Khắc phục triệt để tình trạng thiếu vắc-xin, vật tư y tế

Tại phiên họp thứ 38, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, việc thiếu vắc-xin đã diễn ra từ cuối năm 2022, đến tháng 9/2024 vẫn còn chưa được khắc phục triệt để, dẫn đến việc nhiều trẻ em không được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm đủ mũi, có nguy cơ nhiễm bệnh cao.

Kiến nghị Bộ Y tế có giải pháp quyết liệt bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng; đánh giá về ảnh hưởng khi trẻ em chưa được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm đủ mũi, nhất là đối với những vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ em ngay sau khi sinh ra và đưa ra các giải pháp khắc phục;....

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Bộ Y tế chỉ đạo quyết liệt; khắc phục triệt để tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị đồng thời có kế hoạch triển khai đồng bộ việc thực hiện các Luật được ban hành liên quan đến lĩnh vực y tế. Đối với công tác tiêm chủng vắc-xin, đề nghị thực hiện tuyên truyền đầy đủ, nâng cao nhận thức người dân về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc tiêm chủng.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu ngành y tế cần quyết liệt hơn trong vấn đề chỉ đạo mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, vấn đề chuyển viện, làm sao tạo điều kiện tốt nhất, thuận lợi cho người dân về thủ tục hành chính trong vấn đề khám bệnh, chữa bệnh.

Nêu quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng bất cập nêu trên, do đó, nếu không kịp thời có giải pháp cụ thể và hữu hiệu sẽ không giải quyết được dứt điểm. Vì vậy, đề nghị Chính phủ, Bộ Y tế quan tâm tìm cách tháo gỡ cả nguyên nhân khách quan và chủ quan đã được chỉ ra.

Ngoài ra, theo Phó Chủ tịch, từ phía ngành y tế, cần có kiểm tra, đánh giá và phải gắn trách nhiệm của các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện; khắc phục tình trạng nhiều cơ sở, nhiều địa phương thiếu quyết liệt, thiếu quyết tâm,... “Một biện pháp có thể làm ngay là công khai, tường minh địa chỉ địa phương làm tốt, địa phương chưa thực hiện tốt", Phó Chủ tịch Quốc hội nêu giải pháp.

Cùng quan điểm, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, việc công khai, tường minh địa chỉ đơn vị, địa phương thực hiện sẽ rất nghiêm minh; tạo chuyển biến tích cực trong quá trình thực hiện.

Việc thiếu vật tư, trang thiết bị y tế do không đấu thầu đang gây ra nhiều bất cập, phiền hà cho người bệnh. Vì vậy, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cũng đề nghị ngành y tế cần nêu rõ vướng mắc ở đâu, không đấu thầu được do ngành y tế hay do quy định pháp luật, do bộ, ngành nào?

Tình trạng thiếu thuốc ảo do thói quen sử dụng thuốc của người bệnh

Giải trình làm rõ nội dung này, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, hiện nay, việc thiếu vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng cũng diễn ra trên toàn thế giới, rất nhiều nước chứ không chỉ Việt Nam. Nguyên nhân là do, trong đại dịch COVID-19 các biện pháp về cách ly, giãn cách xã hội nên việc cung cấp các dịch vụ y tế, kể cả việc tiêm chủng cho trẻ em cũng bị gián đoạn. Vì vậy, trong những năm đại dịch COVID-19 và sau đại dịch COVID-19 việc rất nhiều trẻ em không được tiêm chủng vắc-xin theo Chương trình tiêm chủng thường xuyên ở hầu hết các quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Ngoài ra, thời gian qua, Chương trình tiêm chủng mở rộng được thực hiện là một cấu phần của Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, dân số; đến sau năm 2020 Chương trình mục tiêu y tế, dân số không còn và theo Luật Ngân sách nhà nước, kinh phí để mua vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng giao về cho địa phương…

Liên quan tới việc thiếu thuốc, thiết bị y tế cũng như đảm bảo thuốc, thiết bị y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, nguyên nhân do một số trường hợp người bệnh có tâm lý quen sử dụng thuốc có tên thương mại theo đúng kết quả trúng thầu của năm trước, không muốn sử dụng thuốc có tên thương mại mới theo kết quả trúng thầu của năm sau, mặc dù thuốc này có cùng hoạt chất với thuốc đã trúng thầu trước đó, gây nên tình trạng thiếu thuốc ảo.

Các gói thầu có giá trị lớn gồm nhiều mặt hàng và có nhiều nhà thầu tham dự, vì đấu thầu rộng rãi trên mạng, do đó công tác lập hồ sơ mời thầu, đánh giá lựa chọn nhà thầu mất nhiều thời gian và phát sinh nhiều tình huống trong đấu thầu cần được giải quyết;

Đồng thời, nguyên nhân còn do mô hình bệnh tật thay đổi, do phát triển các kỹ thuật mới nên số lượng thuốc, vật tư y tế dự trù mua sắm chưa sát với nhu cầu, xuất hiện một số bệnh hiếm gặp nên bệnh viện không kịp dự trữ mua sắm; Một số cơ sở khám chữa bệnh thiếu chủ động trong việc lập kế hoạch.

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, Chính phủ tiếp tục tập trung chỉ đạo những vấn đề còn tồn tại một cách quyết liệt, sớm khắc phục để báo cáo Quốc hội, cử tri cả nước.

Theo đó, cần có các giải pháp đột phá, nhất là vấn đề liên quan đến nhiều bộ, ngành. Đồng thời, đề nghị các bộ, ngành nghiên cứu đổi mới hơn nữa việc trả lời kiến nghị cử tri, kể cả trả lời ban đầu, trả lời sau khi giải quyết. Nội dung kết quả trả lời phải thấu đáo, đúng với tâm tư, nguyện vọng của người dân; không chỉ là việc dẫn quy định của pháp luật mà cần rõ trách nhiệm của bộ, ngành, rõ thời gian khắc phục;… nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng trả lời các kiến nghị của cử tri.