Công an cảnh báo nguy cơ khi đầu tư, mua bán đồng tiền ảo Pi Network

Hiện nay, trên mạng xã hội chia sẻ nhiều bài viết liên quan đến đầu tư đồng tiền ảo Pi Network thu hút nhiều cá nhân tham gia. Tuy nhiên, việc đầu tư vào tiền số Pi Network sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng lo ngại.[1]

Những ngày gần đây, trên các trang, hội nhóm mạng xã hội Facebook, Instagram, TikTok,… chia sẻ nhiều các bài viết, bình luận về đồng tiền ảo Pi Network. Đặc biệt sau khi đồng Pi được niêm yết giao dịch trên một số sàn tiền ảo như: OKX, MEXC, GATE, BITGET, ONUS vào ngày 20/02/2025 gây ra tâm lý phấn khích của cộng đồng những người "đào" đồng tiền ảo Pi, kỳ vọng về việc mức giá sẽ tiếp tục tăng cao trong thời gian tới, đồng thời gây sức hút đối với những người mới chưa biết đến đồng tiền ảo Pi.

Theo quy định của pháp luật tại Việt Nam, hiện nay tiền ảo nói chung và đồng tiền ảo Pi nói riêng chưa được coi là tài sản. Do đó, những vụ việc, vấn đề phát sinh, tranh chấp liên quan đến các hoạt động giao dịch đồng tiền ảo, đồng Pi rất rủi ro, khó được pháp luật bảo vệ, xử lý.

Đồng thời theo quy định của Ngân hàng nhà nước, tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán. Do đó, bất kỳ cá nhân, tổ chức nào sử dụng tiền ảo nói chung, đồng tiền ảo Pi nói riêng vào hoạt động thanh toán thì sẽ bị xử phạt theo Khoản 6 Điều 26 Nghị định 88/2019/NĐ-CP, được sửa đổi tại Điểm d Khoản 15 Điều 1 Nghị định 143/2021/NĐ-CP (mức phạt từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng) hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 206 Bộ luật Hình sự về “Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”.

Đồng tiền Pi hiện nay chưa có tính ứng dụng thực tế, giá trị hiện nay là tự định giá và làm nhiều người bị hiểu lầm về giá trị thật của đồng tiền ảo này. Một số đối tượng có thể lợi dụng đồng tiền ảo Pi để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật như tạo ra các đồng tiền ảo giả mạo Pi để huy động vốn nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tạo ra các ứng dụng giả mạo Pi để thu thập dữ liệu trái phép của người dùng, truy cập bất hợp pháp nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc tiền ảo trong các giao dịch mua, bán tiền ảo Pi.

Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao CATP Hà Nội khuyến cáo người dân nên thận trọng, tìm hiểu kỹ các thông tin trước khi tham gia đầu tư vào đồng tiền ảo Pi; cảnh giác khi tiến hành các giao dịch mua bán, trao đổi tiền ảo Pi để tránh rủi ro thiệt hại về tài sản và gặp phải những sự việc đáng tiếc xảy ra.

Không được đưa, truyền, đăng tải các thông tin sai sự thật, không được kiểm chứng trên không gian mạng liên quan đến các loại tiền ảo, tiền mã hóa nói chung và đồng tiền Pi nói riêng gây hoang mang dư luận hoặc xảy ra các sự vụ việc vi phạm pháp luật.

Triệt phá đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo 500 tỷ ở Hà Nội

Cuối tháng 2/2025, Công an quận Cầu Giấy phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ Công an TP Hà Nội bắt giữ 8 nghi phạm để điều tra hành vi "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".[2]

Nhóm này núp bóng các chuyên gia tài chính để kêu gọi người dân đầu tư vào các dự án kinh doanh tiền ảo, hứa hẹn lợi nhuận cao.

"Bánh vẽ" đường dây tội phạm đưa ra là dụ dỗ người dân mua đồng năng lượng MPX để đào XFI của dự án CrossFi. Để huy động vốn từ cộng đồng, chúng tổ chức nhiều hội thảo kín, lợi dụng hình ảnh của các nhân vật có ảnh hưởng để dụ dỗ người dân tin tưởng tham gia.

Trong nhiều nạn nhân bị sập bẫy có người bị chiếm đoạt tới 13 tỷ đồng. Quá trình triệt phá đường dây, cơ quan Công an thu giữ nhiều xe sang, bất động sản và nhiều tài sản khác có liên quan với tổng trị giá khoảng 500 tỷ đồng.

Theo cơ quan điều tra, CrossFi tiền thân là MinePlex, từng gây xôn xao trong giới đầu tư tiền mã hóa khi tự xưng là ngân hàng điện tử phi tập trung.

Bằng các hứa hẹn có lợi nhuận hấp dẫn, mô hình này đã huy động được hàng triệu USD trong nhiều năm qua. Tuy nhiên CrossFi không được cấp phép hoạt động tại Việt Nam.

Kết bạn online, người phụ nữ Hà Nội mất hơn 9 tỷ đồng vì đầu tư tiền ảo

Liên quan tới lừa đảo đầu tư tiền ảo, hồi cuối tháng 12/2024, Công an TP Hà Nội đã tiếp nhận tin trình báo của một nạn nhân bị chiếm đoạt số tiền lên đến 9,4 tỷ đồng khi tham gia đầu tư tiền ảo.[3]

Theo trình báo, qua mạng xã hội Facebook, bà T. (ở Hà Nội) có kết bạn và trò chuyện với tài khoản "Nguyễn Thị Thùy Dung". Sau một thời gian, đối tượng trên mời bà T tham gia đầu tư tiền ảo thông qua website: https://www.mcprimetrusted.com/#/assets.

Bà T. đã làm theo hướng dẫn của đối tượng, tiến hành tạo tài khoản và chuyển tiền để đầu tư. Với lời quảng cáo hấp dẫn, bà T. đã nạp 5 tỷ đồng để nhận 350.000 USD (tương đương 9 tỷ đồng).

Khi bà T. muốn rút số tiền lãi trên các đối tượng yêu cầu phải đóng tiếp 20% tổng số dư tài khoản tương ứng 1,8 tỷ đồng (trong 5 tiếng đồng hồ), đóng 15% tiền mua bảo hiểm tiền gửi tương ứng 1,6 tỷ đồng và nộp 3% tương ứng 360 triệu đồng tiền phí để chuyển nhanh tiền về tài khoản cá nhân.

Bà T. tiếp tục nộp 1,2 tỷ đồng nhưng vẫn không rút được ra. Phát hiện mình bị lừa, bà T. đã đến cơ quan công an trình báo.

Để phòng tránh lừa đảo, Công an thành phố Hà Nội khuyến cáo người dân cảnh giác không tham gia đầu tư, mua bán trên các sàn giao dịch tiền ảo, tiền kỹ thuật số, website, ứng dụng đầu tư tiền ảo, đặc biệt là các sàn quảng cáo, hứa hẹn lợi nhuận cao hoặc cơ hội đầu tư hấp dẫn để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

Việc đầu tư vào các website, ứng dụng, sàn giao dịch tiền ảo tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho nhà đầu tư do tiền ảo chưa được pháp luật Việt Nam công nhận.

Nếu phát hiện ra trường hợp lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan Công an để nhanh chóng xác minh, ngăn chặn và xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định của pháp luật.

Đồng Pi là gì?

Đồng Pi là một loại tiền mã hóa ra mắt vào năm 2019, do nhóm nghiên cứu đến từ đại học Stanford phát triển với dự án mang tên là Pi Network. Mục tiêu của dự án này là tạo ra một hệ sinh thái tiền mã hóa có thể khai thác (đào) ngay trên điện thoại mà không yêu cầu các thiết bị chuyên dụng như các loại tiền mã hóa khác.

