha-duong-day-ban-nguoi-sang-lao-post824468.html

[4] Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP ngày 11/1/2019 về hướng dẫn áp dụng điều 150 về tội mua bán người và điều 151 về tội mua bán người dưới 16 tuổi của bộ luật hình sự

[5] Điều 150 Bộ luật hình sự số: 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về Tội mua bán người

[6] Điều 151 Bộ luật hình sự số: 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về Tội mua bán người dưới 16 tuổi

Độc giả còn vướng mắc có thể đóng góp ý kiến tại phần "Bình luận" phía dưới; liên hệ Đường dây nóng tư vấn pháp luật: 0899.515.999 hoặc gửi câu hỏi cho tòa soạn tại đây để được hỗ trợ.