Chiều 27/2, tại trụ sở Chính phủ, diễn ra Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam với chủ đề "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới".

Tham dự hội nghị có lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, một số hiệp hội ngành nghề, cùng đại diện 150 doanh nghiệp vừa và nhỏ, 20 ngân hàng thương mại.

Trong phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Chính phủ đang xây dựng nghị quyết mới trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương về phát triển doanh nghiệp tư nhân.

Phát triển nhanh nhưng phải bền vững

Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá về thực trạng các doanh nghiệp nhỏ và vừa, trao đổi thẳng thắn, thảo luận, định hướng một số công việc lớn, xác định các nút thắt, điểm nghẽn cần tháo gỡ, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện trên tinh thần là cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển.

Yêu cầu xuyên suốt là phát triển nhanh nhưng phải bền vững trên cơ sở ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Tâm trình bày báo cáo, nhận định: Doanh nghiệp nhỏ và vừa là lực lượng sản xuất chủ yếu của nền kinh tế, đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam chiếm gần 98% trong tổng số hơn 940 ngàn doanh nghiệp đang hoạt động.

Sau khi trình bày những đóng góp của doanh nghiệp nhỏ và vừa, bối cảnh phát triển hiện nay, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm cho rằng năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với đất nước và với mục tiêu tăng trưởng GDP phải đạt 8% trở lên. Muốn tạo nền tảng cho tăng trưởng hai con số từ 2026 thì khu vực kinh tế ngoài nhà nước, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần tăng trưởng khoảng 11%/năm.

Thứ trưởng lược lại các phương châm, yêu cầu phát triển và cho hay hoàn thiện thể chế, đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng "kiến tạo phát triển", từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm"; đề cao phương pháp "quản lý theo kết quả đầu ra"; chuyển mạnh từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát… là những nhiệm vụ trọng tâm. Bên cạnh đó là nhiệm vụ cải cách hành chính, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, dự án.

Trong bộ giải pháp, khuyến nghị, Thứ trưởng cũng đề cập đến việc khẩn trương xây dựng, trình Trung ương ban hành nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân. Trong đó nòng cốt là các doanh nghiệp (bao gồm cả doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp lớn), xác định các giải pháp đột phá để phát triển kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Các đề xuất đáng chú ý

Tại hội nghị, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân đang vươn lên mạnh mẽ, đóng góp khoảng 50% GDP, 56% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, và đặc biệt là tạo ra hơn 82% việc làm. Với khả năng đóng góp của kinh tế tư nhân chiếm tới 50% GDP, nếu khu vực này tăng trưởng bền vững ở mức 2 con số thì mục tiêu tăng trưởng trên 8% vào năm 2025 và 2 con số vào năm 2026-2030 chắc chắn thành công.

Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam kiến nghị Chính phủ sớm quy định cụ thể đối với các doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước khi tham gia các dự án trọng điểm quốc gia như dự án đường sắt cao tốc, đường bộ cao tốc và cảng hàng không…; có chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp FDI theo tỷ lệ nội địa hóa ít nhất là 30% và các mức ưu đãi sẽ tăng dần tương ứng theo mức tăng tỷ lệ nội địa hóa (theo thông lệ quốc tế).

Hiệp hội cũng đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, quy định giảm thuế cho toàn bộ khối doanh nghiệp nhỏ và vừa để nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ tái đầu tư vào sản xuất - kinh doanh.

Song song đó, cần khuyến khích hệ thống các tổ chức tín dụng đẩy mạnh hình thức cho vay thế chấp dựa trên tài sản hình thành trong tương lai. Hiện nay chỉ có khoảng 30-35% doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng với tài sản thế chấp hiện có, trong khi đó, "lác đác" một số ngân hàng thực hiện cho vay dựa trên tài sản hình thành trong tương lai nhưng cũng "rất nhỏ giọt".

Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cũng kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính; ít nhất 30% chi phí kinh doanh, đặc biệt là hải quan, chi phí tuân thủ quy định, chi phí không chính thức, và bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.

Ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các ngân hàng thương mại, tùy quy mô, dành khoảng từ 5.000 - 20.000 tỷ đồng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa vay với lãi suất ưu đãi với các điều kiện cấp tín dụng rõ ràng, cụ thể; gia hạn thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ít nhất 6-12 tháng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ông Phan Thanh Lộc, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Việt Nam Food kiến nghị cần có chiến lược phát triển ngành phụ phẩm nông nghiệp phục vụ chế biến thức ăn chăn nuôi; xây dựng những mô hình xử lý phụ phẩm nông nghiệp giảm thiểu ô nhiễm môi trường; tạo lập hệ sinh thái cho ngành kinh tế phụ phẩm nông nghiệp.

Đối với ngành công nghiệp hỗ trợ, ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cho rằng để công nghiệp hỗ trợ chế tạo phát triển thì cần nhận thức lại vai trò công nghiệp chế tạo. Cụ thể công nghiệp hỗ trợ là "hạt nhân" của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; kết nối với các doanh nghiệp nước ngoài; cần thành lập các trung tâm kiểm định sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đạt chất lượng quốc tế và ban hành luật riêng về công nghiệp hỗ trợ.

Bà Nguyễn Thị Bảo Hiền, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam kiến nghị Chính phủ xây dựng các chính sách tín dụng ưu đãi, quỹ bảo lãnh tín dụng dành riêng cho doanh nghiệp do nữ làm chủ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp này có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn với lãi suất hợp lý, giúp họ mở rộng quy mô và đổi mới công nghệ.

Đồng thời, hỗ trợ cho các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp cho đội ngũ lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ và vừa nói chung và các doanh nghiệp do nữ làm chủ nói riêng.