Dự án sẽ được quản lý, vận hành bằng Hệ sinh thái giao thông thông minh ITS (lntelligent Transport System) tích hợp đồng bộ ở cả ITS tuyến với ITS hầm và hệ thống trạm thu phí không dừng ETC.

Hoàn thành dự án đúng tiến độ

Cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa phận tỉnh Nghệ An có tổng chiều dài gần 88 km, gồm 2 dự án thành phần.

Dự án thành phần đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu có tổng chiều dài 50 km, đi qua địa bàn tỉnh Nghệ An 43,5 km. Dự án có tổng vốn đầu tư 7.293 tỷ đồng, khởi công từ tháng 7/2021 và đưa vào khai thác từ ngày 1/9/2023.

Dự án thành phần đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt dài 49,3 km, đi qua địa phận tỉnh Nghệ An 44,4 km. Dự án được thực hiện theo hình thức đối tác công tư PPP, có tổng mức đầu tư 11.157 tỷ đồng. Dự án được khởi công ngày 22/5/2021, đến nay đã hoàn thành, chính thức thu phí ngày 5/1/2025.

Việc đưa vào khai thác toàn tuyến từ 30/6/2024 đã kịp thời phục vụ nhu cầu đi lại thuận lợi và an toàn của nhân dân trong thời gian 8 tháng vừa qua, đặc biệt vào các dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5, Quốc khánh 2/9/2024. Đến nay, dự án đã phục vụ miễn phí cho khoảng 3,5 triệu lượt xe lưu thông được an toàn.

Cao tốc qua địa bàn tỉnh Nghệ An có 5 nút giao lên xuống, gồm các nút giao: QL48D (thuộc địa phận xã Quỳnh Vinh, TX Hoàng Mai); QL48B (thuộc địa phận xã Quỳnh Mỹ, huyện Quỳnh Lưu); QL7A (thuộc địa phận xã Diễn Cát, huyện Diễn Châu); QL7C (còn gọi là đường N5, thuộc địa phận xã Nghi Đồng, huyện Nghi Lộc) và cuối cùng là nút giao QL46B (thuộc địa phận xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên).

Công trình góp phần rút ngắn thời gian từ Hà Nội về huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) từ hơn 6 tiếng nếu đi quốc lộ 1 xuống còn 4-5 tiếng, khắc phục tình trạng ùn tắc và giảm thiểu tai nạn giao thông trên quốc lộ 1, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, du lịch... của hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh cũng như vùng Bắc Trung Bộ.

Có thể thấy, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông luôn đóng vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, là chỉ số quan trọng đánh giá năng lực cạnh tranh quốc gia nói chung và mỗi địa phương nói riêng. Trong đó, đường bộ cao tốc là công trình kỹ thuật cao nhất trong hệ thống đường bộ, với quy mô hiện đại, năng lực vận tải lớn, tốc độ cao và an toàn. Hệ thống đường cao tốc đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, vận tải hàng hóa, hành khách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, rút ngắn khoảng cách, thời gian đi lại giữa các vùng, miền, tạo liên kết giữa các trung tâm kinh tế - chính trị, các địa phương, cảng biển quốc tế, cảng hàng không quốc tế…

Hệ thống thu phí '4 không' trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt

Hệ thống thu phí trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt được áp dụng công nghệ hiện đại, không dừng (ETC) hoàn toàn, lối vào không có barie, không có cabin thu phí và các xe không phải dừng.

Hệ thống camera hiện đại được gắn trên giá long môn ở lối vào có khả năng quét và nhận diện kể cả khi phương tiện lưu thông với tốc độ 80-90km/h. Khi xe đi qua lối vào, thiết bị camera sẽ tự động quét và đọc thẻ ETC dán trên ô tô sau đó gửi dữ liệu về máy tính tại các trạm ra.

Trạm thu phí không dừng sẽ giúp các tài xế tiết kiệm thời gian, giảm tắc và tiết kiệm nhiên liệu. Trong khi đó, cơ quan vận hành tuyến sẽ tinh giảm được nhân lực làm việc trên đường. Tuy nhiên, có một nhược điểm với loại trạm thu phí này là không ngăn chặn được xe không đủ điều kiện (xe chưa dán thẻ thu phí tự động, thẻ không đủ tiền) ngay từ lối vào.

