Chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy trung tâm chính trị xã, phường, đặc khu được nêu trong Quy định số 360-QĐ/TW của Ban Bí thư. Theo đó, trung tâm chính trị xã, phường, đặc khu (trung tâm chính trị cấp xã) là đơn vị sự nghiệp trực thuộc đảng ủy xã, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của đảng ủy cấp xã nơi có trụ sở trung tâm chính trị mà trực tiếp và thường xuyên là ban thường vụ đảng ủy.

Tại văn bản quy định nêu rõ, trung tâm chính trị cấp xã có các nhiệm vụ: Tổ chức bồi dưỡng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cho đảng viên, đoàn viên, hội viên, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; bồi dưỡng lý luận chính trị cho đảng viên mới, nhận thức về Đảng cho cảm tình Đảng; nghiệp vụ công tác đảng cho cấp uỷ viên cơ sở và bí thư chi bộ trên địa bàn các xã, phường, đặc khu.

Tổ chức tập huấn kỹ năng lãnh đạo, quản lý, điều hành; cập nhật kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, quản lý nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và một số lĩnh vực khác cho cán bộ, công chức, viên chức các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị ở các xã, phường, đặc khu.

Phổ biến, giáo dục lịch sử Đảng và lịch sử đảng bộ địa phương cho cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên, đoàn viên, hội viên trên địa bàn các xã, phường, đặc khu.Tổ chức thông tin về tình hình thời sự, chính sách của Trung ương, tỉnh, thành phố, xã và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên ở xã, phường, đặc khu.

Tham gia nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn ở cơ sở, nghiên cứu khoa học theo yêu cầu của đảng uỷ cấp xã và phục vụ giảng dạy, học tập. Bên cạnh đó, trung tâm chính trị cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ khác theo sự chỉ đạo, phân công của cấp uỷ cấp tỉnh và đảng uỷ cấp xã nơi có trụ sở trung tâm chính trị.

Quy định của Ban Bí thư nêu rõ, tổ chức bộ máy, biên chế của trung tâm chính chính trị cấp xã có giám đốc, 1 phó giám đốc, giảng viên và viên chức. Đối với các trung tâm chính trị hiện có trên 1 phó giám đốc thì giữ nguyên số lượng, sau 5 năm thực hiện đúng quy định.

Biên chế của trung tâm chính chị cấp xã do ban thường vụ đảng ủy cấp xã xem xét quyết định trên cơ sở tổng biên chế được ban thường vụ cấp tỉnh giao, bảo đảm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và cân đối giữa các cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc đảng ủy cấp xã. Trung tâm chính trị cấp xã được thực hiện chế độ giảng viên kiêm nhiệm để phục vụ công tác giảng dạy.

Theo Quy định, Trung tâm chính trị cấp xã có trụ sở làm việc, cơ sở vật chất, con dấu, tài khoản riêng và được cấp kinh phí hoạt động theo quy định. Trung tâm chính trị cấp xã sử dụng mẫu giấy chứng nhận theo hướng dẫn của Trung ương. Giám đốc trung tâm chính trị cấp xã chịu trách nhiệm (hoặc uỷ quyền) ký và cấp giấy chứng nhận của các chương trình bồi dưỡng thuộc chức năng, nhiệm vụ được giao.

Trung tâm chính trị cấp xã chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của đảng uỷ cấp xã, trực tiếp và thường xuyên là ban thường vụ cấp xã nơi có trụ sở trung tâm chính trị về thực hiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, chế độ, chính sách cho cán bộ, viên chức, giảng viên, học viên; về quy chế quản lý bồi dưỡng của trung tâm; thực hiện chế độ báo cáo, xin ý kiến và đề xuất các vấn đề thuộc trách nhiệm về lĩnh vực được phân công, về chương trình công tác của trung tâm chính trị cấp xã với ban thường vụ và thường trực đảng uỷ cấp xã.

Trung tâm chính trị cấp xã phối hợp với các cơ quan tham mưu, giúp việc đảng uỷ cấp xã, cơ quan chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân cấp xã, cơ quan Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, đảng uỷ, chi bộ trực thuộc đảng uỷ cấp xã nơi có trụ sở trung tâm chính trị trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định.

Trung tâm chính trị cấp xã phối hợp với các cơ quan tham mưu, giúp việc đảng uỷ cấp xã, cơ quan chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân cấp xã, cơ quan Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã tham mưu ban thường vụ đảng uỷ cấp xã lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ của trung tâm chính trị với các đối tượng ở các xã, phường, đặc khu trong khu vực được phân công. Ngoài ra trung tâm chính trị cấp xã định kỳ hằng năm báo cáo công tác với trường chính trị tỉnh, thành phố; chịu sự hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của trường chính trị tỉnh, thành phố theo quy định.