Người phụ nữ ở Hà Nội mất 500 triệu vì tin lời công an 'dỏm'

Công an TP Hà Nội cho biết, một người phụ nữ trên địa bàn đã bị chiếm đoạt 500 triệu đồng khi cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo.

Cụ thể, vào ngày 16/10, chị H. (SN 1989, ở huyện Chương Mỹ) có nhận được cuộc gọi của đối tượng thông báo tài khoản VNeID của con trai chị chưa được kích hoạt mức 2.

Đối tượng hướng dẫn chị cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo, chụp ảnh căn cước công dân, xác thực khuôn mặt, quét mã QR...

Sau khi làm theo đối tượng, chị H. phát hiện tài khoản ngân hàng bị chuyển mất 500 triệu đồng nên đã đến cơ quan công an trình báo.

Theo Công an TP Hà Nội, thủ đoạn gọi điện hướng dẫn người dân làm định danh điện tử (VNeID) mức 2 không mới nhưng vẫn còn nhiều người dân ít cập nhật thông tin xã hội, báo chí, mất cảnh giác nên đã "sập bẫy" thủ đoạn này.

Các đối tượng lừa đảo giả danh cán bộ Công an gọi điện cho người dân thông báo căn cước công dân bị lỗi trên hệ thống hoặc cần phải cập nhật dữ liệu dân cư, định danh mức 2, rồi yêu cầu người dân cài đặt phần mềm Dịch vụ công "giả mạo" do đối tượng cung cấp.

Để tăng tính bảo mật, từ ngày 1/7/2024, các ngân hàng đã triển khai xác thực bằng sinh trắc học đối với một số loại giao dịch trực tuyến nên các đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu người dân chụp ảnh căn cước công dân, xác thực khuôn mặt.

Sau khi cài đặt phần mềm giả mạo và xác thực sinh trắc học, người dân sẽ bị đối tượng chiếm quyền điều khiển điện thoại, thực hiện việc chuyển tiền từ thông tin tài khoản ngân hàng và các ứng dụng thanh toán được lưu trên điện thoại.

Để phòng tránh lừa đảo, Công an TP Hà Nội đề nghị người dân cảnh giác trước thủ đoạn trên. Việc kích hoạt định danh điện tử mức 2 phải được thực hiện tại trụ sở Công an xã, phường, thị trấn hoặc nơi làm thủ tục cấp thẻ căn cước chứ không làm online.

Người dân tuyệt đối không thực hiện theo yêu cầu từ các cuộc gọi "lạ" tự xưng cơ quan nhà nước, Công an, không cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản, mã OTP... cho người lạ, tránh sập bẫy lừa đảo của tội phạm.

Đặc biệt, người dân không cài đặt phần mềm giả mạo để tránh nguy cơ sẽ bị chiếm quyền điều khiển toàn bộ điện thoại.

Khi gặp các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần kịp thời trình báo cơ quan Công an để ngăn chặn và xử lý theo quy định của pháp luật.

Tự xưng là cán bộ công an yêu cầu cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo

Một vụ việc tương tự, Công an quận Tây Hồ (Hà Nội) đang điều tra vụ việc người phụ nữ trên địa bàn bị mất gần 3 tỷ đồng khi cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo.

Theo cơ quan chức năng, vào ngày 15/10, Công an quận Tây Hồ nhận được tin trình báo của bà T. (SN 1981, ở quận Tây Hồ) về việc bà có nhận được điện thoại của kẻ giả danh cán bộ công an, yêu cầu cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo.

Sau khi cài đặt xong, bà T. phát hiện tài khoản ngân hàng bị mất gần 3 tỷ đồng nên đã đến cơ quan công an trình báo.

Trước đó, Cơ quan CSĐT Công an quận Cầu Giấy (Hà Nội) cũng tiếp nhận đơn trình báo của chị L. (41 tuổi, ở quận Cầu Giấy về việc bị lừa mất 1,2 tỷ đồng khi cài đặt phần mềm Dịch vụ công trực tuyến giả mạo.

Theo chị L. trình báo, chị có nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là cán bộ Công an phường Trung Hòa. Đối tượng này thông báo tài khoản định danh của chị L. bị lỗi và hướng dẫn chị cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo.

Sau khi cài đặt, chị L. phát hiện tài khoản ngân hàng của mình đã bị mất hơn 1,2 tỷ đồng. Biết mình bị lừa, chị L. đã nhanh chóng trình báo sự việc với cơ quan Công an.