Hệ thống quản lý, điều hành hiện đại

Cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt sẽ được quản lý và vận hành bằng Hệ sinh thái giao thông thông minh ITS (lntelligent Transport System) tích hợp đồng bộ ở cả ITS tuyến với ITS hầm và hệ thống trạm thu phí không dừng ETC.

Hệ sinh thái giao thông thông minh ITS tại cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt có thể kết nối và điều khiển liên động tất cả thành phần trong hệ thống và các hệ thống khác, đồng thời sẵn sàng tích hợp và chia sẻ, tiếp nhận thông tin từ các trung tâm quản lý điều hành giao thông (QLĐHGT) tuyến lân cận; liên thông dữ liệu và kết nối giữa trung tâm QLĐHGT tuyến với QLĐHGT khu vực.

Trung tâm điều hành tuyến cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt được đặt tại Nút giao QL46B (xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên). Tại đây, có thể quản lý, giám sát được toàn bộ hệ thống camera cả phần tuyến và hầm qua màn hình kích thước lớn.

Có 34 camera PTZ (camera quan sát an ninh có khả năng điều khiển hướng và phóng to, thu nhỏ hình ảnh), 12 camera AI (camera được tích hợp trí tuệ nhân tạo, có khả năng nhận diện, phân tích và phản hồi thông tin), 28 camera FIX (5 trên tuyến và 23 hầm) giám sát giao thông với tính năng nổi bật là sử dụng trí tuệ nhân tạo, tích hợp nhận diện tự động giúp nhận biết, cảnh báo các sự cố, vi phạm giao thông. Hệ thống camera cũng tự động đếm các phương tiện và phân loại phương tiện trên đường; tự động nhận dạng người đi bộ trên đường để đảm bảo an toàn giao thông cho phương tiện.

Các sự kiện bất thường trên tuyến như: tai nạn, va chạm, xe hỏng, hỏa hoạn, mưa lớn, sương mù, chướng ngại vật, vật cản gây mất an toàn giao thông... Ngoài ra, còn có tính năng quay quét tự động, xem live hoặc xem lại để trích xuất hình ảnh, video đồng thời đo đếm lưu lượng xe trên tuyến, nhận dạng biển kiểm soát.

Hệ thống phát hiện phương tiện, đếm xe cho phép đếm lưu lượng giao thông giữa các nút giao cắt trên đường nhằm phục vụ việc hoạch định mở rộng đường, hoặc các công việc nâng cao chất lượng của đường về sau.

Phân tích tình trạng giao thông hiện tại từ các thông số đo đếm được như: Lưu lượng giao thông, tốc độ giao thông trung bình, cung cấp thông tin cần thiết cho các lái xe đang tham gia trên đường, phục vụ việc cảnh báo, nhắc nhở sớm.

Đo đếm dữ liệu các xe tải trọng lớn để lập kế hoạch cho việc sửa chữa, bảo dưỡng mặt đường; phát hiện những điều kiện bất thường tại các khu vực dễ xảy ra tai nạn trên đường cao tốc từ các thông số như: Tốc độ giao thông trung bình hay là tỉ lệ lấp đầy các phương tiện trên đường.

Ngoài ra, hệ thống có khả năng tự động đề xuất nội dung dựa trên tình hình giao thông thực tế, giúp người vận hành giám sát có thể thông báo, điều tiết giao thông trên tuyến một cách nhanh chóng.

Hệ sinh thái ITS ứng dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) - Edge AI (AI tại biên), IoT (internet vạn vật) và Big Data (dữ liệu lớn); được khai thác Machine Learning (công nghệ máy học) và Deep Learning (học sâu) với lượng dữ liệu lớn.

Trong khi đó, trung tâm quản lý điều hành giao thông hầm đặt ở phía Bắc hầm Thần Vũ. Ngoài tính năng chung, hầm còn có hệ thống điều khiển, giám sát tự động SCADA. Được biết, Hệ sinh thái giao thông thông minh ITS toàn diện triển khai trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt có tổng giá trị trên 200 tỷ đồng.

Ngoài ra, hệ thống này còn có radio, tổng đài PBX (Private Branch Exchange - tổng đài nhánh riêng) hay hệ thống truyền dẫn DTS (Digital Transmission System), cấp nguồn PSS (Power Supply System).