Tuyên bố 'gây sốc' của Tổng thống Trump về Tổng thống Putin và xung đột Nga-Ukraine

Báo The Kyiv Post của Ukraine tối 18/9, theo giờ địa phương, cho biết tại một cuộc họp báo chung cùng ngày ở khu nghỉ dưỡng nông thôn của Thủ tướng tại Chequers, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã cùng xuất hiện, nhấn mạnh cả những khác biệt rõ rệt lẫn sự đồng thuận bất ngờ giữa Mỹ và Anh. Tiêu điểm truyền thông nhanh chóng hướng về tuyên bố gây chấn động của nhà lãnh đạo Mỹ về Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin và cuộc xung đột Ukraine.

Trong phần phát biểu mở đầu, Thủ tướng Starmer cho biết hai bên đã thảo luận về cách Anh và Mỹ có thể củng cố phòng thủ, tiếp tục hỗ trợ Ukraine và gia tăng sức ép một cách quyết đoán lên ông Putin để buộc nhà lãnh đạo Liên bang Nga phải chấp nhận một thỏa thuận hòa bình lâu dài.

Sau đó, hai nhà lãnh đạo công bố một hiệp định công nghệ mới vừa ký – “Thỏa thuận Thịnh vượng Công nghệ” – nêu rõ hợp tác trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, hạt nhân dân sự, nhiệt hạch và công nghệ lượng tử. Bản ghi nhớ, được Nhà Trắng chia sẻ với báo The Kyiv Post, có đề cập trực tiếp đến Liên bang Nga, trong đó khẳng định một trong các mục tiêu là “đạt được sự độc lập hoàn toàn khỏi nhiên liệu hạt nhân Nga trước cuối năm 2028”.

Sau phần phát biểu của ông Starmer, Tổng thống Trump bất ngờ chuyển hướng sang góc độ cá nhân. Trong một khoảnh khắc hiếm hoi và đầy ẩn ý, nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố mối quan hệ của ông với ông Putin sẽ là con đường dễ dàng nhất để chấm dứt cuộc xung đột Nga-Ukraine, nhưng rồi nói thêm: “Ông ấy đã khiến tôi thất vọng. Ông ấy thực sự đã khiến tôi thất vọng”.

Tổng thống Trump tiếp tục: “Thực tế là, binh lính Nga tử trận với tỷ lệ cao hơn binh lính Ukraine”, đồng thời nhấn mạnh lại cam kết giải quyết cuộc chiến, nói rằng ông cảm thấy có một “nghĩa vụ phải dàn xếp cho ổn thoả”.

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đưa ra một góc nhìn kinh tế rõ ràng về hồi kết của cuộc xung đột Ukraine. Ông Trump nói: “Nếu giá dầu giảm xuống, ông Putin sẽ phải rút lui, ông ấy sẽ không còn lựa chọn nào khác”.

Tổng thống Trump bổ sung rằng trong khi ông “sẵn sàng làm những việc khác” để giúp châu Âu, thì sẽ “không làm nếu những người mà tôi đang đấu tranh vì họ lại đi mua dầu từ Liên bang Nga. Không thể như vậy, như thế là không công bằng với Mỹ, và chúng ta không thể chấp nhận”.

Thủ tướng Starmer ngay lập tức tận dụng bình luận này để kêu gọi gia tăng áp lực lên Tổng thống Putin. “Chỉ khi Tổng thống gây sức ép thì ông ấy mới có chút dấu hiệu nhượng bộ”, nhà lãnh đạo Anh nói.

Ông Starmer cũng chỉ ra việc thiết bị bay không người lái (UAV) của Liên bang Nga gần đây xâm nhập không phận Ba Lan (điều mà Moskva bác bỏ) và các cuộc tấn công vào Kiev như bằng chứng cho thấy ông Putin không nghiêm túc với hòa bình, đồng thời khẳng định Anh “sẵn sàng đi đầu” trong các nỗ lực bảo đảm một thỏa thuận hòa bình.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Vương quốc Anh, sự kiện được đánh giá là mang tính lịch sử khi ông trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên được đón tiếp với hai chuyến thăm cấp nhà nước.

Chuyến thăm lần này có sự tiếp đón trọng thể của Hoàng gia Anh tại Lâu đài Windsor, thay vì Cung điện Buckingham do đang trong quá trình tu sửa.

Theo tờ Politico ngày 17/9, đây là lần thứ hai một Tổng thống Mỹ được Vương quốc Anh tổ chức lễ đón cấp nhà nước. Lần đầu tiên là vào năm 2019, dưới thời Nữ hoàng Elizabeth II tại Cung điện Buckingham.