Theo cơ quan công an, những trường hợp như chị T. và chị L. chỉ là một trong nhiều nạn nhân bị các đối tượng lừa đảo giả danh cán bộ Công an. Những kẻ này thường gọi điện thoại thông báo rằng căn cước công dân của người dân bị lỗi hoặc cần cập nhật dữ liệu dân cư, mã định danh, yêu cầu người dân đến cơ quan Công an để làm việc.

Sau đó, chúng thúc ép người dân tải phần mềm Dịch vụ công giả mạo qua đường dẫn do chúng cung cấp. Khi cài đặt phần mềm giả mạo này, các đối tượng sẽ chiếm quyền điều khiển điện thoại của nạn nhân, thực hiện việc chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng và các ứng dụng thanh toán trên điện thoại.

Từ các vụ việc nêu trên, Công an TP Hà Nội đề nghị người dân cảnh giác trước thủ đoạn của kẻ xấu, tuyệt đối không cài đặt các phần mềm, ứng dụng theo yêu cầu của các đối tượng lạ gọi đến.

Nếu cài đặt phần mềm giả mạo, người dân có nguy cơ bị chiếm quyền điều khiển toàn bộ điện thoại. Các tin nhắn, cuộc gọi đến máy điện thoại của nạn nhân sẽ bị ứng dụng giả mạo kiểm soát, ngầm chuyển về máy chủ do đối tượng quản lý, không hiển thị trên điện thoại của nạn nhân.

Nguy hiểm hơn, các đối tượng chiếm quyền điều khiển điện thoại di động từ xa, sau đó truy cập vào tài khoản ngân hàng, chuyển hết tiền của bị hại.

Khi gặp các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần kịp thời trình báo cơ quan công an để ngăn chặn và xử lý theo quy định của pháp luật.

Các hình thức lừa đảo qua điện thoại phổ biến nhất

Hiện nay, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản có chiều hướng diễn biến phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội tinh vi.

Theo Bộ Công an, những hình thức gọi điện thoại nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản phổ biến hiện nay bao gồm:

Một là, mạo danh là giáo viên, nhân viên y tế nhà trường hoặc nhân viên y tế bệnh viện liên hệ trực tiếp với phụ huynh học sinh, báo tin về việc học sinh, người nhà bị tai nạn, đang nhập viện cấp cứu. Sau đó, các đối tượng yêu cầu người nhà phải nhanh chóng chuyển tiền để đóng viện phí, cấp cứu bệnh nhân, từ đó chiếm đoạt tài sản.

Hai là, giả danh cán bộ của các cơ quan như Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án, Hải quan, Cảnh sát giao thông… bịa đặt thông tin người được gọi liên quan đến một vụ việc đang bị điều tra. Các đối tượng dùng lời lẽ đe dọa, khiến người được gọi hoang mang, buộc phải chuyển tiền hoặc gửi các thông tin cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP, từ đó chiếm đoạt tài sản của bị hại.

Ba là, đối tượng lừa đảo giả danh người của các công ty, doanh nghiệp, ngành nghề như bưu điện, xổ số, du lịch, giải trí…) gọi điện, nhắn tin cho người dân thông báo rằng họ trúng thưởng phần quà, chương trình khuyến mãi có giá trị cao hoặc đang có bưu phẩm từ nước ngoài gửi về.

Đối tượng lừa đảo yêu cầu người dân muốn nhận phần thưởng đó phải mua một sản phẩm hoặc chuyển trước một khoản tiền; hoặc điền các thông tin cá nhân vào các đường link website giả mạo do các đối tượng gửi đến, từ đó chiếm đoạt tài khoản ngân hàng, chiếm đoạt tài sản của các bị hại.

Bốn là, mạo danh là nhân viên chăm sóc khách hàng của các nhà mạng, ngân hàng, ví điện tử để hỗ trợ giải quyết các sự cố cho khách hàng hoặc hướng dẫn bị hại cách nâng cấp sim 4G - 5G, đóng cước phí thuê bao điện thoại...

Khi lấy được lòng tin của bị hại và bị hại làm theo hướng dẫn của đối tượng, chúng sẽ yêu cầu bị hại cung cấp dãy số OTP được gửi đến điện thoại của bị hại, cung cấp tài khoản ngân hàng... từ đó chiếm đoạt tài sản.

