Bài viết góp phần nhận diện và đề xuất các giải pháp đấu tranh phòng, chống các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc để chống phá Đảng và hệ thống chính trị nước ta. Bài viết đạt Giải Nhì cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng năm 2023 trong Đảng bộ khối các cơ quan Trung ương.

1. Đặc điểm cơ bản của những hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc chống phá Đảng và hệ thống chính trị nước ta

Thứ nhất, về mục đích: Vấn đề dân tộc luôn là một “mắt xích” mà các thế lực thù địch thường xuyên nhắm tới và tìm mọi cách triệt để lợi dụng để chống phá ta. Việt Nam là đất nước đa dân tộc, đa văn hóa với 54 dân tộc anh em; các dân tộc đều bình đẳng với nhau, không phân biệt đa số hay thiểu số, trình độ phát triển cao hay thấp; quyền lợi chính đáng của các dân tộc được ghi nhận trong Hiến pháp và pháp luật. Thế nhưng, các đối tượng phản động, các thế lực thù địch luôn tìm mọi cách khoét sâu đặc điểm đa dân tộc của nước ta, làm sai lệch thông tin, bịa đặt, vu cáo rằng Đảng, Nhà nước Việt Nam vi phạm quyền của đồng bào dân tộc thiểu số; từ đó dụ dỗ, xúi giục, kích động đồng bào “ly khai”, gây bạo động, làm mất trật tự an ninh tại một số địa phương. Mục đích cuối cùng trong âm mưu, hành động của chúng là làm mất ổn định đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, xói mòn bản sắc văn hóa, băng hoại giá trị đạo đức cộng đồng các dân tộc Việt Nam; tìm cách chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; bôi nhọ hình ảnh Việt Nam trước cộng đồng quốc tế, tạo cớ cho các thế lực bên ngoài can thiệp vào công việc nội bộ của đất nước; phá hoại mối quan hệ tốt đẹp giữa Việt Nam với các quốc gia; hạ thấp uy tín của Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị nước ta; từ đó, tìm cách lật đổ chế độ XHCN mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn và đang nỗ lực xây dựng.

Thứ hai, về tính chất và thời điểm: Trong những năm qua, âm mưu, hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc của các thế lực thù địch vô cùng đa dạng và ngày càng tinh vi, nguy hiểm, vừa công khai, vừa bí mật; diễn ra cả ở trong nước và nước ngoài, trên mọi lĩnh vực chính trị, tư tưởng, kinh tế, văn hóa, xã hội. Thủ đoạn, hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc của các thế lực thù địch hiện nay được thực hiện bằng nhiều biện pháp xảo trá, thâm độc, nhưng được che đậy, bao bọc một cách tinh vi, hòng làm cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số tin và làm theo.

Các phần tử phản động, thế lực thù địch sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để chống phá ta. Một mặt, chúng âm thầm gây dựng lực lượng, bí mật tập huấn, đào tạo các kỹ năng tổ chức, tuyên truyền, dụ dỗ, xúi giục, kích động bạo lực. Mặt khác, chúng chờ đợi thời cơ, lựa chọn thời điểm có những “điểm nóng” về an ninh, các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, vào trước các kỳ Đại hội Đảng, bầu cử Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp, hoặc mỗi khi có chủ trương điều chỉnh, thay đổi chính sách phát triển kinh tế - xã hội; kể cả khi chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc bị đe dọa, là chúng đăng tải, phát tán thông tin xuyên tạc, bịa đặt... gây hoang mang trong nhân dân; tiến hành hoạt động khủng bố có tổ chức, được trang bị vũ khí; hành vi rất manh động, liều lĩnh tấn công cán bộ chính quyền địa phương, phá hoại trụ sở làm việc.

Nói cách khác, chúng triệt để kết hợp các thủ đoạn về an ninh truyền thống và phi truyền thống để chống phá ta, gây mất trật tự trị an ở nhiều khu vực, đặc biệt là những địa bàn trọng yếu về an ninh, quốc phòng như các vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ, Tây Nam Bộ.

