Theo nhận định của PGS.TS Lê Hải Bình, Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, Luật Thủ đô 2024 hướng đến việc xây dựng Hà Nội thành đô thị văn minh, hiện đại, đáp ứng các yêu cầu phát triển bền vững trong giai đoạn mới. Luật Thủ đô sửa đổi ra đời nhằm hiện thực hóa các mục tiêu phát triển được nêu trong Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị, với tầm nhìn đến năm 2045.

Một trong những trọng tâm được các chuyên gia và đại biểu quan tâm là cải cách mô hình quản trị của Thủ đô. GS.TS Trần Ngọc Đường, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, đề xuất: “Thành phố cần khẩn trương xây dựng hệ thống chính quyền hiệu quả, phát triển các khu vực đô thị mới theo hướng thông minh, bền vững, tăng cường ứng dụng công nghệ số”.

Ông nhấn mạnh, để đạt được mục tiêu này, Hà Nội cần tiếp tục cải cách bộ máy hành chính, sắp xếp lại các đơn vị quản lý, khuyến khích sáp nhập và mở rộng quy mô nhằm nâng cao hiệu quả điều hành. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa quy trình hành chính sẽ giúp tăng tính minh bạch, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước, đồng thời thúc đẩy sự tham gia của người dân vào quá trình xây dựng và phát triển Thủ đô.

Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ quan trọng khác là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức chuyên nghiệp, dám nghĩ dám làm, nhằm đảm bảo các chính sách được triển khai một cách hiệu quả nhất. "Xây dựng đội ngũ cán bộ tận tâm, sáng tạo là chìa khóa để Hà Nội đột phá trong giai đoạn mới”, GS.TS Trần Ngọc Đường nhấn mạnh.

Trên tinh thần đoàn kết và quyết tâm, Hà Nội đang nỗ lực để đưa Luật Thủ đô 2024 vào thực tiễn, khơi dậy tiềm năng phát triển, vượt qua thách thức và vươn tới mục tiêu trở thành một đô thị hiện đại, đáng sống, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển chung của đất nước.

TS Đoàn Thị Tố Uyên, Trưởng khoa Pháp luật hành chính, nhà nước, Trường Đại học Luật Hà Nội, nhấn mạnh đến nhiệm vụ bảo đảm chất lượng các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Thủ đô.

"Chất lượng của các văn bản quy định chi tiết Luật Thủ đô được đánh giá trên cơ sở các tiêu chí về tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, tính khả thi... Vì vậy, việc kiểm soát chất lượng của các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật thuộc trách nhiệm của cơ quan thẩm định, thẩm tra dự thảo nghị định, nghị quyết, quyết định và thông tư trong giai đoạn soạn thảo văn bản”, TS Đoàn Thị Tố Uyên nhìn nhận.

Quan tâm đến vấn đề phát triển nông nghiệp, nông thôn trong Luật Thủ đô (sửa đổi), TS Cao Đức Phát, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, cho rằng, để đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển một số lĩnh vực trọng tâm liên quan đến phát triển nông nghiệp, nông thôn, thành phố cần sớm có quyết sách về chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp số.

Đồng thời, thành phố cần sớm có chủ trương, định hướng và cơ chế chính sách phát triển nông nghiệp đô thị, đặc biệt là xây dựng một nền nông nghiệp ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ở góc nhìn từ những kinh nghiệm quốc tế, PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, nhấn mạnh đến việc thành phố cần tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn.

Cụ thể, thành phố cần xác định rõ các ngành nghề mũi nhọn, có tiềm năng phát triển cao và phù hợp với định hướng phát triển của thành phố như công nghệ số, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghiệp bán dẫn, công nghệ chế tạo - tự động hóa, công nghệ môi trường, giảm phát thải carbon, ứng phó với biến đổi khí hậu, tài chính, dịch vụ...

Hướng đến xây dựng hạ tầng đô thị xanh, sạch, đẹp, phát triển bền vững là việc làm không thể hoàn thành trong một sớm một chiều, Luật Thủ đô năm 2024 có hiệu lực từ ngày 01/01/2025 đã có những cơ chế đột phá, vượt trội. Điểm nổi bật là Luật đề ra giải pháp hỗ trợ tổ chức, cá nhân thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch; đầu tư phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch; có các điều khoản hạn chế sử dụng phương tiện giao thông phát thải gây ô nhiễm môi trường; quy định vùng phát thải thấp (khu vực được xác định để hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường).

HĐND thành phố được giao quyền quy định tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục xác định vùng phát thải thấp; quyết định phạm vi vùng phát thải thấp và các biện pháp được áp dụng trong vùng theo lộ trình phù hợp với tình hình thực tế nhằm cải thiện chất lượng không khí. Để giảm tải áp lực lên môi trường, Luật còn quy định các biện pháp khuyến khích hỗ trợ việc di dời các cơ sở sản xuất trong khu dân cư, cơ sở sản xuất thuộc ngành, nghề không ưu tiên phát triển tại làng nghề ở nông thôn; ưu đãi đối với hoạt động xử lý, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và tiêu dùng liên quan đến tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất.

Luật Thủ đô cũng đã có những quy định rất rõ tại Điều 17 về quy hoạch xây dựng, phát triển Thủ đô; Điều 28 về bảo vệ môi trường, như: Quản lý và bảo vệ môi trường Thủ đô được thực hiện theo nguyên tắc phát triển bền vững, phát triển kinh tế tuần hoàn và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu gắn với việc duy trì các yếu tố tự nhiên, đa dạng sinh học, văn hóa, lịch sử của Thủ đô; bảo đảm tỷ lệ không gian xanh theo quy hoạch…

Theo Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật thành phố Hà Nội, “cây gậy” pháp lý nêu trên có tác động kép. Một là giải quyết vướng mắc trong thực tế do pháp luật hiện hành mới chỉ quy định các yêu cầu, tiêu chuẩn kỹ thuật bảo vệ môi trường đối với các phân vùng môi trường nhưng chưa quy định cụ thể các biện pháp khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân đầu tư cho các phương thức sản xuất, kinh doanh cũng như sử dụng, tiêu dùng các sản phẩm, dịch vụ có mức độ phát thải thấp trên địa bàn Thủ đô. Về dài hạn, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, chống ùn tắc giao thông ở Thủ đô. Trong số các chính sách đề ra, không ít nội dung đã được áp dụng đối với thành phố Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 2-6-2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh, mang lại những kết quả ấn tượng.

Ở góc nhìn khác, PGS.TS Vũ Thanh Ca, nguyên giảng viên cao cấp, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, nhìn nhận, Luật Thủ đô đã quy định một cách toàn diện về vấn đề môi trường, bao gồm các nội dung quản lý môi trường, xử phạt trong lĩnh vực môi trường, nguồn tài chính để thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường.

Để luật đi vào đời sống, cần xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện, các chương trình ưu tiên hành động như rà soát và hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý chất lượng không khí; giảm phát thải từ các nguồn chính từ giao thông, xây dựng, công nghiệp, nông nghiệp. Trong đó, phân công "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm" cho các đơn vị liên quan.