Nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển Thủ đô, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Than yêu cầu các sở, ngành, đơn vị và chính quyền địa phương liên quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Đề án đầu tư, xây dựng các huyện thành quận nhằm sớm hoàn thành các tiêu chí thành lập quận, phường, làm cơ sở triển khai lập Đề án thành lập quận, phường, thực hiện các quy trình, thủ tục để trình các cấp có thẩm quyền quyết định thành lập các quận và các phường thuộc quận đối với 5 huyện: Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng.

Đông Anh, Gia Lâm đã cơ bản thực hiện xong các tiêu chí để trở thành quận

Theo Công văn số 233/KH-UBND ngày 6/8/2024 của UBND thành phố Hà Nội về kế hoạch triển khai thực hiện Đề án đầu tư, xây dựng phát triển 5 huyện: Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng thành quận, đến nay, huyện Đông Anh và Gia Lâm đã cơ bản thực hiện xong giai đoạn đầu tư, xây dựng phát triển để lập Đề án thành lập quận, phường. 2/3 huyện còn lại đang trong thời điểm rà soát, đánh giá và công nhận trình độ phát triển cơ sở hạ tầng của các khu vực dự kiến thành lập quận, phường.

Về lộ trình cụ thể, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, thành phố yêu cầu huyện Đông Anh, Gia Lâm phối hợp với Sở Nội vụ và các sở, ngành liên quan hoàn thiện công tác lập hồ sơ Đề án và làm việc với các bộ, ngành Trung ương thẩm định, phấn đấu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt đề án thành lập quận của hai huyện vào quý IV/2024 hoặc quý I/2025.

Với các huyện Thanh Trì và Hoài Đức, cần chủ động phối hợp với các sở, ngành, cung cấp hồ sơ, số liệu phục vụ công tác đánh giá tiêu chí; xây dựng các giải pháp đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các tiêu chí chưa đạt, trong đó ưu tiên cân đối nguồn vốn ngân sách huyện đầu tư xây dựng các công trình, dự án đảm bảo hoàn thành tiêu chí.

Theo đó, huyện Thanh Trì và Hoài Đức phấn đấu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt đề án thành lập quận vào quý IV/2025. Đối với huyện Đan Phượng, tiếp tục rà soát tình hình thực hiện Đề án, đánh giá các tiêu chí, xây dựng giải pháp cụ thể để thực hiện hoàn thành Đề án; bám sát các sở, ngành tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc; báo cáo Ban Chỉ đạo của thành phố về lộ trình và chủ động đề xuất phương án, dự kiến thời gian lập hồ sơ, Đề án thành lập quận của huyện.

Làm rõ thêm thông tin, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội Lê Anh Quân cho biết, huyện Đông Anh và Gia Lâm đã hoàn thành các tiêu chí và đủ điều kiện theo tiêu chuẩn tối thiểu quy định tại nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hiện hai huyện đang phối hợp với Sở Xây dựng và Sở Quy hoạch - Kiến trúc hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Xây dựng xem xét, công nhận các tiêu chuẩn trình độ phát triển cơ sở hạ tầng khu vực dự kiến thành lập quận, phường, làm cơ sở hoàn thiện Đề án trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt.

Về nhóm tiêu chuẩn "Diện tích tự nhiên" và "Quy mô dân số", cả ba huyện Thanh Trì, Hoài Đức và Đan Phượng đều đạt tiêu chí thành lập quận. Tuy nhiên, tiêu chí thành lập phường cả ba huyện đều chưa đạt. Nhóm tiêu chuẩn "Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội" và "Hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị", cả ba huyện đều chưa đạt 100% tiêu chí thành lập phường, thành lập quận.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, việc đưa 5 huyện thành quận là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt trong chiến lược phát triển Thủ đô những năm tới, nhằm thay đổi một cách thực chất về cơ sở vật chất, đời sống người dân được thụ hưởng ở tất cả các mặt. Tuy nhiên, việc phát triển huyện thành quận cần bám sát các quy định của Luật Thủ đô năm 2024, Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Song thực tế cho thấy, hầu hết các huyện phấn đấu hoàn thành các tiêu chí huyện trở thành quận, xã trở thành phường đều còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc.