Thứ ba, về nguyên cớ và chiêu bài: Các thế lực thù địch thường đánh tráo khái niệm, quan điểm về cái gọi là “nhân quyền”, “dân chủ”, “tự do” (nhất là tự do tôn giáo, tín ngưỡng), đánh tráo khái niệm “quyền dân tộc tự quyết” với nội hàm là một quốc gia (nation-state) thành quyền của dân tộc với nội hàm là một tộc người (ethnic groups); hoặc đòi áp dụng các khái niệm từ phương Tây vốn không phù hợp với lịch sử các dân tộc ở nước ta như “dân tộc bản địa”; từ đó, tuyên truyền tư tưởng ly khai, tự trị trong vùng dân tộc thiểu số...

Tại các khu vực tập trung đông đồng bào dân tộc Mông, dân tộc Thái ở Tây Bắc; vùng dân tộc Giarai, Êđê ở Tây Nguyên; vùng dân tộc Chăm ở duyên hải Nam Trung Bộ; vùng dân tộc Khmer ở Tây Nam Bộ, chúng lợi dụng quan hệ đồng tộc xuyên biên giới, lôi kéo, xúi giục đồng bào vượt biên trái phép, thực hiện các hoạt động gây rối, phá hoại, chống phá chính quyền, tuyên truyền, kích động thành lập “nhà nước ly khai, tự trị”, chống phá cách mạng Việt Nam gây mất ổn định chính trị - xã hội.

Một chiêu bài khác của các thế lực thù địch là lợi dụng những vấn đề do lịch sử để lại, hoặc những khó khăn trong đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số, khai thác những hạn chế, thiếu sót trong việc thực hiện chủ trương, đường lối phát triển kinh tế - xã hội và trong thực hiện chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước tại các địa phương để kích động, hướng lái đồng bào không tin vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Chúng thúc đẩy nhiều chiến dịch tuyên truyền phản động, thổi phồng các vụ việc phức tạp, tiêu cực liên quan trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, quy chụp mọi hạn chế là do sai lầm, yếu kém trong công tác lãnh đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị; từ đó, móc nối, lôi kéo, xúi giục hoạt động chống phá, gây mất ổn định chính trị - xã hội tại một số địa phương, nhất là vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng còn nhiều khó khăn.

Đồng thời, chúng dùng tiền, lợi ích kinh tế để mua chuộc đồng bào, hứa hẹn viển vông về “một tương lai tốt đẹp”, lôi kéo đồng bào tham gia các tổ chức phản động, kết hợp với tăng cường phát triển lực lượng chống đối trong các dân tộc thiểu số nhằm âm mưu tiến hành các cuộc bạo động chống phá chính quyền, giết hại cán bộ và người dân vô tội, gây mất trật tự xã hội, làm hoang mang lòng dân và trực tiếp đe dọa an ninh chính trị của đất nước.

Ngoài ra, các thế lực thù địch còn lợi dụng những khác biệt về văn hóa, đời sống tâm lý, tín ngưỡng, tôn giáo, thói quen, tập quán sản xuất,... giữa các dân tộc thiểu số để gây chia rẽ, kích động hằn thù, xung đột trong cộng đồng các dân tộc nước ta... Chiêu bài chúng sử dụng nhiều nhất trong các hoạt động chống phá an ninh trên lĩnh vực dân tộc ở nước ta là kết hợp lợi dụng vấn đề dân tộc với lợi dụng vấn đề tự do tôn giáo, tín ngưỡng. Lợi dụng tình trạng một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp khó khăn, thiếu thốn về kinh tế, trình độ dân trí còn hạn chế, phong tục tập quán lạc hậu, các thế lực thù địch đã lập ra nhiều tổ chức núp bóng tôn giáo để tập hợp, lôi kéo đồng bào; dùng thần quyền, giáo lý chi phối họ tham gia các hoạt động chống Đảng, Nhà nước; thực hiện âm mưu “tôn giáo hóa vùng dân tộc thiểu số”.

