Thẩm quyền xử phạt được tiếp tục thực hiện bởi cơ quan, chức danh tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn tương ứng

Trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung của 64/143 điều (trong đó, sửa đổi, bổ sung 26/143 điều, sửa kỹ thuật 22/143 điều (ngoài các điều sửa đổi, bổ sung), bãi bỏ 16 điều của Luật hiện hành) và bổ sung mới 1 điều.

Trong đó, khoản 6 Điều 1 dự thảo Luật dự kiến sửa đổi khoản 2 Điều 53 Luật Xử phạt vi phạm hành chính về xác định các chức danh có thẩm quyền xử phạt trong trường hợp các chức danh đang có thẩm quyền xử phạt có sự thay đổi nhiệm vụ, quyền hạn do tổ chức lại, hợp nhất, sáp nhập, chia tách.

Theo đó, cho phép thẩm quyền xử phạt được tiếp tục thực hiện bởi cơ quan, chức danh tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đó tương ứng với từng lĩnh vực quản lý nhà nước thay vì phải xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội như quy định hiện hành.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật dự kiến tăng mức phạt tiền tối đa so với quy định hiện hành trong một số lĩnh vực (phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; an ninh trật tự, an toàn xã hội; giao thông đường bộ; đê điều; phòng, chống thiên tai; an ninh mạng; an toàn thông tin mạng) để tăng tính răn đe, phòng ngừa tương xứng với tính chất, mức độ, hậu quả nghiêm trọng của hành vi vi phạm, đáp ứng yêu cầu cấp bách cần tăng cường quản lý nhà nước trong những lĩnh vực “nóng”, xảy ra nhiều hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng về tính mạng, sức khỏe, tài sản của người dân trong thời gian qua.

Về sửa đổi, bổ sung Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật dự kiến nâng thời hiệu xử lý trong trường hợp xử phạt vi phạm hành chính đối với vụ việc do cơ quan tiến hành tố tụng hình sự chuyển đến lên 6 tháng kể từ ngày cơ quan của người có thẩm quyền xử phạt nhận được hồ sơ vụ vi phạm; giới hạn tối đa không quá 3 năm, kể từ thời điểm kết thúc hành vi vi phạm hoặc thời điểm phát hiện hành vi vi phạm để hạn chế tối đa việc ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức.

Riêng vi phạm hành chính về thuế, kiểm toán độc lập, việc xác định thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật trong hai lĩnh vực này để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Trước thực trạng tình hình vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ diễn ra còn phổ biến, các đối tượng vi phạm lợi dụng “kẽ hở” trong quy định về chu kỳ kiểm định và thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính để cố tình trốn tránh trách nhiệm, dự thảo Luật quy định thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với lĩnh vực này là 3 năm nhằm bảo đảm việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đồng thời cũng bảo đảm thống nhất với lĩnh vực quản lý nhà nước khác.

Theo Bộ trưởng, dự thảo Luật cũng quy định cụ thể những trường hợp cho phép bán ngay tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ (như thời hạn sử dụng dưới 6 tháng tính từ thời điểm bị tạm giữ và không có điều kiện bảo quản kỹ thuật phù hợp; dễ bị hư hỏng, suy giảm chất lượng; có nguy cơ gây cháy nổ, ô nhiễm môi trường hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng; không có địa điểm bảo quản đáp ứng điều kiện kỹ thuật đối với loại tang vật, phương tiện bị tạm giữ và không thể thuê kho, bãi, phương tiện bảo quản phù hợp).

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành với các lý do như nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ, đúng quy định.

Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát quy định trong các dự thảo luật có liên quan dự kiến trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc tăng thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với vi phạm do cơ quan tiến hành tố tụng chuyển đến để khắc phục vướng mắc thời gian qua và việc bổ sung thời hiệu xử phạt đối với vi phạm về giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh để thực hiện yêu cầu của cấp có thẩm quyền.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị không sửa đổi quy định về thời hiệu xử phạt đối với vi phạm về trật tự, an toàn giao thông đường bộ tăng từ 1 năm lên 3 năm. Bởi, vi phạm hành chính cần được xử lý kịp thời để nhanh chóng lập lại trật tự quản lý hành chính bị xâm phạm, đồng thời răn đe và giáo dục người vi phạm cũng như cộng đồng. Do đó, việc tăng thời hiệu có thể dẫn đến tình trạng chậm trễ, thiếu trách nhiệm trong phát hiện, xử lý…

Trong khi đó, theo quy định của pháp luật và thực tế hiện nay, trong trường hợp xảy ra vi phạm hành chính, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể xử phạt do biển số xe đã được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ xe.

