Chỉ vài ngày sau lễ nhậm chức, Thủ tướng Takaichi đã ban hành chỉ thị gửi các thành viên nội các, trong đó nhấn mạnh “ngoại giao chủ động” và “chính sách an ninh – thể chế mang tính hệ thống”. Theo giới quan sát tại Tokyo, điều này đánh dấu sự chuyển dịch từ đường lối “phản ứng linh hoạt” thời Kishida sang giai đoạn “kiến tạo luật chơi”, trong đó Nhật Bản không chỉ tham gia mà còn muốn dẫn dắt quá trình xây dựng các chuẩn mực toàn cầu.
Kyodo cho biết, bà Takaichi coi việc duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ là “ưu tiên chiến lược hàng đầu”, đồng thời yêu cầu Bộ Ngoại giao phối hợp các bộ kinh tế để đảm bảo những thỏa thuận thương mại và đầu tư gắn liền với lợi ích an ninh quốc gia. Nói một cách dễ hiểu, Tokyo đang đặt nền tảng cho “ngoại giao công nghiệp – thể chế”, nơi kinh tế trở thành công cụ định hình ảnh hưởng.
Một trong những biểu tượng rõ rệt nhất của chính sách này là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Dưới thời các chính phủ trước, Nhật Bản đã trở thành nước giữ vai trò “trụ cột duy trì” sau khi Mỹ rút khỏi hiệp định năm 2017. Đến nay, theo Nikkei Asia, 11 quốc gia đã gia nhập, và hơn 10 nền kinh tế khác – trong đó có Anh, Hàn Quốc, Thái Lan và Đài Loan – đang bày tỏ mong muốn tham gia.
Tokyo coi đây là cơ hội không chỉ mở rộng ảnh hưởng kinh tế mà còn “gắn kết giá trị” – thúc đẩy các quy tắc thương mại dựa trên tính minh bạch, tự do và công bằng. Một quan chức Bộ Ngoại giao được Nikkei dẫn lời cho rằng: “Nếu luật chơi được định hình theo tiêu chuẩn Nhật Bản, đó chính là sức mạnh mềm bền vững nhất.”
Không dừng ở thương mại, Nhật Bản đang thúc đẩy các quy chuẩn về chuyển đổi năng lượng, trí tuệ nhân tạo và chuỗi cung ứng – những lĩnh vực vốn nằm ở tâm điểm cạnh tranh Mỹ - Trung. Reuters ghi nhận Tokyo hiện dẫn đầu khoảng 18 sáng kiến đa phương về chuỗi cung ứng và công nghệ xanh trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Bên cạnh CPTPP, Nhật Bản tiếp tục phát huy vai trò trong G7 và Liên hợp quốc – hai diễn đàn quan trọng giúp củng cố vị thế thể chế quốc tế của nước này. Dưới thời Takaichi, Tokyo được kỳ vọng duy trì động lực thúc đẩy cải tổ Hội đồng Bảo an LHQ, trong đó Nhật cùng Đức, Ấn Độ và Brazil (nhóm G4) đã nỗ lực nhiều năm nhằm mở rộng đại diện thường trực.
Trong G7, Nhật Bản tập trung vào hai lĩnh vực: kinh tế số và an ninh năng lượng. Theo các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản (JERI), việc Takaichi nhấn mạnh “tự chủ công nghệ” và “hợp tác giá trị” cho thấy Nhật đang cố gắng định hình một mạng lưới thương mại dựa trên niềm tin – một hình thái mới của “an ninh kinh tế” được thể chế hóa.
Điều đáng nói là cách Tokyo tiếp cận vẫn giữ sự mềm dẻo: thay vì đối đầu, Nhật chọn “ràng buộc bằng thể chế” – dùng quy tắc thương mại và tiêu chuẩn kỹ thuật để thu hút các đối tác, trong đó có cả những nước không hoàn toàn cùng quan điểm chính trị. Cách làm này giúp Nhật mở rộng ảnh hưởng mà không bị xem là bên gây đối kháng.
Một điểm mới trong định hướng của Thủ tướng Takaichi là mở rộng ngoại giao từ tầm chính phủ sang tầm xã hội. Nhật Bản sẽ cải cách chính sách thị thực, đào tạo nguồn nhân lực quốc tế và thúc đẩy giao lưu nhân dân, hướng đến hình ảnh một xã hội “mở nhưng có trật tự”. Đây là một phần của “ngoại giao vì công dân” – khái niệm mà Tokyo bắt đầu nhấn mạnh trong các văn kiện chính sách gần đây.
Kyodo dẫn lời một cố vấn chính phủ nhận định: “Nếu ngoại giao chỉ dừng ở bàn đàm phán, nó sẽ thiếu sức sống. Chính phủ mới muốn mỗi công dân Nhật, dù ở trong hay ngoài nước, đều cảm nhận được lợi ích của chính sách đối ngoại.”
Trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ – Trung gia tăng, Nhật Bản chọn con đường trung gian: không tìm cách trở thành “ngọn giáo”, mà là “người thiết kế sân chơi”. Việc củng cố hệ thống thương mại đa phương, mở rộng CPTPP và duy trì hợp tác trong khuôn khổ G7 cho thấy Tokyo đang hướng đến vai trò kiến tạo cân bằng – một trụ cột ổn định trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Các nhà phân tích của Nikkei cho rằng chiến lược của bà Takaichi có thể được tóm gọn trong ba chữ: “Kết nối – Chuẩn mực – Ảnh hưởng.” Thông qua mạng lưới thể chế, Nhật không chỉ củng cố sức mạnh kinh tế mà còn định hình lại tiêu chuẩn toàn cầu về thương mại, công nghệ và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, con đường này cũng không thiếu thách thức. Sự cạnh tranh về tiêu chuẩn công nghệ giữa Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu buộc Nhật Bản phải vừa hợp tác, vừa giữ thế độc lập. Bên cạnh đó, áp lực dân số già và tăng trưởng chậm đòi hỏi chính phủ Takaichi phải biến các sáng kiến thể chế thành lợi ích thực tế cho người dân – điều từng khiến các chính phủ tiền nhiệm gặp khó khăn.
Mặt khác, vị thế trung gian giúp Tokyo có không gian linh hoạt, nhưng cũng đồng nghĩa với việc phải duy trì cân bằng tinh tế giữa các siêu cường. Trong môi trường quốc tế biến động nhanh, việc giữ ổn định thể chế trong nước trở nên quan trọng không kém những cam kết quốc tế.
Khi thế giới đang bước vào giai đoạn “hậu toàn cầu hóa”, nơi các chuỗi cung ứng, công nghệ và luật lệ trở thành công cụ cạnh tranh quyền lực, Nhật Bản – với truyền thống đề cao quy tắc và tinh thần hợp tác – có lợi thế tự nhiên để đóng vai trò kiến trúc sư thể chế.
Chính phủ của Thủ tướng Sanae Takaichi dường như hiểu rõ điều đó. Thay vì chạy theo cuộc đua sức mạnh, Tokyo chọn hướng tiếp cận “bền bỉ, ít ồn ào nhưng hiệu quả” - thông qua các khuôn khổ thương mại, quy tắc pháp quyền và sự kết nối con người. Đó chính là cách mà Nhật Bản đang từng bước tái định nghĩa vai trò của mình: không phải là người đi cùng trật tự quốc tế, mà là một trong những người viết nên trật tự ấy.
Tags:
Tags:
Những động thái ngoại giao mới của Washington khiến châu Âu lo ngại Mỹ đang nghiêng về lập trường của Nga, có thể buộc Ukraine chấp nhận các điều kiện bất lợi trong kế hoạch hòa bình do chính quyền của Tổng thống Trump thúc đẩy.
Chiều 5/12, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Thành Long tiếp bà Susan Pointer, Phó Chủ tịch phụ trách chính sách công toàn cầu của Amazon, Tập đoàn có trụ sở chính tại Hoa Kỳ.
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn khẳng định hợp tác với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài là một bộ phận quan trọng của đối ngoại nhân dân, một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển quốc gia của Việt Nam.
Nhận lời mời của Tòa án nhân dân tối cao, đoàn đại biểu cấp cao Tòa án tối cao Azerbaijan sang thăm và làm việc tại Việt Nam từ 1-4/12. Chiều 2/12, tại trụ sở Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng đã hội đàm với Chánh án Tòa án tối cao Azerbaijan Inam Imdad Karimov.
Trên cơ sở kế hoạch hợp tác năm 2026 giữa hai Bộ Quốc phòng, Đại tướng Phan Văn Giang và Thượng tướng Khamliang Outhakaysone thống nhất phối hợp chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch triển khai các nội dung hợp tác, bảo đảm chất lượng, hiệu quả.
(PLPT) - Ngày 2/12, tờ New York Times đưa tin Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tạm dừng xử lý mọi hồ sơ nhập cư, gồm đơn xin thẻ xanh và nhập quốc tịch, đối với công dân đến từ 19 quốc gia.
Ông Laopaoxong Navongxay - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào - chia sẻ về quá trình xây dựng, phát triển đất nước Lào trong 50 năm qua, cũng như sự đồng hành của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng của Lào.
Venezuela sẽ áp dụng các biện pháp đặc biệt để tổ chức việc xuất cảnh và hồi hương công dân trong bối cảnh Mỹ tuyên bố về việc đóng cửa vùng trời Venezuela.
