Một số vấn đề về tham nhũng và tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước ở Việt Nam

Hiện nay, tình trạng tham nhũng đã và đang diễn ra phổ biến trên thế giới, ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong các hoạt động quản lý kinh tế - xã hội; là một trong những nguyên nhân khiến lòng tin của người dân giảm sút. Ở Việt Nam, tham nhũng được hiểu là sự suy thoái về phẩm chất, đạo đức, biểu hiện ở tổng thể hành vi tham ô, hối lộ, lộng quyền, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi(1),... Chủ tịch Hồ Chí Minh từng phân tích hiện tượng này bằng thuật ngữ “tham ô” (hành động xấu xa nhất, tội lỗi, đê tiện nhất trong xã hội) - hành vi trộm cắp của công, chiếm làm của tư, gây hại đến đạo đức cách mạng của người cán bộ(2). Năm 2023, trong công tác điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tiến hành tố tụng trên cả nước đã khởi tố hơn 4.500 vụ, hơn 9.370 bị can về các tội phạm về tham nhũng, kinh tế, chức vụ (tăng 46% về số vụ án so với năm 2022); riêng án tham nhũng tăng gần 2 lần về số vụ và hơn 2 lần về số bị can(3). Năm 2024, lực lượng của Bộ Công an đã thụ lý điều tra 6.777 vụ án, 11.815 bị can phạm tội về kinh tế, tham nhũng, tiêu cực; trong đó, khởi tố mới 3.496 vụ, 7.354 bị can, kết thúc điều tra đề nghị truy tố 3.882 vụ án, 8.265 bị can; hiện nay đang điều tra 2.410 vụ án, 3.261 bị can(4). Tuy vậy, ngoài khu vực công, tham nhũng còn xuất hiện trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp khối tư nhân với khu vực công, giữa doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước với nhau (như lợi dụng quyền hạn chiếm đoạt tài sản, cố ý làm trái, thao túng chứng khoán, giao dịch nội gián,...), tác động tiêu cực tới hoạt động của doanh nghiệp và xã hội.

Thuật ngữ “khu vực ngoài nhà nước” có nội hàm bao quát hoạt động của tổ chức, cá nhân ở các ngành kinh tế vì mục đích kinh doanh, thương mại trong thành phần “không mang tính quyền lực nhà nước”; lần đầu tiên được pháp luật Việt Nam ghi nhận là ở Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018. Nghị định số 59/2019/NĐ-CP, ngày 1-7-2019, của Chính phủ, về “Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng” cũng chỉ rõ “khu vực ngoài nhà nước” bao gồm: 1- Công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, và tổ chức xã hội do Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập hoặc phê duyệt...; 2- Doanh nghiệp ngoài nhà nước.

Tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước là vấn đề nan giải, mới và khó; bao gồm các biểu hiện cơ bản: Tham nhũng chủ động hoặc hối lộ (đưa hối lộ); tham nhũng thụ động (nhận hối lộ), bao gồm cả hành vi “moi tiền”; tham ô và lừa đảo (có thể gắn hoặc không gắn với giao dịch thương mại). Các vụ án tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước thời gian qua rất phức tạp, nghiêm trọng và gây thiệt hại rất lớn; biểu hiện phạm tội có sự đan xen, gắn kết giữa hành vi vi phạm trật tự quản lý kinh tế, chức vụ và hành vi tham nhũng. Đối tượng phạm tội là người có chức vụ, quyền hạn trong khu vực công (bao gồm cả cán bộ cấp cao, cán bộ trong lực lượng phòng, chống tham nhũng, có kiến thức và kinh nghiệm) dùng mọi thủ đoạn cấu kết, móc ngoặt với người quản lý doanh nghiệp khu vực tư nhân nhằm đối phó, né tránh, che giấu sai phạm, tiêu hủy chứng cứ, tẩu tán tài sản do phạm tội mà có... gây nhiều khó khăn cho cơ quan tiến hành tố tụng trong điều tra, xử lý. Có nhiều đối tượng là cán bộ, công chức, nhân viên, người lao động bị phụ thuộc, chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của đối tượng phạm tội (là người đứng đầu cơ quan, tổ chức), bị ràng buộc bằng cơ chế hành chính, mệnh lệnh và chưa nhận thức rõ hành vi phạm tội. Hành vi vi phạm pháp luật được thực hiện thông qua cấu kết, thông đồng giữa doanh nghiệp với người có chức vụ, quyền hạn nâng đỡ, bảo kê cho doanh nghiệp “thân hữu, sân sau” để trúng thầu, giành lợi thế trong sản xuất, kinh doanh hoặc chiếm đoạt tài sản; móc ngoặc, cấu kết, đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức nhằm vụ lợi.

Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực khu vực ngoài nhà nước những năm qua luôn được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp được điều tra, xử lý nghiêm minh, cả trong khu vực công và khu vực ngoài nhà nước. Ngày 26-12-2016, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 10-KL/TW, về “Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương ba (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí”, trong đó xác định nhiệm vụ mở rộng hoạt động phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước; đến kết luận số 12-KL/TW, ngày 6-4-2022, của Bộ Chính trị, “Về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực” khẳng định lại việc phải mở rộng phạm vi phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước. Luật Phòng, chống tham nhũng và Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã quy định về công tác phòng, chống tham nhũng trong tổ chức, doanh nghiệp ngoài nhà nước, tuy vậy đối tượng bị điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tham nhũng còn khá hẹp, như công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, tổ chức xã hội. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Từng bước mở rộng hoạt động phòng, chống tham nhũng, lãng phí ngoài khu vực nhà nước”(5).

Một số vấn đề trong xây dựng hệ thống quy định xử lý tình trạng tham nhũng khu vực ngoài nhà nước hiện nay

Một là, hành vi tham nhũng khu vực ngoài nhà nước ngày càng phức tạp, tinh vi, khó phát hiện, đặc biệt có mối quan hệ chặt chẽ với khu vực công, khi mà sự kết nối các mối quan hệ công - tư diễn ra trên nhiều lĩnh vực, chặt chẽ, đan xen lẫn nhau. Trong khi đó, mặc dù hệ thống pháp luật Việt Nam đã quy định về phòng, chống hành vi  tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước, cụ thể là Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, Luật Doanh nghiệp năm 2020, Luật Cạnh tranh năm 2018..; tuy nhiên, các quy định này vẫn còn những bất cập, như chế tài xử lý hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng khu vực ngoài nhà nước chưa đủ mạnh, đồng bộ, các quy định cụ thể còn nằm rải rác ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật, dẫn tới thiếu tính thống nhất, chủ yếu nhằm để phòng, chống hành vi gian lận, hành vi cạnh tranh không lành mạnh, chưa trực tiếp điều chỉnh hành vi tham nhũng... Trong khi đó, khu vực ngoài nhà nước là một chỉnh thể, có tác động qua lại rất phức tạp và nếu không được điều chỉnh trực tiếp bởi pháp luật thì khó đạt hiệu quả như mong muốn.

Hai là, một số vấn đề mang tính quan điểm, quy định, quy trình còn thiếu thống nhất, đồng bộ giữa Luật Phòng, chống tham nhũng và Bộ luật Hình sự dẫn đến khó áp dụng trong thực tế. Cụ thể, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định các tội phạm tham nhũng, bao gồm tham ô tài sản, nhận hối lộ, lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản,... nhưng lại quy định các tội “đưa hối lội”, “môi giới hối lộ” thuộc nhóm các tội phạm chức vụ; trong khi Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 quy định hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước bao gồm cả tham ô tài sản, nhận hối lộ, đưa hối lộ, môi giới hối lộ,... Mặt khác, việc ban hành văn bản hướng dẫn về thẩm quyền, nội dung, trách nhiệm thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng chưa đề cập nhiều đến khu vực tư.

Ba là, đối tượng (chủ thể) vi phạm trong quan hệ tham nhũng ở khu vực ngoài nhà nước rất đa dạng, có thể là doanh nghiệp, cá nhân hoặc tổ chức, nhưng đều có điểm chung là có lợi ích liên quan đến hành vi tham nhũng. Hiện nay, cơ chế giám sát hoạt động của doanh nghiệp chưa được thực hiện đồng bộ, khi nhiều doanh nghiệp lợi dụng nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh chưa được phản ánh đồng thời trong dữ liệu của cơ quan thuế, cơ quan quản lý nhà nước dẫn tới hành vi tham nhũng diễn ra thường xuyên và ngày càng tinh vi (hòng giảm chi phí sản xuất, trốn tránh nghĩa vụ với cơ quan nhà nước hoặc móc ngoặc, tìm kiếm cơ chế ưu đãi để trục lợi,...). Mặt khác, nhiều vụ án có quan hệ chặt chẽ với một số cán bộ, công chức nắm giữ quyền lực, có thể do bị cá nhân, doanh nghiệp lôi kéo, phát sinh hành vi tham nhũng, hay còn được gọi là “sân sau” nên tính chất sự việc có nhiều phức tạp, dễ bị cản trở. Doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn khi phản ánh bất cập, nhũng nhiễu từ phía cơ quan quản lý nhà nước và cán bộ thực thi công vụ do thiếu vắng đường dây nóng ở địa phương; công tác phổ biến quy định phòng, chống tham nhũng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa còn hạn chế.