5 dấu hiệu về những cuộc gọi lừa đảo chiếm đoạt tài sản

1. Cuộc gọi giả danh công an

Các đối tượng cung cấp những thông tin phù hợp với nhân thân tài sản của người bị hại và thực hiện đe dọa, thậm chí dàn dựng, kết nối cho bị hại nhìn thấy, nói chuyện qua điện thoại với người được cho là công an để bị hại tin tưởng. Sau đó, các đối tượng phạm tội yêu cầu bị hại chuyển tiền vào tài khoản chúng chỉ định, đồng thời bắt bị hại giữ bí mật sự việc để phục vụ công tác điều tra.

Do đó, khi thấy bất cứ cuộc gọi nào tự xưng là công an điều tra vụ án, người dân cần đến ngay trụ sở cơ quan công an gần nhất để trình báo. Ngoài ra, người dân không nên công khai các thông tin cá nhân trên mạng xã hội, các trang thương mại điện tử hoặc khi mua sắm tại các cửa hàng.

Đồng thời, khi nhận các cuộc gọi như trên, người dân không làm theo yêu cầu của người lạ như tải đường dẫn về cài đặt, đăng nhập các thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, tránh việc lộ thông tin cá nhân, khiến tội phạm lợi dụng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

2. Cuộc gọi yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng

Trên thực tế, đã có rất nhiều người bị đánh cắp thông tin cá nhân và bị chiếm đoạt tài sản từ các cuộc điện thoại. Thủ đoạn lừa đảo thường là: Thông báo thông tin giả về trúng thưởng từ ngân hàng hoặc các công ty lớn, yêu cầu cung cấp OTP hay cung cấp thông tin về thẻ hoặc tài khoản ngân hàng điện tử nhằm đánh cắp tiền trong tài khoản.

Ngoài ra, các đối tượng lừa đảo còn có thể giả mạo cán bộ ngân hàng, yêu cầu cung cấp mật khẩu, mã PIN hoặc thông tin thẻ để xử lý sự cố liên quan đến các dịch vụ ngân hàng hoặc thẻ. Vì vậy, nên cẩn thận với yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng từ những cuộc điện thoại không rõ người gọi.

3. Số điện thoại không đăng ký hoặc không liên quan

Một số đối tượng lừa đảo sử dụng số điện thoại không đăng ký hoặc không liên quan để thực hiện cuộc gọi. Nếu số điện thoại không phải là một số điện thoại cố định hay di động thông thường hoặc không liên quan đến một tổ chức hay đơn vị nào đó, đó có thể là một dấu hiệu lừa đảo.

Theo cảnh báo từ nhà mạng VNPT, người dùng điện thoại cần tăng cường đề phòng trước những cuộc gọi quốc tế không mong muốn. Những cuộc gọi hay tin nhắn đến từ nước ngoài sẽ xuất hiện ký hiệu cộng (+) hoặc 00 ở đầu số, và hai chữ số tiếp theo không phải là 84 - mã số quốc gia của Việt Nam. Ví dụ: đến từ Moldova (+373), Tunisia (+216), Equatorial Guinea (+240), Burkina Faso (+226)...

4. Cuộc gọi từ người bán hàng trực tuyến giả

Nếu mua sắm trực tuyến, có người giả làm người bán và gọi điện thoại nói rằng có vấn đề với một sản phẩm mà chúng ta mua vào thời điểm này không thể được vận chuyển, hoặc vì lý do nào đó cần chuyển tiền.

Họ có thể gửi một liên kết, một khi người sử dụng vô tình nhấp vào liên kết này, rất có thể thông tin trong điện thoại di động sẽ bị đánh cắp. Nếu vô tình nhập mật khẩu tài khoản thẻ ngân hàng, người dùng có thể sẽ bị lấy cắp tiền trong tài khoản.

5. Cuộc gọi thông báo trúng thưởng hoặc được tặng quà có giá trị

Một trong những chiêu thức mới nhất của các kẻ lừa đảo là giả danh các công ty, doanh nghiệp hoặc ngành nghề khác nhau, như bưu điện, xổ số, du lịch, giải trí và liên lạc với người dân thông qua điện thoại hoặc tin nhắn.

Những cuộc gọi hay tin nhắn này thường báo tin người dân đã trúng thưởng một phần quà hay chương trình khuyến mãi có giá trị cao hoặc đang có bưu phẩm từ nước ngoài gửi về.

