Bộ Nội vụ bổ sung tiêu chí “động” để phân loại đơn vị hành chính sau sáp nhập
Ninh Gia
Thứ ba, 16/09/2025 - 00:21
Để việc phân loại phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Nội vụ đã đề xuất những tiêu chí phân loại mới đơn vị hành chính (ĐVHC) vào dự thảo Nghị định mới trình Chính phủ trong đó có bổ sung đáng chú ý về tiêu chí “động” như tốc độ tăng năng suất lao động, tỷ lệ hộ gia đình có kết nối Internet, và tỷ lệ hồ sơ thủ tục hành chính được xử lý qua dịch vụ công trực tuyến.
Ngày 14/09/2025, Bộ Nội vụ cho biết đã xây dựng và hoàn thiện dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về phân loại ĐVHC. Đây là bước đi quan trọng nhằm khắc phục những bất cập hiện hành và phù hợp với thực tiễn sau đợt sắp xếp, sáp nhập ĐVHC năm 2025. Việc sắp xếp này đã mang lại những biến động lớn về quy mô và dân số, khiến hệ thống tiêu chí cũ không còn phù hợp.
Theo Bộ Nội vụ, sau đợt sáp nhập, sắp xếp ĐVHC, Việt Nam hiện có 34 ĐVHC cấp tỉnh và 3.321 ĐVHC cấp xã.
Đáng chú ý, cả nước đã giảm 29 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Quy mô địa lý và dân số của nhiều địa phương đã thay đổi căn bản, với diện tích tự nhiên trung bình mỗi tỉnh, thành phố tăng 85,3%, đạt 9.743 km². Lâm Đồng hiện là tỉnh có diện tích lớn nhất với 24.243,13 km², vượt qua Nghệ An trước đó.
Tương tự, quy mô dân số trung bình cấp tỉnh cũng tăng 85,3%, đạt hơn 3,3 triệu người. Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) là địa phương có dân số lớn nhất cả nước, với hơn 14,6 triệu người, tăng gần 4,7 triệu so với trước khi sắp xếp.
Sau khi vận hành mô hình chính quyền mới đã có những biến động lớn về đối tượng chịu sự điều chỉnh của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 nên cần có những tiêu chí mới để phân loại ĐVHC.
Một điểm mới đáng chú ý là sự xuất hiện của 13 "đặc khu" - một loại hình ĐVHC hoàn toàn mới, nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13.
Những biến động này khiến hệ thống tiêu chí, thang điểm theo Nghị quyết 1211 không còn phản ánh đúng thực tế, có thể làm sai lệch đánh giá về vị trí và vai trò của từng địa phương, ảnh hưởng trực tiếp đến việc hoạch định chính sách và phân bổ nguồn lực.
Khắc phục bất cập, bổ sung yếu tố "động" trong dự thảo Nghị định mới được xây dựng nhằm giải quyết những hạn chế của Nghị quyết 1211.
Trong đó, Nghị quyết 1211 đang có hướng thiên lệch về tiêu chí khi hệ thống tiêu chí cũ chủ yếu tập trung vào diện tích, dân số và số lượng đơn vị trực thuộc, chiếm hơn một nửa tổng điểm. Trong khi đó, các chỉ số quan trọng phản ánh năng lực quản trị, mức độ chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính lại chưa được quan tâm đúng mức. Điều này dẫn đến tình trạng các địa phương đông dân, diện tích lớn thường được xếp loại cao, trong khi những địa phương nhỏ hơn nhưng năng động, cải cách mạnh mẽ lại khó cải thiện phân loại.
Bên cạnh đó là quy trình phức tạp của các phân loại hiện hành còn nhiều tầng nấc, yêu cầu lập hồ sơ trình qua nhiều cấp, tốn kém thời gian và chi phí.