Còn nhiều khó khăn, vướng mắc

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội Lê Anh Quân thông tin thêm, hiện thành phố Hà Nội chưa phê duyệt Chương trình phát triển đô thị. Bên cạnh đó, theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, 4 huyện Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Đan Phượng vẫn còn diện tích đất nằm ngoài khu vực phát triển đô thị. Trong đó, huyện Đan Phượng là địa phương khó đáp ứng được yêu cầu quy hoạch đô thị toàn bộ ranh giới huyện. Về thực hiện các tiêu chí, hầu hết các xã của 5 huyện chưa bảo đảm tiêu chí tự cân đối thu, chi ngân sách.

Trước tình hình trên, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã có những chỉ đạo cụ thể đến các sở, ngành và địa phương liên quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Điển hình như, đối với các nội dung, quy trình để hoàn thiện hồ sơ Đề án thành lập quận, phường của huyện Đông Anh và Gia Lâm, xây dựng quy trình, hướng dẫn trình tự, thủ tục về xây dựng Đề án thành lập quận và các nội dung liên quan đến hồ sơ đầy đủ của Đề án trình duyệt theo quy định; tham mưu tổ chức buổi làm việc của UBND thành phố với Bộ Xây dựng, Bộ Nội vụ và các đơn vị liên quan để xin ý kiến nếu có khó khăn, vướng mắc.

Bên cạnh đó, các sở, ngành, địa phương liên quan hoàn thiện hồ sơ, thực hiện quy trình, thủ tục trình Chính phủ quyết định phê duyệt việc điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, đảm bảo việc thành lập quận của các huyện và các phường thuộc quận phù hợp quy hoạch; tham mưu thành phố việc thực hiện phân loại đô thị, rà soát tiêu chí phân loại đô thị; lập, hoàn thiện báo cáo đánh giá trình độ phát triển cơ sở hạ tầng của các khu vực dự kiến thành lập quận, phường thuộc các huyện trình phê duyệt, công nhận.

Về công tác tổ chức rà soát đánh giá các tiêu chí để triển khai xây dựng Đề án, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí chưa đạt và thực hiện các quy trình, thủ tục đề nghị thành lập quận các huyện, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu các sở, ngành tham mưu UBND thành phố có văn bản xin ý kiến thống nhất của các cơ quan Trung ương cho phép trình Báo cáo đánh giá trình độ phát triển cơ sở hạ tầng của các khu vực dự kiến thành lập quận, phường và Đề án thành lập quận, phường của các huyện dự kiến thành lập quận song song với việc trình Quy hoạch phân khu đô thị.

Đồng thời, thành phố tiếp tục nghiên cứu, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tính đặc thù của thành phố Hà Nội đối với chỉ tiêu tự cân đối thu - chi ngân sách cấp xã khi các huyện hoàn thành đề án thành lập quận và triển khai thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị. Các sở, ngành phối hợp với các huyện lập Báo cáo đánh giá trình độ phát triển cơ sở hạ tầng của các khu vực dự kiến thành lập quận, phường thuộc các huyện trình phê duyệt, công nhận và xây dựng dự thảo Đề án thành lập quận, phường.

Ngoài ra, UBND 5 huyện cần rà soát về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, trường hợp chưa đủ điều kiện, triển khai phương án để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính xã (thị trấn) để thành lập các đơn vị hành chính phường trong Đề án thành lập quận của các huyện, đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên theo quy định tại Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030 và các nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Các sở, ngành và các địa phương định kỳ, báo cáo tình hình thực hiện Đề án, các khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện và đề xuất giải pháp thực hiện Đề án về UBND thành phố để kịp thời chỉ đạo tháo gỡ.