Tuy nhiên, để nhận được phần thưởng, người dân bị yêu cầu mua một sản phẩm hoặc chuyển trước một khoản tiền. Điều này rất nguy hiểm vì khi người dân điền thông tin cá nhân vào các đường link website giả mạo do các đối tượng gửi đến, tài khoản ngân hàng của họ có thể bị chiếm đoạt, tài sản bị lấy cắp.

Mạo danh, lừa đảo qua điện thoại bị xử lý như thế nào?

Lừa đảo qua điện thoại đã trở thành một vấn nạn lớn cho toàn xã hội. Các cơ quan chức năng ghi nhận, nhiều trường hợp bị lừa đảo bằng hình thức này đã bị chiếm đoạt tiền tỷ, thậm chí nhiều tỷ đồng. Dư luận băn khoăn, pháp luật hiện nay quy định về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua điện thoại như thế nào?

Tùy vào tính chất, mức độ vi phạm, đối tượng có hành vi lừa đảo qua điện thoại có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Xử phạt hành chính đối với hành vi đảo qua điện thoại nhằm chiếm đoạt tài sản

Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về mức xử phạt hành chính đối với hành vi lừa đảo qua điện thoại nhằm chiếm đoạt tài sản cụ thể như sau:

"Điều 15. Vi phạm quy định về gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác

1. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Trộm cắp tài sản, xâm nhập vào khu vực nhà ở, kho bãi hoặc địa điểm khác thuộc quản lý của người khác nhằm mục đích trộm cắp, chiếm đoạt tài sản;"

“Địa điểm khác thuộc quản lý của người khác” theo điểm a Điều 15 nêu trên cần được hiểu bao gồm trên điện thoại của người sử dụng. Do vậy, khi các đối tượng có hành vi liên hệ để xâm nhập cách trái phép vào điện thoại của người dùng nhằm đánh cắp thông tin, thực hiện chiếm đoạt tài sản của người dùng thì sẽ thuộc trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính theo Khoản 1 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.

Tuy nhiên, xét theo thực tế các hành vi lừa đảo nêu trên, các đối tượng thường sử dụng phương thức lừa đảo qua điện thoại với quy mô lớn, không chỉ lừa một người mà lừa rất nhiều người và chiếm đoạt tài sản với giá trị lớn.

Bởi vậy, khi phát hiện các đối tượng lừa đảo và xét theo tính chất, mức độ của sự việc thì các đối tượng lừa đảo đa phần bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Lừa đảo qua điện thoại có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Hành vi lừa đảo thông qua điện thoại là sử dụng các thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác. Do đó, người thực hiện hành vi này có thể chịu trách nhiệm hình sự với tội danh "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo quy định tại Điều 174 của Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.

Cụ thể, hành vi lừa đảo qua điện thoại chiếm đoạt tài sản bị xử lý theo bốn khung hình phạt như sau:

Khung 1: Trường hợp không có tình tiết định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự: Phạt cải tạo không giam giữ trong khoảng thời gian không quá 3 năm hoặc phạt tù trong khoảng thời gian từ 6 tháng - 3 năm.

Khung 2: Nếu hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thuộc một trong các trường hợp sau đây, sẽ bị phạt tù từ 2 - 7 năm:

- Có tổ chức;

- Có tính chất chuyên nghiệp;

- Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

- Tái phạm nguy hiểm;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

- Dùng thủ đoạn xảo quyệt.

Khung 3: Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc lợi dụng thiên tai, dịch bệnh sẽ bị phạt tù từ 07 – 15 năm.

Khung 4: Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 500.000.000 đồng trở lên hoặc lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, sẽ bị phạt tù từ 12 đến 20 năm hoặc án tù chung thân.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị áp dụng các hình phạt bổ sung như:

- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng - 100.000.000 đồng;

- Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định trong khoảng thời gian từ 01 - 05 năm;

- Tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Như vậy, hành vi gọi điện thoại dùng thủ đoạn gian dối lừa đảo chiếm đoạt tài sản người khác với số tiền từ 2.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp theo quy định thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 20 năm hoặc tù chung thân.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Độc giả còn vướng mắc có thể đóng góp ý kiến tại phần "Bình luận" phía dưới; liên hệ Đường dây nóng tư vấn pháp luật: 0899.515.999 hoặc gửi câu hỏi cho tòa soạn tại đây để được hỗ trợ.