Chính vì cơ chế "đào Pi" không tốn sức mà chỉ cần một vài thao tác đơn giản qua ứng dụng trên điện thoại, Pi Network đã nhận được sự chú ý của đông đảo người dùng. Đỉnh điểm chính là việc Pi Network chính thức list sàn, ngay lập tức sự kiện này đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ cộng đồng, đặc biệt là tại Việt Nam.

Giao dịch bằng đồng Pi có vi phạm pháp luật?

Theo Khoản 10 Điều 3 Nghị định 52/2024/NĐ-CP, phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt là phương tiện do tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, công ty tài chính được phép phát hành thẻ tín dụng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung ứng dịch vụ ví điện tử phát hành và được khách hàng sử dụng nhằm thực hiện giao dịch thanh toán, bao gồm:

- Séc;

- Lệnh chi;

- Ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu,

- Thẻ ngân hàng (bao gồm: thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước),

- Ví điện tử và các phương tiện thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.[4]

Đồng thời, căn cứ Khoản 2, Khoản 3 Điều 6 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 quy định thì hoạt động ngoại hối là hoạt động của người cư trú, người không cư trú trong các giao dịch vãng lai, giao dịch vốn, sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam, hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối và các giao dịch khác liên quan đến ngoại hối. Ngoại hối bao gồm:

- Phương tiện thanh toán bằng ngoại tệ, gồm séc, thẻ thanh toán, hối phiếu đòi nợ, hối phiếu nhận nợ và các phương tiện thanh toán khác;

- Các loại giấy tờ có giá bằng ngoại tệ, gồm trái phiếu Chính phủ, trái phiếu công ty, kỳ phiếu, cổ phiếu và các loại giấy tờ có giá khác;

- Vàng thuộc Dự trữ ngoại hối nhà nước, trên tài khoản ở nước ngoài của người cư trú; vàng dưới dạng khối, thỏi, hạt, miếng trong trường hợp mang vào và mang ra khỏi lãnh thổ Việt Nam;

- Đồng tiền của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong trường hợp chuyển vào và chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc được sử dụng trong thanh toán quốc tế.[5]

Cũng tại Công văn 5747/NHNN-PC năm 2017 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có nội dung về tiền ảo, tiền mã hóa như sau:

"Căn cứ quy định nêu trên, tiền ảo nói chung và Bitcoin, Litecoin nói riêng không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam. Việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo nói chung và Bitcoin, Litecoin nói riêng (phương tiện thanh toán không hợp pháp) làm tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm. Chế tài xử lý hành vi này đã được quy định tại Nghị định 96/2014/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng và Bộ luật Hình sự 2015 (đã sửa đổi, bổ sung). Ngoài ra, về việc đầu tư vào tiền ảo, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cảnh báo nhiều lần việc đầu tư này tiềm ẩn rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư."[6]

Như vậy, từ những quy định nêu trên thì ta có thể thầy rằng đồng Pi không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam.

Do đó việc phát hành, cung ứng hoặc sử dụng đồng Pi làm tiền tệ thanh toán giao dịch là hành vi trái pháp luật.

Sử dụng đồng Pi làm tiền tệ thanh toán bị xử lý như thế nào?

Việc sử dụng đồng Pi làm phương tiện thanh toán có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự như sau:

Xử phạt vi phạm hành chính

Theo Khoản 6 Điều 26 Nghị định 88/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 143/2021/NĐ-CP) quy định đối với hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng tiền ảo như là một phương tiện thanh toán mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng.