Các thế lực thù địch tuyên truyền, lôi kéo lực lượng để lập ra cái gọi là “tôn giáo riêng” cho một số đồng bào dân tộc thiểu số như: “Tin lành Đêga”, “Tin lành đấng Christ Tây Nguyên” (UMCC); “Tin lành riêng của người Mông”, “Phật giáo riêng của người Khmer”... Từ đó, lợi dụng tôn giáo như một công cụ tinh thần để khống chế đồng bào, xây dựng tổ chức phản động và lực lượng đối lập, gây mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc nhằm ly khai, lập khu tự trị, lập “tôn giáo riêng”, “nhà nước riêng” ở một số vùng trọng điểm chiến lược. Đồng thời, chúng móc nối với các phần tử cực đoan ở một số quốc gia, tổ chức các cuộc điều trần, họp báo, ra tuyên bố, xuyên tạc, bóp méo tình hình tôn giáo, nhân quyền ở các vùng dân tộc thiểu số ở Việt Nam, gây sức ép, làm giảm uy tín quốc tế, cản trở quá trình hội nhập quốc tế của nước ta.

Bên cạnh đó, các phần tử phản động tìm cách câu kết, móc nối, “lợi dụng” các tổ chức phản động người Việt lưu vong để kêu gọi ủng hộ, cung cấp tiền bạc, vũ khí, tài liệu cho các hoạt động chống phá Đảng và hệ thống chính trị nước ta. Đồng thời, ra sức lợi dụng không gian mạng xã hội tiến hành đào tạo trực tuyến, chỉ đạo số cầm đầu trong nước hoạt động chống phá bằng nhiều hình thức, củng cố, phát triển lực lượng, xúi giục đồng bào trốn ra nước ngoài; thu thập, cắt ghép, xuyên tạc, bịa đặt thông tin, tài liệu về dân chủ, nhân quyền, nhất là thông tin về quyền của các dân tộc thiểu số, quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng gửi ra nước ngoài để vu cáo Việt Nam phân biệt đối xử, đàn áp người dân tộc thiểu số trên các diễn đàn quốc tế; tranh thủ sự ủng hộ của các thế lực thù địch quốc tế để chống phá nước ta.

Thứ tư, về phạm vi thực hiện: Các thế lực thù địch ngày càng mở rộng mạng lưới và địa bàn hoạt động, không chỉ trên lãnh thổ Việt Nam mà còn ở cả nước ngoài.

Ở trong nước, các thế lực thù địch triệt để tận dụng, khai thác mọi “kẽ hở” nhằm tạo ra những mâu thuẫn trong cộng đồng dân tộc để thực hiện chống phá cách mạng Việt Nam về vấn đề dân tộc trên chính địa bàn đồng bào đang sinh sống, coi đó là điểm xuất phát trong thực hiện âm mưu lâu dài của chúng.

Khu vực đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta thường là vùng giàu tài nguyên, vùng đầu nguồn của các con sông lớn, vùng đệm các rừng đặc dụng các khu sinh thái, vùng đặc trưng văn hóa, vùng biên cương - là những vùng kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Đây đều là những địa bàn trọng yếu, nhạy cảm, có sự đa dạng về thành phần tộc người và tôn giáo, từ miền núi phía Bắc (đặc biệt là khu vực Tây Bắc) đến miền Tây Thanh Hóa - Nghệ An, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ.

Ở nước ngoài, các thế lực thù địch đẩy mạnh hoạt động của các tổ chức phản động như “Hội người Mông quốc tế”, “Liên hiệp người Mông tự trị”, “Văn phòng Chămpa quốc tế”, “Hội người Khmer - Krum”... Theo thống kê, cộng đồng người Mông ở Mỹ đã hình thành hơn 160 tổ chức, hội nhóm ở 25 bang. Điển hình là các tổ chức “Phát triển quốc gia Mông” (H’Mong National Development - Inc-HND); “Mặt trận giải phóng thống nhất người Mông” (H’Mong United Liberation Front)... Các tổ chức này đều tập hợp các phe phái, hội nhóm người Mông, kêu gọi thành lập “nhà nước Mông”, thông qua Hội người Mông quốc tế, xác định cương lĩnh xây dựng “nhà nước” của dân tộc Mông(1)... Các tổ chức này vừa tập hợp, phát triển lực lượng là người các dân tộc thiểu số đang sinh sống ở ngoài nước, vừa hỗ trợ móc nối phát triển lực lượng ở trong nước; đồng thời tìm cách gây áp lực chống phá cách mạng Việt Nam dưới nhiều hình thức.

