Người mượn xe gây tai nạn, chủ xe có phải bồi thường?

Có hai nguyên nhân chính dẫn tới việc gây tai nạn giao thông đó là do lỗi của người điều khiển hoặc do lỗi kỹ thuật của xe.

Trường hợp tai nạn do lỗi kỹ thuật của phương tiện

Khoản 1 Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, phương tiện giao thông vận tải cơ giới được xếp vào nhóm nguồn nguy hiểm cao độ. Theo đó, chủ sở hữu phương tiện giao thông phải vận hành, sử dụng, bảo quản, trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng quy định.

Nếu phương tiện đang đi trên đường mà xảy ra sự cố như mất phanh, nổ lốp,… mà gây tai nạn thì thiệt hại xảy ra được xác định là do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra. Theo đó, chủ xe sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định tại khoản 2 Điều này như sau:

Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

Như vậy, nếu người mượn xe gây tai nạn thì người này phải có trách nhiệm bồi thường. Chủ xe chỉ phải bồi thường nếu các bên có thỏa thuận về việc chủ xe sẽ chịu trách nhiệm ngay cả khi đã giao xe cho người khác sử dụng mà gây tai nạn.

Trường hợp tai nạn do lỗi của người điều khiển phương tiện

Trường hợp xảy ra tai nạn do hành vi vi phạm luật giao thông của người lái xe thì người này sẽ phải bồi thường cho người bị thiệt hại theo quy định tại Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015

Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

Theo đó, nếu tai nạn xảy ra do lỗi của người điều khiển phương tiện thì người này có trách nhiệm bồi thường cho người bị thiệt hại. Chủ xe cho mượn phương tiện không phải bồi thường.

Cho mượn xe gây tai nạn, chủ xe có bị đi tù không?

Nếu cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện mượn xe mà gây tai nạn, chủ xe có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện tham gia giao thông đường bộ tại Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Theo đó, người nào giao xe cho người khác mà biết rõ người đó không có giấy phép lái xe hoặc đang trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy, chất kích thích mạnh khác hoặc không đủ các điều kiện khác về điều khiển phương tiện gây thiệt hại cho người khác sẽ bị áp dụng các hình phạt sau:

- Phạt tiền từ 10 - 50 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 03 năm: Nếu thuộc một trong các trường hợp:

+ Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

+ Gây thiệt hại về tài sản từ 100 - dưới 500 triệu đồng.

- Phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng - 03 năm: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp:

+ Làm chết 02 người;

+ Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% - 200%;

+ Gây thiệt hại về tài sản từ 500 triệu - dưới 1,5 tỷ đồng.

- Phạt tù từ 02 - 07 năm: Nếu thuộc một trong các trường hợp:

+ Làm chết 03 người trở lên;

+ Gây thiệt hại về tài sản 1,5 tỷ đồng trở lên.

Như vậy, trước khi cho người khác mượn xe, chủ sở hữu cần cân nhắc, xem xét kỹ về giấy phép lái xe, tình trạng có sử dụng rượu, bia, sử dụng chất ma túy, chất kích thích khác của người mượn xe để tránh được các rủi ro nêu trên.

Những điều cần biết về xử phạt "lỗi xe không chính chủ"

Các quy định hiện nay của Luật Giao thông đường bộ không đề cập đến khái niệm "Xe không chính chủ".

Trong khi đó, Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt đối với hành vi "không làm thủ tục đăng ký sang tên xe" hay được nhiều người hiểu là lỗi "xe không chính chủ".

Theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP, người dân khi mua xe, cho hoặc biếu tặng người dân phải làm thủ tục đăng ký sang tên xe trong vòng 30 ngày kể từ khi được chuyển giao xe.

Trong trường hợp, người dân không sang tên, đổi chủ phương tiện sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính quy định Nghị định 100/2019/NĐ-CP, như sau:

Đối với chủ xe môtô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe môtô không làm thủ tục đăng ký sang tên xe (để chuyển tên chủ xe trong giấy đăng ký xe sang tên của mình) theo quy định khi mua, được cho, được tặng, được phân bổ, được điều chuyển, được thừa kế tài sản sẽ bị phạt tiền từ 400.000-600.000 đồng đối với cá nhân và từ 800.000 đồng đến 1,2 triệu đồng đối với tổ chức.

Đối với chủ xe ôtô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự xe ôtô không làm thủ tục đăng ký sang tên xe (để chuyển tên chủ xe trong giấy đăng ký xe sang tên của mình) theo quy định khi mua, được cho, được tặng, được phân bổ, được điều chuyển, được thừa kế tài sản sẽ bị phạt tiền từ 2-4 triệu đồng khi người vi phạm là cá nhân và từ 4-8 triệu đồng đối với tổ chức.

Độc giả còn vướng mắc có thể đóng góp ý kiến tại phần "Bình luận" phía dưới; liên hệ Đường dây nóng tư vấn pháp luật: 0899.515.999 hoặc gửi câu hỏi cho tòa soạn tại đây để được hỗ trợ.