Theo đánh giá của Tổng cục Thuế, việc mua bán trái phép hóa đơn diễn ra ngày một nhiều với mục đích để được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, giảm nghĩa vụ thuế, hợp thức hóa cho hàng hóa trôi nổi. Đây là hành vi trái pháp luật, không chỉ gây thất thu cho ngân sách nhà nước mà còn ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh.

Chế tài xử phạt hành chính, chế tài hình sự đối với những hành vi này được quy định cụ thể như sau:

Mức xử phạt hành chính hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp

Điều 28 Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với tổ chức có hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn như sau:

1. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn quy định tại Điều 4 Nghị định này, trừ trường hợp được quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 16 và điểm d khoản 1 Điều 17 Nghị định này.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc hủy hóa đơn đã sử dụng.

Như vậy, tổ chức có hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn thì bị phạt tiền từ 20 - 50 triệu đồng và buộc hủy hóa đơn đã sử dụng. Trừ các trường hợp:

- Sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được miễn, giảm nhưng khi cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra phát hiện, người mua chứng minh được lỗi vi phạm sử dụng hóa đơn không hợp pháp thuộc về bên bán hàng và người mua đã hạch toán kế toán đầy đủ theo quy định.

- Sử dụng không hợp pháp hóa đơn để khai thuế làm giảm số thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được miễn, giảm.

Trường hợp truy cứu trách nhiệm hình sự​ hành vi mua bán trái phép hóa đơn

Căn cứ Điều 203 Bộ luật Hình sự năm 2015 (một số cụm từ được thay thế bởi Bộ luật Hình sự sửa đổi 2017), Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn quy định như sau:

Mức phạt đối với cá nhân phạm tội

Khung hình phạt cơ bản

Người nào in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn ở dạng phôi từ 50 số đến dưới 100 số hoặc hóa đơn đã ghi nội dung từ 10 số đến dưới 30 số hoặc thu lợi bất chính từ 30 đến dưới 100 triệu đồng, thì bị phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Khung hình phạt tăng nặng

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 200 - 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 - 05 năm:

+ Có tổ chức.

+ Có tính chất chuyên nghiệp.

+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn.

+ Hóa đơn ở dạng phôi từ 100 số trở lên hoặc hóa đơn đã ghi nội dung từ 30 số trở lên.

+ Thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên.

+ Gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước 100 triệu đồng trở lên.

+ Tái phạm nguy hiểm.

+ Hình phạt bổ sung

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 - 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 - 05 năm.

Mức phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội

Khung hình phạt cơ bản

Pháp nhân thương mại phạm Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn ở dạng phôi từ 50 số đến dưới 100 số hoặc hóa đơn đã ghi nội dung từ 10 số đến dưới 30 số hoặc thu lợi bất chính từ 30 đến dưới 100 triệu đồng thì bị phạt tiền từ 100 - 500 triệu đồng.

Khung hình phạt tăng nặng

Bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 01 tỷ đồng nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau:

+ Có tổ chức.

+ Có tính chất chuyên nghiệp.

+ Hóa đơn ở dạng phôi từ 100 số trở lên hoặc hóa đơn đã ghi nội dung từ 30 số trở lên.

+ Thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên.

+ Gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước 100 triệu đồng trở lên.

+ Tái phạm nguy hiểm.

* Hình phạt bổ sung: Phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 - 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 - 03 năm.

Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn nếu pháp nhân thương mại được thành lập chỉ để thực hiện tội phạm thì bị đình chỉ vĩnh viễn toàn bộ hoạt động…

Độc giả còn vướng mắc có thể đóng góp ý kiến tại phần "Bình luận" phía dưới; liên hệ Đường dây nóng tư vấn pháp luật: 0899.515.999 hoặc gửi câu hỏi cho tòa soạn tại đây để được hỗ trợ.