Thứ năm, về tổ chức và lực lượng: Các thế lực thù địch ráo riết xây dựng các tổ chức phản động ở vùng dân tộc thiểu số của Việt Nam. Tổ chức của chúng thường được xây dựng từ lực lượng Việt kiều phản động, cực đoan; hoặc liên kết chặt chẽ với các tổ chức phản động của nước ngoài. Đó là các tổ chức như: “Nhà nước Mông” ở Tây Bắc (do các thế lực thù địch trong và ngoài nước thành lập, kích động đồng bào Mông ở các tỉnh khu vực Tây Bắc di cư tự do vào các tỉnh Tây Nguyên và di cư sang Lào thành lập nhà nước riêng), “Mặt trận giải phóng Khmer - Krum” ở Tây Nam Bộ, “Mặt trận Chămpa” ở miền Trung...

Một trong những tổ chức chống phá ta quyết liệt là FULRO (viết tắt của “Mặt trận thống nhất đấu tranh của các chủng tộc bị áp bức”), chúng đã dùng nhiều thủ đoạn chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, gieo rắc tư tưởng ly khai, âm mưu thành lập “Nhà nước Đêga tự trị”, tạo cớ để nước ngoài can thiệp chống phá Việt Nam... Mặc dù FULRO đã bị xóa sổ, nhưng tàn dư của nó vẫn chưa chấm dứt và luôn tìm cách tạo ra những “điểm nóng” trong “vấn đề Tây Nguyên”; chúng không ngừng cấu kết với các phần tử cực đoan, tổ chức phản động trong và ngoài nước tuyên truyền, kích động gây hận thù dân tộc, sẵn sàng nổi dậy gây bạo loạn, tập kích vũ trang khi có thời cơ.

Trong những năm gần đây, xuất hiện nhóm “Người Thượng vì công lý - MSFJ” giả danh “thúc đẩy hòa bình và bảo vệ quyền con người của những người bị áp bức tại Tây Nguyên”, thực chất đây là nhóm đối tượng lợi dụng tình cảm đồng bào huyết thống để xúi giục, kích động người dân tộc thiểu số chống phá chính quyền, chà đạp lên sự bình yên, ổn định của quốc gia - dân tộc để nhận về những đồng USD “tài trợ” cùng những lời hứa mờ mịt về cái gọi là “tương lai hạnh phúc” ở trời Tây(2). Hầu hết các tổ chức phản động lợi dụng vấn đề dân tộc đều được thế lực nước ngoài hậu thuẫn trên mọi phương diện.

Các âm mưu, hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc của các thế lực thù địch hiện nay vô cùng phức tạp, không chỉ là vấn đề nội bộ đất nước mà liên quan với yếu tố nước ngoài. Vì vậy, để đấu tranh với những âm mưu, thủ đoạn đó, bên cạnh việc tăng cường biện pháp về kinh tế, xã hội, văn hóa - tư tưởng, pháp lý, quốc phòng, an ninh, cần kết hợp với biện pháp ngoại giao để tạo ra một hệ thống giải pháp toàn diện, căn cốt trong xử lý, giải quyết vấn đề dân tộc nhằm bảo đảm sự ổn định chính trị, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

2. Đảng, Nhà nước ta nhất quán thực hiện chính sách dân tộc “các dân tộc bình đẳng, tương trợ, giúp nhau cùng phát triển”

Về mặt quan điểm, đường lối chính trị, Việt Nam là một quốc gia thống nhất gồm 54 dân tộc anh em cùng sinh sống, đoàn kết, hòa thuận trong suốt quá trình lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước. Ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, với tư cách là người đứng đầu Đảng, Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định rõ một tôn chỉ cơ bản, mang tính nền tảng về quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về sự bình đẳng và vấn đề đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam. Trong thư gửi Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tại Plâycu vào tháng 4-1946, Người nhấn mạnh: “Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê Đê, Xơ Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt... Vậy nên tất cả dân tộc chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ để giữ gìn nước non ta, để ủng hộ Chính phủ ta. Chúng ta phải thương yêu nhau, phải kính trọng nhau, phải giúp đỡ nhau để mưu hạnh phúc chung của chúng ta và con cháu chúng ta... Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt. Chúng ta quyết góp chung lực lượng lại để giữ vững quyền tự do, độc lập của chúng ta”(3).