Đây là mức phạt tiền đối với cá nhân, còn mức phạt tiền đối với tổ chức có cùng một hành vi vi phạm hành chính sẽ bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.[7]

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi năm 2017) quy định về tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, Qua đó việc phát hành, cung ứng, sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp; làm giả chứng từ thanh toán, phương tiện thanh toán; sử dụng chứng từ thanh toán, phương tiện thanh toán giả gây thiệt hại cho người khác từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng thì sẽ bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.[8]

Cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo đầu tư tiền ảo phổ biến hiện nay

Thủ đoạn kinh doanh đa cấp tiền ảo

Hình thức lừa đảo này được phát triển dưới vỏ bọc dự án đầu tư, hứa hẹn mang lại những khoản lợi nhuận lớn, cố định mỗi tháng cho nhà đầu tư khi rót vốn vào (khoảng 30-40%/tháng, cao hơn rất nhiều so với các quỹ ủy thác tài chính khác).

Các dự án này thường huy động vốn của nhà đầu tư và trả lãi theo nhiều tầng, đồng thời dự án còn đặt ra mức hoa hồng vài chục đến hàng trăm phần trăm cho người giới thiệu nhằm thu hút thêm nhiều thành viên khác tham gia.

Bản chất của mô hình đa cấp lừa đảo này nằm ở việc những đối tượng không tập trung vào phát triển sản phẩm của dự án mà chỉ chú trọng lôi kéo càng được nhiều người tham gia đầu tư dự án nhất có thể, lấy tiền của người tham gia sau để trả lãi suất và hoa hồng cho người tham gia trước.

Để xây dựng hình ảnh, các trưởng nhóm (leader) dùng ảnh xe sang, biệt thự để quảng bá, đánh vào tâm lý tham lam của người chơi. Nhiều nhà đầu tư cho rằng họ bị “hấp dẫn” bởi những bài đăng trên Facebook của các leader và một mực tin tưởng rằng đây là mô hình có thể làm giàu nhanh.

Tuy nhiên chính bởi các chiêu trò và hứa hẹn cùng với việc tạo hình ảnh của người thành đạt, giàu có… nên không ít các đối tượng đã lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin của người tham gia để huy động vốn. Đến một thời điểm nào đó, bọn chúng sẽ tự đánh sập dự án và bỏ trốn cùng số tiền đã huy động của những nhà đầu tư trên.

Thủ đoạn thông qua sàn giao dịch quyền chọn nhị phân

Không chỉ lừa đảo bằng việc “vẽ” ra các dự án ma và kêu gọi đầu tư, kẻ lừa đảo còn lừa đảo sản tiền ảo thông qua sàn giao dịch quyền chọn nhị phân. Khác với thủ đoạn lừa đảo trên, ở hình thức này, kẻ lừa đảo sẽ mở một sàn giao dịch không đăng ký kinh doanh các sản phẩm mà thực hiện dưới dạng đầu tư tài chính.

Các sàn giao dịch này thường do một nhóm đối tượng ẩn danh tổ chức hoạt động, không có đăng ký kinh doanh, không có trụ sở tại Việt Nam hay người đứng đầu cụ thể và cũng không kinh doanh các sản phẩm mà hình thức đầu tư tài chính, giao dịch mà người mua sẽ đưa ra dự đoán xu hướng tăng hoặc giảm của các loại tài sản như hàng hóa, tiền tệ, cổ phiếu, chỉ số tại thời điểm dự đoán.

Bên cạnh đó, các đối tượng lừa đảo còn lập một đội chuyên đọc lệnh, lập nhiều nhóm trên mạng xã hội chia sẻ kinh nghiệm đầu tư và thường xuyên đăng ảnh nhận lãi khủng, mua nhà, mua xe nhằm lôi kéo những người không rành về tài chính, những người lớn tuổi hay người sống ở các vùng nông thôn…. Sức hấp dẫn từ lời mời, lãi suất cao khó cưỡng đã thôi thúc hàng nghìn người tham gia.

Bằng các thủ đoạn trên, chúng giới thiệu sàn đầu tư tài chính với hình thức chơi chủ yếu là dự đoán về các giao dịch liên quan đến tiền ảo, cổ phiếu… thông qua các lệnh như mua - bán, lên - xuống, xanh - đỏ… Thủ đoạn này tương tự như những trò tài xỉu online hoặc cá cược bóng đá online. Người chơi sẽ có một khoảng thời gian để lựa chọn và nếu thắng thì sẽ nhận về đến 95% số tiền đặt cược, nếu thua thì sẽ mất hết tất cả số tiền đã cược trước đó.

Kẻ lừa đảo lợi dụng tâm lý thắng thua, đam mê bài bạc của các nạn nhân cùng với cam kết trả lợi nhuận cao thậm chí có thể rút vốn cũng như lãi bất cứ lúc nào để dụ dỗ, lôi kéo người chơi thực hiện đầu tư vào sàn giao dịch. Sau khi đã thu hút được một số lượng lớn người chơi nạp tiền vào sàn, bọn chúng sẽ lợi dụng công nghệ cao để can thiệp vào hệ thống xử lý các lệnh giao dịch, chiếm quyền của các tài khoản của người chơi và đánh sập sàn giao dịch, chiếm đoạt tiền của các nạn nhân.

Thủ đoạn tặng tiền ảo

Thời gian gần đây lại rộ lên chiêu thức lừa đảo mới là tặng tiền ảo. Ở chiêu trò này, kẻ lừa đảo thường giả danh CEO của các dự án coin lớn, yêu cầu người dùng gửi tiền ảo vào ví để nhận lãi khủng. Đặc biệt, số coin này sẽ không thể quy thành tiền hay bất cứ loại tài sản nào khác.

Tuy nhiên, sau khi người chơi đã gửi tiền thành công, các đối tượng sẽ thông báo hệ thống lỗi và nạn nhân sẽ không nhận được tiền lãi cũng như có nguy cơ mất toàn bộ số tiền đã nạp trước đó. Nếu nhận ra dấu hiệu lừa đảo, nạn nhân muốn bán toàn bộ coin có trong ví của mình thì cũng sẽ phát hiện toàn bộ số tiền trong ví đã biến mất và không thể thực hiện được bất kỳ giao dịch nào.[9]

[1] Trang Nhuần, Cảnh báo nguy cơ khi đầu tư, mua bán đồng tiền ảo Pi Network, Báo An ninh Thủ Đô, ngày 02/03/2025, https://www.anninhthudo.vn/canh-bao-nguy-co-khi-dau-tu-mua-ban-dong-tien-ao-pi-network-post604897.antd

[2] Minh Hạnh, Triệt phá đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo 500 tỉ đồng, Báo Lao động, ngày 19/02/2025, https://laodong.vn/phap-luat/triet-pha-duong-day-lua-dao-dau-tu-tien-ao-500-ti-dong-1465285.ldo

[3] Hải Nam, Một phụ nữ Hà Nội mất hơn 9 tỷ đồng khi đầu tư tiền ảo, Báo Dân trí, ngày 12/12/2024, https://dantri.com.vn/phap-luat/mot-phu-nu-ha-noi-mat-hon-9-ty-dong-khi-dau-tu-tien-ao-20241212104453981.htm

[4] Nghị định 52/2024/NĐ-CP ngày 15/5/2024 quy định về thanh toán không dùng tiền mặt

[5] Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 ngày 16/6/2010

[6] Công văn 5747/NHNN-PC ngày 21/7/2017

[7] Nghị định 88/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng

[8] Bộ Luật Hình sự số: 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)

[9] Trung Đức, Một số thủ đoạn lừa đảo sàn tiền ảo phổ biến, Công an tỉnh Kon Tum, ngày 09/02/2023, https://congan.kontum.gov.vn/an-ninh-trat-tu/mot-so-thu-doan-lua-dao-san-tien-ao-pho-bien.html

Độc giả còn vướng mắc có thể đóng góp ý kiến tại phần "Bình luận" phía dưới; liên hệ Đường dây nóng tư vấn pháp luật: 0899.515.999 hoặc gửi câu hỏi cho tòa soạn tại đây để được hỗ trợ.