Phiên điều trần kéo dài hai giờ với nhiều câu hỏi hóc búa

Ngày 16/9 (giờ địa phương), tại Tòa phúc thẩm Đặc khu Columbia (Mỹ), một hội đồng gồm ba thẩm phán đã lắng nghe những lập luận từ các bên liên quan trong vụ kiện mà TikTok và ByteDance đệ trình vào tháng 5. TikTok hy vọng có thể ngăn chặn đạo luật được thông qua vào tháng 4, buộc ByteDance phải bán lại hoặc thoái vốn khỏi TikTok trước ngày 19/1/2025, nếu không ứng dụng này sẽ bị cấm tại Mỹ.

Luật sư Daniel Tenny của Bộ Tư pháp Mỹ nhấn mạnh quan điểm của chính phủ rằng TikTok, với quyền sở hữu thuộc về ByteDance (một công ty Trung Quốc), gây ra nguy cơ lớn về an ninh quốc gia. Ông Tenny lập luận rằng TikTok có thể thu thập dữ liệu cá nhân của hàng triệu người Mỹ, và điều này sẽ cho phép chính phủ Trung Quốc bí mật thao túng thông tin mà người dân Mỹ tiếp cận qua ứng dụng.

Ngược lại, luật sư Andrew Pincus, đại diện cho TikTok và ByteDance, cho rằng chính phủ Mỹ chưa đưa ra bằng chứng đủ mạnh để chứng minh rằng TikTok thực sự đe dọa đến an ninh quốc gia.

Ông Pincus nêu rằng, việc cấm TikTok vi phạm quyền tự do ngôn luận được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ. Ông nhấn mạnh: “Điều luật này chưa từng có tiền lệ và tác động của nó sẽ vô cùng nghiêm trọng. Lần đầu tiên trong lịch sử, Quốc hội Mỹ đã nhắm mục tiêu cụ thể vào một ứng dụng và cấm quyền phát ngôn của 170 triệu người dùng Mỹ”.

Luật cấm TikTok và mối đe dọa an ninh quốc gia

Vụ kiện này đặt ra câu hỏi quan trọng về cách mà luật cấm TikTok có thể mở ra tiền lệ cho các đạo luật tương tự trong tương lai. Theo đơn kiện của TikTok, nếu đạo luật này có hiệu lực, nó sẽ tạo ra tiền lệ cho Quốc hội Mỹ có thể viện dẫn lý do an ninh quốc gia để ép buộc bất kỳ nhà xuất bản báo chí hoặc trang web nào phải bán lại hoặc đóng cửa, nếu không muốn bị cấm hoạt động.

Luật sư Tenny đã bảo vệ đạo luật này một cách quyết liệt. Ông cho rằng không thể kiểm soát được những thay đổi liên tục từ phía Trung Quốc đối với TikTok.

Ông nhấn mạnh: “Với 2 tỷ dòng mã lệnh, lớn hơn 40 lần so với hệ điều hành Windows và được thay đổi 1.000 lần mỗi ngày, việc phát hiện ra bất kỳ sự thay đổi nào từ phía họ là điều gần như không thể. Có quá nhiều hoạt động diễn ra tại Trung Quốc ngoài tầm kiểm soát của Mỹ, và điều đó tạo ra nguy cơ nghiêm trọng cho an ninh quốc gia".

Thẩm phán Neomi Rao đã đặt câu hỏi với luật sư Pincus về việc liệu TikTok có đang yêu cầu tòa án xem xét Quốc hội Mỹ như một cơ quan hành pháp thay vì là cơ quan lập pháp đã thông qua luật này. Bà Rao nhấn mạnh rằng TikTok dường như đang mong muốn Quốc hội phải chịu trách nhiệm nhiều hơn về việc ra các quyết định mang tính điều hành.

Thẩm phán Douglas Ginsburg cũng tham gia cuộc thảo luận bằng cách so sánh luật cấm TikTok với luật hiện hành của Mỹ về việc cấm quyền sở hữu nước ngoài đối với các giấy phép phát sóng. Ông đặt câu hỏi liệu có sự khác biệt nào giữa hai luật này và yêu cầu luật sư của ByteDance đưa ra phản biện.

Thẩm phán Sri Srinivasan cũng đặt ra một giả định rằng nếu Mỹ có cuộc chiến với Trung Quốc, Quốc hội Mỹ có thể sẽ có quyền cấm quyền sở hữu nước ngoài đối với các cơ quan truyền thông lớn hoạt động tại Mỹ. Luật sư Pincus thừa nhận rằng Quốc hội có thể thực hiện điều này trong tình huống đó, nhưng ông nhấn mạnh rằng lý do này không được đề cập trong đạo luật hiện tại về TikTok.

Nguy cơ TikTok bị cấm trên các cửa hàng ứng dụng

Nếu ByteDance không thoái vốn hoặc bán lại TikTok trước ngày 19/1/2025, ứng dụng TikTok sẽ bị cấm xuất hiện trên các cửa hàng ứng dụng như Apple và Google. Điều này đồng nghĩa với việc người dùng Mỹ sẽ không thể tải xuống hoặc cập nhật ứng dụng này. Tổng thống Joe Biden có quyền gia hạn thêm ba tháng nếu ByteDance đạt được tiến triển trong việc bán TikTok.

Vụ kiện hiện đang là tâm điểm của cuộc tranh luận pháp lý tại Mỹ. TikTok và Bộ Tư pháp Mỹ đã yêu cầu tòa án đưa ra phán quyết trước ngày 6/12 để đảm bảo rằng nếu có bất kỳ kháng cáo nào, Tòa án Tối cao Mỹ sẽ có đủ thời gian để xem xét trước khi lệnh cấm có hiệu lực.

Vụ kiện đang diễn ra vào thời điểm nhạy cảm trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng cử viên đảng Dân chủ, đều đang sử dụng TikTok để thu hút cử tri trẻ tuổi. Điều này càng làm tăng thêm sức ép trong cuộc tranh luận về việc TikTok có thể bị cấm tại Mỹ hay không.

Nhà Trắng đã tuyên bố rõ ràng rằng họ không muốn cấm hoàn toàn TikTok, nhưng mong muốn chấm dứt quyền sở hữu của Trung Quốc đối với ứng dụng này vì lý do an ninh quốc gia. Tuy nhiên, cựu Tổng thống Donald Trump, người đã từng thất bại trong việc cấm TikTok vào năm 2020, tuyên bố rằng nếu ông đắc cử vào tháng 11, ông sẽ không để TikTok bị cấm hoàn toàn.

Trong phiên điều trần, các thẩm phán cũng đã thảo luận về vấn đề quyền tự do ngôn luận. Khi được hỏi về việc liệu TikTok có nên bị tước quyền tự do ngôn luận hay không, luật sư Daniel Tenny của chính phủ Mỹ cho rằng nội dung TikTok đang sử dụng thuật toán gợi ý từ ByteDance, và điều này không thuộc quyền tự do ngôn luận được bảo vệ. Ông Tenny cho rằng, thuật toán gợi ý nội dung này không phải do người Mỹ tạo ra, mà được phát triển và điều chỉnh từ phía ByteDance tại Trung Quốc.

Các chuyên gia pháp lý nhận định rằng phán quyết của tòa án sẽ có tác động lớn đến tương lai của TikTok tại Mỹ. Dù kết quả của phiên tòa có như thế nào, vụ kiện này có khả năng sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao để tiếp tục xem xét.