Quán triệt quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định vấn đề dân tộc, công tác dân tộc và đoàn kết các dân tộc có vị trí chiến lược và đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách dân tộc với nguyên tắc nhất quán: “các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tương trợ, giúp nhau cùng phát triển”(4). Tháng 8-1952, lần đầu tiên Đảng chính thức công bố “Chính sách dân tộc thiểu số của Đảng hiện nay”, trong đó đặt ra vấn đề “thực hiện đầy đủ nguyên tắc các dân tộc bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ”(5). Điều lệ Đảng được thông qua tại Đại hội II của Đảng Lao động Việt Nam cũng khẳng định: “Đảng phải thúc đẩy sự phát triển về kinh tế và văn hóa của các dân tộc thiểu số, thực hiện các dân tộc bình đẳng hoàn toàn và thật sự”(6).

Trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta tiếp tục kiên trì mục tiêu bảo đảm quyền bình đẳng của các dân tộc trên tinh thần tôn trọng luật pháp quốc tế. Đại hội XIII của Đảng tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu phải “Bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển. Huy động, phân bổ, sử dụng, quản lý hiệu quả các nguồn lực để đầu tư phát triển, tạo chuyển biến căn bản về kinh tế, văn hóa, xã hội ở vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số... Có cơ chế thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc thiểu số phát triển kinh tế - xã hội... Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số”(7).

Về mặt pháp lý, quyền bình đẳng các dân tộc được Hiến pháp - văn bản pháp luật cao nhất của quốc gia ghi nhận. Điều 5 Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam; các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc... Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước”. Điều 11 Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều bị nghiêm trị”. Những đường lối chính trị, quy định pháp lý này nhất quán khẳng định, Việt Nam tôn trọng quyền bình đẳng của các dân tộc, nhưng không có bất cứ một quyền nào được đứng cao hơn chủ quyền, chỉ khi chủ quyền lãnh thổ được bảo đảm thì quyền của các dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam mới thực sự có giá trị và được bảo vệ.

Trong thực tiễn, Đảng, Nhà nước đã triển khai nhiều chính sách phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng các công trình hạ tầng cấp thiết, trọng điểm, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao trình độ văn hóa, dân trí ở những vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tạo những điều kiện thuận lợi, khuyến khích đồng bào các dân tộc tích cực, chủ động tham gia các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, đóng góp công sức, trí tuệ cho quá trình phát triển đất nước.

Kết quả là, diện mạo và không gian sống của đồng bào đã được khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào được cải thiện và nâng cao. Tất nhiên, trong quá trình thực hiện chính sách dân tộc, vẫn còn những hạn chế, thiếu sót do điều kiện khách quan và chủ quan khác nhau. Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị nước ta vẫn đang nỗ lực khắc phục khó khăn, yếu kém, thực hiện tốt hơn nữa chính sách các dân tộc bình đẳng, rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa các dân tộc, để tất cả các dân tộc sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam phát triển bền vững, cùng phấn đấu thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

3. Đấu tranh không khoan nhượng với các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp về tư tưởng, văn hóa, an ninh, quân sự và ngoại giao để đấu tranh kiên quyết với các thế lực thù địch chống phá cách mạng thông qua các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc.

Thứ nhất, Đảng, Nhà nước ta đã không ngừng đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, vu cáo Nhà nước Việt Nam vi phạm nhân quyền, đàn áp dân tộc; kiên quyết không để các thế lực thù địch trong nước và nước ngoài lợi dụng vấn đề dân tộc, tìm cách can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta. Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp cụ thể như: tại các hội nghị về nhân quyền của Liên hợp quốc và Liên minh châu Âu (EU), ta đã đấu tranh phản bác, chỉ ra các nội dung không đúng đắn trong các luận điệu tuyên truyền vu cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền, đàn áp dân tộc; trả lời, thể hiện rõ thái độ đối với các cáo buộc của một số tổ chức quốc tế về việc Việt Nam bắt giữ người dân tộc thiểu số, hoặc về việc xử lý, giải quyết các vụ việc liên quan đến vấn đề dân tộc; nghiêm túc thực hiện Công ước của Liên hợp quốc về chống phân biệt chủng tộc (CERD); tổ chức đón nhiều đoàn ngoại giao, báo chí, tổ chức nước ngoài đến tìm hiểu tình hình kinh tế - xã hội, dân tộc, tôn giáo ở vùng dân tộc thiểu số, làm cho họ thấy được chính sách dân tộc nhất quán, chính nghĩa của Việt Nam. Chúng ta đã khẳng định với thế giới rằng, Việt Nam không có “dân tộc bản địa”, các dân tộc Việt Nam là một khối thống nhất, không thể tách rời, được Đảng và Nhà nước đối xử bình đẳng; vì vậy, không có bất cứ một tổ chức lưu vong nào được chính thức tham luận tại các diễn đàn của Liên hợp quốc về vấn đề dân tộc ở Việt Nam.

Thứ hai, trên tinh thần tuân thủ luật pháp quốc tế, thông qua các cuộc gặp, các diễn đàn hội nghị cấp cao và bằng nhiều hình thức khác, Việt Nam yêu cầu một số quốc gia chấm dứt việc ủng hộ, hậu thuẫn cho các tổ chức người Việt phản động lưu vong thực hiện các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc để chống phá đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Đồng thời, tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước trong khu vực, láng giềng, nhằm tạo điều kiện giúp ta chủ động tổ chức đấu tranh, không để các tổ chức phản động lưu vong tiến hành các hoạt động chống phá Việt Nam.

Thứ ba, tăng cường hợp tác quốc tế với các nước trong khu vực, nhất là với các nước láng giềng Trung Quốc, Lào, Campuchia trong giải quyết các vấn đề nảy sinh ở khu vực biên giới; phối hợp đấu tranh, làm tan rã các tổ chức phản động vẫn đang len lỏi trong đồng bào dân tộc ở hai bên biên giới; đề nghị các nước phối hợp truy bắt, trao trả những phần tử phản động đang lẩn trốn ở nước bạn, không cho chúng sử dụng địa bàn các nước đứng chân để xây dựng lực lượng, tập huấn các hoạt động chống phá ta; kiểm soát chặt chẽ hoạt động vượt biên trái phép, di cư tự do của đồng bào dân tộc thiểu số; nắm bắt động thái, dự báo nguy cơ, chủ động lên kế hoạch đề phòng từ sớm, từ xa.

Thứ tư, Chính phủ và các bộ, ban, ngành đã phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số vạch trần sự lừa bịp, xảo trá, thủ đoạn dụ dỗ, lôi kéo đồng bào của các cá nhân, tổ chức lợi dụng vấn đề dân tộc chống lại Đảng và hệ thống chính trị nước ta, nhằm hạn chế, vô hiệu hóa hoạt động của chúng cả ở trong nước và ở nước ngoài. Đồng thời, tiến hành tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách dân tộc, tôn giáo, nguyên tắc nhất quán và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số.

Thứ năm, kịp thời nắm bắt âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, để chủ động ứng phó, có các biện pháp đấu tranh, không cho chúng có điều kiện mở rộng hoạt động, tìm cớ để kêu gọi các thế lực từ bên ngoài can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta. Khi xảy ra những “điểm nóng”, bạo động vũ trang tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các lực lượng công an, quân đội đã phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân”, cùng nhân dân nhanh chóng, kịp thời, kiên quyết, khôn khéo truy bắt, xử lý triệt để các đối tượng tham gia, nhất là các đối tượng cầm đầu cùng đường dây của chúng; trả lại trật tự an toàn và bình yên cho người dân; giữ vững chủ quyền, toàn vẹn lãnh lãnh thổ của Tổ quốc và bảo vệ quyền chính đáng của các dân tộc.