Cân nhắc tăng thời hiệu xử phạt vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ

Cơ bản tán thành với việc sửa đổi Luật hiện hành, song các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị xác định rõ phạm vi sửa đổi là các nội dung phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp để phù hợp với bối cảnh của Kỳ họp thứ Chín.

Đồng thời, chưa sửa đổi các nội dung về thời hiệu xử phạt, mức phạt tiền tối đa vì đây là những nội dung có tác động lớn đến quyền của cá nhân, tổ chức, trong khi chưa có tổng kết và đánh giá tác động đầy đủ mà tiếp tục nghiên cứu để sửa toàn diện Luật này, theo dự kiến tại Kỳ họp thứ Mười diễn ra vào cuối năm nay.

Về thời hiệu xử lý vi phạm, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga đề nghị, giữ nguyên thời hiệu xử phạt vi phạm hiện hành với vi phạm trong tố tụng và trật tự, an toàn giao thông đường bộ như hiện hành, thay vì tăng thời hiệu từ 6 tháng lên 3 năm với vi phạm trong tố tụng, từ 1 năm lên 3 năm với vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. “Thời hiệu xử phạt vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ 1 năm là hợp lý, nâng lên 3 năm là quá dài”, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát nhấn mạnh.

Dự thảo Luật sửa đổi quy định của khoản 1 Điều 123 Luật hiện hành về một số chức danh có thẩm quyền áp dụng biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành chính tạm giữ người theo thủ tục hành chính để bảo đảm phù hợp với sự thay đổi của các chức danh, cơ quan, tổ chức khi sắp xếp tổ chức bộ máy và chính quyền địa phương.

Tán thành với sửa đổi này tại dự thảo Luật, song Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị, cân nhắc sửa đổi về quy định cho phép bán tang vật, phương tiện phương tiện bị tạm giữ theo thủ tục hành chính để bảo đảm quyền sở hữu tài sản của công dân.

Bên cạnh các nội dung được sửa đổi, bổ sung Luật hiện hành tại dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, từ thực tế điều hành ở địa phương đã phát sinh nhiều việc, dù ở mặt bằng chung trên quốc gia không có. Do đó, Chủ nhiệm đề nghị, ở từng địa bàn cụ thể hay từng thời điểm cụ thể trong quản lý, điều hành cần có thẩm quyền riêng.

“Về phạm vi, thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính, trong lần sửa đổi toàn diện Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành có thể nghiên cứu bổ sung quy định cho phép hình thức xử lý vi phạm hành chính riêng ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh mà các địa phương không có”. Nêu đề nghị này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, mở rộng thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính không chỉ để tăng phân cấp, phân quyền mà còn là công cụ quản lý kiến tạo, phát triển cho xã hội.

Phát biểu kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, chỉ tập trung sửa đổi những vấn đề thực sự cấp bách, thật sự cần thiết phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và bám sát yêu cầu đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật. Các nội dung khác đề nghị tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi toàn diện tại Kỳ họp thứ Mười vào cuối năm nay, trong đó nghiên cứu bổ sung quy định về xử phạt đặc thù cho các địa phương, "không phải địa phương nào cũng giống nhau".

Về thời hiệu xử phạt, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc tăng thời hiệu xử phạt đối với các vi phạm do cơ quan tiến hành tố tụng chuyển đến. Tiếp tục nghiên cứu, tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng về về đề xuất sửa đổi thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong lần sau, tức là khi sửa toàn diện.

Về mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành bổ sung lĩnh vực và mức phạt tiền tối đa vi phạm giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; thuyết minh lý do bổ sung cơ sở xác định mức phạt tối đa trong các lĩnh vực mới.