Nghị quyết 1211 chỉ quy định việc phân loại khi thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới mà không có cơ chế rà soát định kỳ. Điều này khiến nhiều địa phương "được xếp rồi để đó" trong hàng chục năm, dù có biến động lớn về kinh tế - xã hội, làm giảm giá trị của kết quả phân loại và không tạo động lực để chính quyền địa phương đổi mới.
Để giải quyết những vấn đề này, dự thảo nghị định mới sẽ bổ sung các chỉ số "động" như tốc độ tăng năng suất lao động, tỷ lệ hộ gia đình có kết nối Internet, và tỷ lệ hồ sơ thủ tục hành chính được xử lý qua dịch vụ công trực tuyến.
Việc bổ sung này giúp việc phân loại không chỉ dựa vào quy mô mà còn đánh giá năng lực điều hành, chuyển đổi số và cải cách hành chính – những yếu tố ngày càng quyết định đến chất lượng phát triển của địa phương.
Dự thảo Nghị định cơ bản kế thừa hệ thống loại ĐVHC đã có, nhưng có điều chỉnh phù hợp với bối cảnh mới. Như đối với thành phố Hà Nội và TPHCM được xác định là ĐVHC loại đặc biệt. Các thành phố trực thuộc Trung ương còn lại như Huế, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí cao nhất về kinh tế - xã hội và hạ tầng, sẽ đương nhiên thuộc loại I.
Đối với cấp tỉnh, xã, và phường, việc phân loại được thực hiện bằng phương thức tính điểm (dưới 60 điểm đạt loại III, từ 60 đến 75 điểm đạt loại II, trên 75 điểm đạt loại I). Các tiêu chuẩn tính điểm bao gồm quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số lượng ĐVHC trực thuộc, điều kiện kinh tế - xã hội và yếu tố đặc thù. Dự thảo cũng quy định điểm ưu tiên cho các ĐVHC có quy mô vượt trội hoặc có vị trí, vai trò trọng yếu, nhằm đảm bảo các địa phương này được quan tâm, bố trí nguồn lực để phát triển.
Theo Bộ Nội vụ, Nghị định mới sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để các địa phương thực hiện phân loại ĐVHC một cách chính xác, từ đó hoạch định chính sách phát triển, thu hút đầu tư, nâng cao chất lượng sống và xây dựng bộ máy chính quyền phù hợp.
(PLPT) - Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương khẩn trương kiện toàn các vị trí cán bộ, công chức ở cấp xã, bảo đảm số lượng, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, kịp thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cán bộ, bảo đảm bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp vận hành thông suốt hiệu quả.
(PLPT) - Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, đối với các thành phố hợp nhất, sáp nhập 3 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 4 Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân (HĐND); thành phố hợp nhất, sáp nhập 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 3 Phó Chủ tịch HĐND. Các tỉnh thực hiện hợp nhất, sáp nhập bố trí không quá 3 Phó Chủ tịch HĐND.
(PLPT) - TP Hà Nội sẽ đưa dịch vụ công đến tận khu dân cư, vùng ngoại thành bằng “văn phòng lưu động” trên xe buýt, xe điện nhằm giúp người dân, đặc biệt là công nhân, người cao tuổi, tiếp cận và thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến.
(PLPT) - Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc tăng cường, bố trí đủ biên chế, nguồn nhân lực có chuyên môn, nghiệp vụ theo các lĩnh vực ở cấp xã; trên cơ sở tạm thời định hướng danh mục vị trí việc làm cấp xã, Bộ Nội vụ vừa có văn bản đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, báo cáo thực trạng việc bố trí, sử dụng cán bộ, công chức làm việc ở các cơ quan, tổ chức thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã.
(PLPT) - Ngày 21/9/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 168/CĐ-TTg yêu cầu các Bộ ngành, địa phương tăng cường thực hiện pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
(PLPT) - Ngày 17/9/2025 Chính phủ ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
(PLPT) - Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình yêu cầu các bộ ngành, địa phương giải quyết dứt điểm việc chi trả chế độ, chính sách cho cán bộ nghỉ việc theo Nghị định 178.