4. Một số giải pháp tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc để chống phá nước ta

Thứ nhất, trên cơ sở nắm vững mục tiêu, quan điểm, chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta, theo dõi, sớm phát hiện, nắm bắt và đánh giá đúng tình hình hoạt động của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, từ đó, chủ động xây dựng kế hoạch ngăn chặn, xử lý các hoạt động gây nguy hại đến tình hình an ninh - chính trị đất nước, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ. Đồng thời, cần tập trung thu thập thông tin, tài liệu, chứng cứ về các tổ chức trong và ngoài nước đang hậu thuẫn, dung dưỡng cho các cá nhân, tổ chức phản động lưu vong người dân tộc thiểu số với âm mưu tổ chức các hoạt động chống phá Việt Nam.

Thứ hai, cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin đối ngoại và đối thoại với các quốc gia, tổ chức quốc tế nhằm tạo thêm điểm tương đồng trong nhận thức về vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc ở nước ta; chủ động đưa ra những lý lẽ, dẫn chứng, lập luận có sức thuyết phục để tìm được sự đồng tình của cộng đồng quốc tế, từ đó thúc đẩy trách nhiệm của các bên cùng Việt Nam tiến hành các biện pháp ngăn chặn các hoạt động, thủ đoạn lợi dụng vấn đề dân tộc để chống phá đất nước, góp phần bảo đảm an ninh trật tự vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Thứ ba, chủ động thúc đẩy mở rộng quy mô, hình thức hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực, tạo điều kiện ngăn chặn, hạn chế và vô hiệu hóa các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch thông qua lợi dụng vấn đề dân tộc, nhất là hợp tác quốc tế về an ninh, quốc phòng, ngoại giao. Đấu tranh ngăn chặn hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc chống phá nước ta từ bên ngoài, không để các tổ chức phản động đưa lực lượng, phương tiện từ nước ngoài vào vùng dân tộc thiểu số nước ta để tiến hành hoạt động chống phá. Tăng cường thực hiện các cơ chế liên lạc, trao đổi thông tin, giao lưu... để có đủ tài liệu, chứng cứ phục vụ công tác ngăn chặn, hạn chế và vô hiệu hóa các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc của các thế lực thù địch.

Thứ tư, tiếp tục nghiên cứu, củng cố các luận cứ khoa học thuyết phục nhằm đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc ở Việt Nam. Theo đó, cần nâng cao hơn nữa chất lượng nghiên cứu khoa học lý luận chính trị, tổng kết, dự báo, cung cấp luận chứng, luận cứ để phục vụ công tác quan trọng này. Để luận giải và đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc ở Việt Nam, cần nghiên cứu sâu sắc lý luận về dân tộc và quan hệ dân tộc (bao gồm: quan hệ giữa dân tộc đa số và thiểu số, quan hệ giữa các dân tộc thiểu số với nhau, quan hệ đồng tộc xuyên biên giới...) cũng như các vấn đề về quan hệ giữa các dân tộc trên thế giới hiện nay.

Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận về tôn giáo, tín ngưỡng, nhân quyền, dân chủ... gắn với đặc điểm lịch sử, văn hóa của các dân tộc Việt Nam theo phương châm khách quan, khoa học, tiếp thu chọn lọc các tư tưởng, học thuyết, lý thuyết mới tiến bộ, góp phần xây dựng nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng vững chắc.

_________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 555 (tháng 5 -2024)

Ngày nhận bài: 18-4-2024; Ngày bình duyệt: 7-5-2024; Ngày duyệt đăng: 22-5-2024.

(1) Thế Cương - Khắc Tâm: Vạch trần âm mưu, thủ đoạn lợi dụng vấn đề dân tộc để hình thành nhà nước “Mông”, https://cand.com.vn/, đăng ngày 27-7-2020.

(2) Xem: Vạch trần bộ mặt thật của nhóm “Người Thượng vì công lý - MSFJ, https://cand.com.vn/, ngày 18-6-2023.

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.4, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.249-250.

(4) ĐCSVN: Văn kiện Đảng toàn tập, t.60, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, tr.149.

(5) ĐCSVN: Văn kiện Đảng toàn tập, t.13, Sđd, 2007, tr.268.

(6) ĐCSVN: Văn kiện Đảng toàn tập, t.21, Sđd, 2002, tr.779.

(7) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.170.