Nỗ lực tháo gỡ khó khăn

Sau hơn hai tháng triển khai thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực giải quyết những khó khăn, vướng mắc liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách khi vận hành bộ máy mới.

Tại Hội nghị trực tuyến với các địa phương về phổ biến và giải đáp các vướng mắc liên quan đến lĩnh vực tài chính – ngân sách khi tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp đối với cấp xã do Bộ Tài chính tổ chức ngày 12.9, ông Nguyễn Minh Tân – Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước (Bộ Tài chính) cho biết, thời gian qua, Chính phủ đã triển khai nhiều hình thức hỗ trợ cho các địa phương, từ trực tuyến, trực tiếp cho đến “cầm tay chỉ việc” tại từng địa bàn.

Theo ông Tân, Bộ Tài chính đã trình và Chính phủ đã hỗ trợ các địa phương hơn 7,7 nghìn tỉ đồng để chi cho việc sắp xếp đơn vị hành chính, bảo đảm cơ sở vật chất cho cơ quan, đơn vị sau sắp xếp. Đồng thời, Chính phủ còn phân bổ hơn 42.000 tỉ đồng để chi trả chính sách cho cán bộ nghỉ chế độ theo Nghị định 178/2025/NĐ-CP và Nghị định 67/2025/NĐ-CP.

Phần lớn đơn vị dự toán cấp xã đã mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, kịp thời chi trả lương, phụ cấp và chi thường xuyên cho cán bộ, công chức, viên chức. Nhiều địa phương đã chủ động phân cấp, ủy quyền trong quản lý ngân sách, bổ sung nhân lực kế toán để vận hành bộ máy mới. Các Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước cùng cấp xã đã phối hợp tháo gỡ khó khăn, đảm bảo hoạt động thông suốt.

Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn những điểm nghẽn cần giải quyết. Cụ thể là việc phân bổ dự toán còn chậm, thậm chí tính đến ngày 12/9/2025, có địa phương vẫn chưa hoàn tất điều chỉnh việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp xã, chưa giao lại dự toán năm 2025 cho các xã, vẫn phải thực hiện tạm cấp.

Bộ Tài chính cùng các đơn vị liên quan đã đề ra những giải pháp cụ thể như đảm bảo ngân sách không gián đoạn: Các địa phương cần phối hợp với Kho bạc Nhà nước hướng dẫn tạm cấp, phân bổ kịp thời dự toán để chi trả lương, phụ cấp và chi thường xuyên; đẩy nhanh tiến độ mở và sử dụng tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục, tăng cường giao ban để tháo gỡ vướng mắc liên quan đến chữ ký kế toán trưởng, chủ tài khoản; chủ động tham mưu cấp có thẩm quyền, giải quyết dứt điểm kinh phí, hoàn thiện vị trí kế toán trưởng và chủ tài khoản; quản lý chặt chẽ tài sản công và nguồn thu qua rà soát, kê khai tài sản, triển khai biện pháp quản lý thu từ hộ kinh doanh, đảm bảo thu đúng, đủ, kịp thời vào ngân sách.

Ngoài ra, đẩy mạnh sự phối hợp trong thực hiện nghị quyết Quốc hội, nghị định Chính phủ; chủ động tháo gỡ vướng mắc thuộc thẩm quyền địa phương.

Nhiều đơn vị cấp xã chậm chi trả lương do thiếu nhân lực kế toán

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước cho biết, sau khi Bộ Tài chính ban hành Công điện số 06/CĐ-BTC về việc tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính quyền địa phương hai cấp đối với các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính, tiến độ mở tài khoản và chi lương của cấp xã đã có chuyển biến rõ rệt.

Cụ thể, tại thời điểm báo cáo ngày 15/8, cả nước có 6.700 đơn vị chưa mở tài khoản tại kho bạc, chiếm 12% và 14.533 đơn vị chưa chi lương tháng 8. Đến ngày 9/9, vẫn còn 475 đơn vị chưa mở tài khoản (chiếm 0,85%) và 1.225 đơn vị chưa chi lương (chiếm 2,33%).

Theo số liệu cập nhật đến ngày 12/9, cả nước còn 256 đơn vị chưa mở tài khoản, chiếm tỷ lệ 0,45% và 372 xã, phường, tổ chức chưa thực hiện chi lương cho công chức, viên chức, chiếm tỷ lệ 0,71%.

Nguyên nhân chủ yếu của việc chậm mở tài khoản và chi lương là do cấp cơ sở, chủ yếu là các xã thiếu nhân sự kế toán. Những đơn vị còn vướng mắc và chưa chi trả lương đều là những đơn vị thuộc địa bàn khó khăn nhất.

Kho bạc Nhà nước đang khẩn trương phối hợp với các địa phương xử lý dứt điểm tình trạng này, bảo đảm 100% đơn vị hoàn thành việc mở tài khoản và thanh toán lương tại Kho bạc Nhà nước trước ngày 15/9.

Tại cuộc họp trực tuyến với các địa phương về hướng dẫn triển khai các công việc liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp diễn ra chiều ngày 12/9, Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi chỉ đạo trong hai ngày cuối tuần 13-14/9, các đơn vị chức năng của Bộ Tài chính phối hợp với các địa phương xử lý dứt điểm việc mở tài khoản, nhân sự kế toán để giải quyết vấn đề về chi ngân sách, kiện toàn bộ máy kế toán cấp xã. Từ đó, giải quyết dứt điểm tình trạng chậm chi lương, bảo đảm vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp.