Lợi dụng mạng xã hội rao bán hóa đơn giá trị gia tăng của các 'doanh nghiệp ma'

Theo Tổng cục Thuế, tính đến nay đã có 100% doanh nghiệp, tổ chức và hộ, cá nhân kinh doanh hạch toán theo phương pháp kê khai chuyển đổi sang sử dụng hóa đơn điện tử. Cơ quan thuế đã tiếp nhận và xử lý khoảng 7,2 tỷ hóa đơn (gồm hơn 2 tỷ hóa đơn có mã và gần 5,2 tỷ hóa đơn không mã). Hệ thống hóa đơn điện tử đã vận hành ổn định, thông suốt 24/7 và đem lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, tội phạm về thuế có chiều hướng gia tăng, hành vi mua bán hóa đơn ngày một tinh vi, gây khó khăn cho cơ quan chức năng.

Các đối tượng lợi dụng quy định trong đăng ký kinh doanh để thành lập một hoặc chuỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh thông qua việc sử dụng giấy chứng minh thư nhân dân/căn cước công dân của một số người thiếu hiểu biết, hám lợi, bị mất cắp hoặc giả mạo, hoạt động trong một chu kỳ ngắn rồi bỏ trốn, mất tích; Mua lại các doanh nghiệp, hộ kinh doanh hoạt động yếu kém, sắp giải thể, phá sản sau đó thay đổi người đại diện pháp luật với mục đích để bán hóa đơn không hợp pháp.

Ngoài ra, các đối tượng thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh tại các vùng, miền có sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thủy hải sản, nguyên nhiên vật liệu,… nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc hàng ghi trên các hóa đơn không hợp pháp, tránh nghi ngờ, kiểm soát của cơ quan chức năng.

Đặc biệt, các đối tượng đã lợi dụng sự phát triển của các mạng xã hội trên không gian mạng lập ra nhiều hội, nhóm, tài khoản trên các nền tảng mạng xã hội… nhằm mục đích rao bán các hóa đơn giá trị gia tăng của các "doanh nghiệp ma" với nhiều loại mặt hàng khác nhau để thu lợi bất chính.

Lợi dụng môi trường mạng, một số doanh nghiệp đã dễ dàng móc nối với các đối tượng rao bán hóa đơn để thực hiện hành vi mua hóa đơn không hợp pháp nhằm chiếm đoạt thuế của Nhà nước thông qua việc khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, giảm số thuế giá trị gia tăng phải nộp NSNN; Sử dụng hóa đơn để hợp thức hóa cho hàng hóa trôi nổi, hợp thức hóa hàng buôn lậu, tham ô, lập khống chi phí phát sinh, làm giảm chi phí dẫn đến giảm thu nhập chịu thuế và thuế TNDN phải nộp NSNN; Sử dụng hóa đơn đầu vào để tăng số thuế được hoàn...

Cơ quan thuế tăng cường công tác phòng chống gian lận hóa đơn, đặc biệt là công tác phối hợp với cơ quan Công an. Kết quả chỉ tính riêng năm 2023, công tác phối hợp với cơ quan Công an trong đấu tranh chống gian lận hóa đơn, cơ quan thuế đã chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an kiến nghị điều tra, khởi tố: 88 hồ sơ; và cũng nhận được 4.416 yêu cầu cung cấp hồ sơ của cơ quan Công an đề nghị cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan đến lĩnh vực thuế của người nộp thuế phục vụ công tác quản lý, trấn áp tội phạm kinh tế của cơ quan Công an. Sau khi tiếp nhận đề nghị, cơ quan thuế đã kịp thời phối hợp cung cấp hồ sơ cho cơ quan Công an theo đúng quy định.