Bốn là, quy định của pháp luật hiện hành về tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước chưa đầy đủ, đồng bộ, thiếu hiệu quả và chưa có biện pháp đặc trưng, trọng tâm nhất. Một số hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước có tính chất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn cho Nhà nước, doanh nghiệp, người dân, nhưng chế tài xử lý chưa tương xứng, chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn. Một số cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước chưa thực thi nghiêm túc quy định của pháp luật, dẫn đến tình trạng xử lý thiếu nghiêm minh, kịp thời. Mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm quy định của doanh nghiệp trong công khai, minh bạch thông tin được quy định theo hình thức tiền phạt theo phần trăm, dẫn đến mức phạt tiền phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp, có thể gây khó khăn cho việc áp dụng mức phạt phù hợp.

Năm là, hiện nay công tác góp ý, phản biện xã hội đối với dự thảo văn bản quy phạm pháp luật còn mang tính hình thức; quy định hiện hành chưa bảo đảm sự minh bạch và trách nhiệm giải trình trong đề nghị, đề xuất, ban hành chính sách, pháp luật trên thực tế. Mặc dù pháp luật đã quy định rõ vai trò của công dân trong phòng, chống tham nhũng, như Hiến pháp, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Tiếp cận thông tin,...; các quy định về giám sát, phản biện xã hội... nhưng thực tế triển khai vẫn còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, quy định về khen thưởng người tố cáo lại chưa tạo động lực, khuyến khích người dân tham gia; quy định về tiếp cận thông tin, một số cơ quan, đơn vị đưa thông tin vào danh mục bí mật nhà nước dẫn đến người dân khó tiếp cận được thông tin để thực hiện quyền lợi của mình. Trong công tác tổ chức, triển khai biện pháp phòng, chống tham nhũng thực tế còn nhiều rào cản, vướng mắc, nhiều khâu còn yếu, có nơi, có lúc thực hiện chưa nghiêm, thiếu quyết tâm, quyết liệt và thiếu phương pháp áp dụng phù hợp,...

Một số giải pháp phòng, chống thời gian tới

Hiện nay, khu vực ngoài nhà nước ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế, do đó hành vi tham nhũng có thể gây thiệt hại cho hàng nghìn cổ đông, nhà đầu tư, doanh nghiệp..., ảnh hưởng nghiêm trọng đến công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Mặt khác, khu vực công và khu vực ngoài nhà nước có mối quan hệ mật thiết nên việc phòng, chống tham nhũng trong hai khu vực này phải song hành với nhau... Thực tế, công tác phòng, chống tham nhũng khu vực ngoài nhà nước còn rất nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi Đảng và Nhà nước ta phải quyết tâm, quyết liệt hành động hơn nữa để tiếp tục đưa đất nước phát triển bền vững. Trong cuộc đấu tranh đầy cam go, để đạt hiệu quả và toàn diện, chúng ta cần thống nhất nhận thức, quyết tâm xây dựng thứ vũ khí thực sự sắc bén - đó là bảo đảm tính toàn diện hệ thống của pháp luật, từ khâu phòng ngừa, ngăn chặn đến xử lý, đặc biệt cần tập trung thực hiện một số nội dung, giải pháp chính sau:

Thứ nhất, tăng cường rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật nhằm khắc phục hạn chế, kẽ hở, bất cập trong quản lý kinh tế - xã hội... Kiến tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thực sự bình đẳng, minh bạch, lành mạnh; ngăn chặn sự cấu kết, móc nối giữa doanh nghiệp với người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan nhà nước; thúc đẩy giải pháp công khai, minh bạch trong thực hiện thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số (đặc biệt là thực hiện nghiêm Quyết định số 06/QĐ-TTg, của Thủ tướng Chính phủ, ngày 6-1-2022, về “Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”) để giảm bớt quy trình, tinh gọn hoạt động.

Việc hoàn thiện pháp luật về phòng chống tham nhũng khu vực ngoài nhà nước cần triển khai theo các hướng: 1- Thống nhất hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước giữa Luật Phòng, chống tham nhũng và Bộ luật Hình sự; mở rộng chủ thể chịu điều chỉnh của Luật  Phòng, chống tham nhũng sang khu vực ngoài nhà nước; 2- Nghiên cứu chuyển tội đưa hối lộ và môi giới hối lộ từ phần “Các tội phạm khác về chức vụ” lên phần “Các tội phạm tham nhũng” tại Bộ luật Hình sự; sớm luật hóa hành vi biển thủ tài sản trong lĩnh vực tư vào Bộ luật Hình sự để phù hợp với Công ước của Liên hợp quốc về phòng, chống tham nhũng (UNCAC)(6), góp phần hoàn thiện khung pháp lý đối với tội phạm về tham nhũng khu vực ngoài nhà nước trong điều kiện hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay; 3- Sửa đổi pháp luật về phòng, chống tham nhũng, pháp luật hình sự theo hướng quy định hành vi phạm tội trong một chuỗi có liên quan, thể hiện đầy đủ cả khía cạnh phòng ngừa và chống tham nhũng(7).

Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về công tác phòng, chống tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước đến doanh nghiệp, tổ chức và người dân, qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chủ thể. Doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, ngành, nghề cần đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tham nhũng cho cán bộ, người lao động, vận động họ thực hiện tốt Luật Phòng, chống tham nhũng; động viên, khuyến khích người dân xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, phi tham nhũng, nói không với văn hóa “phong bì”. Yêu cầu cộng đồng doanh nghiệp chủ động kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc huỷ bỏ văn bản pháp luật không phù hợp, nguy cơ phát sinh tham nhũng hoặc tạo kẽ hở để tham nhũng, góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật, hiệu quả phòng, chống tham nhũng.

Công tác phòng, chống tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước cần triển khai đồng bộ ở cả ba cấp độ (trong nội bộ doanh nghiệp; với đối tác kinh doanh; giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước). Chú trọng kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật để hạn chế sự tác động tiêu cực của “nhóm lợi ích”, “sân sau”, “tư duy nhiệm kỳ”, ngăn chặn nguy cơ nảy sinh tham nhũng ngay từ khâu xây dựng chính sách. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật; khắc phục tình trạng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước không thiếu, nhưng thực hiện không nghiêm, không hiệu quả. Thiết lập quy tắc ứng xử và thực hiện cơ chế kiểm soát nội bộ nhằm ngăn ngừa  hành vi tham nhũng theo Luật Doanh nghiệp năm 2020, xác định rõ ràng tiêu chuẩn đạo đức, hành vi được chấp nhận và bị cấm, đặc biệt là hành vi liên quan đến phòng ngừa tham nhũng.

Thứ ba, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổ chức, triển khai thực hiện pháp luật về PCTN trong khu vực ngoài nhà nước. Trong đó, cần xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực có bản lĩnh vững vàng, dám nghĩ, dám làm, có dũng khí đấu tranh, trung thực, liêm chính - xem đây là yếu tố quyết định thành công của cuộc chiến chống tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước. Mặt khác, cần có chính sách đãi ngộ hợp lý, đủ sức tạo động lực cho đội ngũ cán bộ nỗ lực phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc; xây dựng cơ chế bảo vệ, khen thưởng, động viên kịp thời người tích cực, dũng cảm phát giác, đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Nghiêm túc thực hiện phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” và sử dụng đồng bộ các biện pháp chính trị, tư tưởng, tổ chức, hành chính, kinh tế, hình sự trong đấu tranh, phát hiện và xử lý tham nhũng. Chú trọng, quyết liệt trong thanh tra, kiểm tra, giám sát trong nội bộ doanh nghiệp, bao gồm nội dung về tổ chức, hoạt động, kết quả hoạt động, tài chính, tài sản và cơ chế kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp. Quy định rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong việc giám sát việc thực hiện công khai, minh bạch hoạt động của doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước; tập trung vào công tác kế toán, đặc biệt là chứng từ kế toán, bởi đa số hành vi vi phạm pháp luật về quản lý tài chính, tham ô, tham nhũng, vụ lợi cho cá nhân hay tập thể... đều bắt nguồn từ việc làm sai lệch chứng từ kế toán. Từng bước xây dựng quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp, đạo đức kinh doanh và cơ chế kiểm soát nội bộ, nhất là quy định xử lý mâu thuẫn lợi ích, trách nhiệm của người đứng đầu, cấp phó khi để xảy ra tham nhũng,...

Thứ tư, nghiên cứu mức độ xử phạt nặng phù hợp về kinh tế, cấm hoạt động với doanh nghiệp, cá nhân vi phạm trong một thời gian nhất định. Tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước gây thiệt hại kinh tế lớn cho cá nhân, tổ chức, xã hội, nhưng việc thu hồi tài sản do tham nhũng gây ra vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc, đồng thời mức cao nhất của khung hình phạt đối với các tội phạm về kinh tế chưa đủ sức răn đe; do đó, giải pháp phòng, chống tham nhũng cần hướng tới phạt nặng về kinh tế nhằm răn đe người phạm tội. Đồng thời, cá nhân, tổ chức trong khu vực ngoài nhà nước thực hiện hành vi tham nhũng phải bị cấm hoạt động trong lĩnh vực liên quan trong một thời gian nhất định. Để nâng cao tính răn đe đối với hành vi vi phạm quy định về công khai, minh bạch thông tin, cần xem xét tăng mức phạt tiền lên mức cao hơn, tương xứng với mức độ vi phạm. Tăng mức phạt hành chính đối với hành vi vi phạm nghiêm trọng, như cung cấp thông tin sai lệch, không chính xác, thiếu trung thực về hoạt động của doanh nghiệp.

Thứ năm, nghiên cứu, tiếp thu các giá trị phổ quát trong pháp luật và thông lệ quốc tế, vận dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam. