Bạn đọc hỏi:

Vợ chồng tôi kết hôn năm 1990, sau đó chuyển vào Tây Nguyên để lập nghiệp. Đến năm 1993, chồng tôi cùng vài người bạn vượt biên và mất tích cho đến nay. Hiện tại, tôi đang làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng gặp khó khăn vì tôi đã có gia đình, nếu muốn đứng tên mình thì cần phải có Giấy báo tử của chồng.

Vậy luật sư cho tôi hỏi, làm thế nào để có Giấy báo tử của chồng để làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất?

Luật sư trả lời:

Luật sư Trần Hậu - Công ty Luật FDVN, Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng - tư vấn như sau:

Trong trường hợp này, do chồng chị mất tích từ năm 1993 cho đến nay, không biết còn sống hay đã chết thì cần phải thực hiện thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố người đã chết. Bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án về việc tuyên bố người chồng đã chết là một trong những giấy tờ thay thế Giấy báo tử để thực hiện thủ tục khai tử theo quy định tại điểm c Khoản 2 Điều 4 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch.

Thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố người chồng đã chết

Việc người chồng mất tích từ năm 1993 cho đến nay, không có tin tức xác thực còn sống là một trong các trường hợp mà người vợ có quyền yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố người chồng đã chết theo điểm d Khoản 1 Điều 71 Bộ luật Dân sự 2015: "Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này."

Theo đó, theo quy định tại khoản 1 Điều 68 Bộ luật Dân sự 2015 thì khi một người mất tích 02 năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án có thể tuyên bố người đó mất tích.

Căn cứ theo quy định trên, chị cần nộp đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố một người đã chết đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người chồng cư trú cuối cùng để thực hiện thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố người chồng đã chết.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 362 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố người chồng đã chết phải đảm bảo các nội dung bao gồm:

1. Ngày, tháng, năm viết đơn;

2. Tên Toà án có thẩm quyền giải quyết đơn;

3. Tên, địa chỉ; số điện thoại, fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người yêu cầu;

4. Những vấn đề cụ thể yêu cầu Toà án giải quyết và lý do, mục đích, căn cứ của việc yêu cầu Toà án giải quyết việc dân sự đó;

5. Tên, địa chỉ của những người có liên quan đến việc giải quyết đơn yêu cầu, nếu có;

6. Các thông tin khác mà người yêu cầu xét thấy cần thiết cho việc giải quyết yêu cầu;

7. Người yêu cầu là cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ, nếu là cơ quan, tổ chức thì đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó phải ký tên và đóng dấu vào phần cuối đơn.

Gửi kèm theo Đơn yêu cầu là chứng cứ chứng minh người chồng đã chết thuộc trường hợp quy định tại điểm d Khoản 1 Điều 71 Bộ luật Dân sự 2015 như đã thông báo tìm kiếm vắng mặt tại nơi cư trú mà không có kết quả; tìm kiếm thông qua phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền thông; xác nhận của người thân, người làm chứng về việc người chồng đã biệt tích hơn 5 năm…

Thời hạn chuẩn bị xét Đơn yêu cầu là không quá 30 ngày kể từ ngày Tòa án thụ lý đơn. Hết thời hạn này, Tòa án phải ra quyết định mở phiên họp để xét đơn. Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày ra quyết định mở phiên họp, Tòa án phải mở phiên họp để xét đơn. Tòa án có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận Đơn yêu cầu. Trong trường hợp chấp nhận thì Tòa án ra Quyết định tuyên bố một người là đã chết và xác định rõ ngày chết, hậu quả pháp lý của việc tuyên bố một người là đã chết. Quyết định của Tòa án tuyên bố một người là đã chết phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch.

Thủ tục Đăng ký khai tử

Sau khi Quyết định của Tòa án về việc tuyên bố người chồng đã chết có hiệu lực pháp luật, chị đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chồng để thực hiện việc đăng ký khai tử. Theo Điều 34 Luật Hộ tịch 2014 quy định 01 bộ hồ sơ bao gồm những giấy tờ sau:

1. Tờ khai theo mẫu quy định;

2. Quyết định của Tòa án tuyên bố người chồng đã chết.

Ngay sau khi nhận hồ sơ, nếu thấy việc khai tử đúng thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung khai tử vào Sổ hộ tịch, cùng người đi khai tử ký tên vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người đi khai tử. Công chức tư pháp - hộ tịch khóa thông tin hộ tịch của người chết trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.

Hy vọng những thông tin tư vấn của Luật sư đã giải đáp được thắc mắc của độc giả trước tình huống về "Chồng mất tích có được xem là chồng đã chết không?". Đừng quên theo dõi Chuyên mục Góc nhìn pháp lý của Pháp luật và Phát triển để nắm bắt được những quy định mới của pháp luật cũng như những tình huống pháp lý diễn ra trong cuộc sống hàng ngày.

Độc giả có thể đóng góp ý kiến tại phần "Bình luận" phía dưới hoặc gửi câu hỏi cho luật sư tại đây.