Theo đó, nhiều vụ án gian lận hóa đơn đã bị xử lý như: Vụ án mua bán hóa đơn giá trị gia tăng không hợp pháp do Nguyễn Minh Tú cầm đầu; vụ án mua bán hóa đơn của đối tượng Trương Xuân Đước; vụ án Hoàng Đặng Ngọc Mỹ Trang và đồng phạm can tội "In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn" và "Trốn thuế" ...

Mua bán hóa đơn trái phép trên mạng xã hội ảnh hưởng tiêu cực đến quản lý thuế

Thời gian qua, tình trạng rao bán hóa đơn trái phép trên các mạng xã hội, website, và các diễn đàn trực tuyến đang có xu hướng gia tăng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quản lý thuế. Các cá nhân và tổ chức lợi dụng sự tiện lợi của không gian mạng để quảng bá dịch vụ mua bán hóa đơn nhằm trục lợi bất chính, làm thất thu ngân sách nhà nước và phá vỡ sự lành mạnh của môi trường kinh doanh.

Trước thực trạng này, để nâng cao hơn nữa hiệu quả trong phòng, chống tình trạng mua bán hóa đơn điện tử, đặc biệt là việc quảng cáo, rao bán hóa đơn trên không gian mạng, Tổng cục Thuế yêu cầu Cục Thuế các tỉnh, thành phố đẩy mạnh thực hiện đồng bộ các giải pháp ngăn chặn tình trạng mua bán hóa đơn trên không gian.

Theo đó, chủ động thu thập thông tin các đối tượng rao bán hóa đơn trên không gian mạng trên địa bàn; thông tin từ các nguồn báo chí, mạng xã hội; thông tin từ nguồn đơn tố cáo, phản ánh từ các đơn vị, cá nhân trong và ngoài địa bàn quản lý,... để tổ chức rà soát, nắm bắt thông tin, chuyển thông tin đến các cơ quan chức năng có liên quan có biện pháp ngăn chặn việc phát tán, đăng tải các thông tin rao bán hóa đơn điện tử trên không gian mạng và kịp thời điều tra, xử lý các hành vi vi phạm của các đối tượng.

Các Cục Thuế được yêu cầu thực hiện nghiêm túc quy định, quy trình về quản lý hóa đơn, quy trình áp dụng quản lý rủi ro về hóa đơn để thường xuyên đánh giá, sàng lọc các doanh nghiệp có rủi ro cao về sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, sử dụng bất hợp pháp hóa đơn.

Cùng với đó, phải thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện các vi phạm, cần đặc biệt lưu ý đối với các hành vi mua bán hóa đơn liên quan đến người nộp thuế trên địa bàn nhiều tỉnh, thành phố.

Tổng cục Thuế đề nghị, khi phát hiện dấu hiệu vi phạm, cơ quan thuế các cấp chủ động phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an ngang cấp để tiến hành phối hợp cung cấp thông tin, rà soát các tổ chức, cá nhân có hành vi mua bán hóa đơn trên địa bàn quận/ huyện, tỉnh/ thành phố để kịp thời ngăn chặn, xử lý theo quy định của pháp luật.

Thời gian tới, các cục thuế phải chủ động nghiên cứu và triển khai các giải pháp công nghệ thông tin trong các nghiệp vụ thu thập, đánh giá và phân tích thông tin về hóa đơn trên không gian mạng.

Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật thuế trên các phương tiện thông tin đại chúng để người nộp thuế hiểu và nắm được các chế tài xử lý đối với hành vi mua bán hóa đơn, hướng dẫn người nộp thuế sử dụng hóa đơn đúng quy định và nâng cao tính tự giác tuân thủ, thực hiện đúng chính sách pháp luật về thuế, hóa đơn.

Tổng cục Thuế chỉ đạo các cục thuế tăng cường hợp tác với cơ quan công an và các cơ quan quản lý liên quan nhằm ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi mua bán hóa đơn giả. Việc trao đổi thông tin thường xuyên giữa các đơn vị chức năng sẽ giúp phát hiện sớm và triệt phá các đường dây mua bán hóa đơn trái phép.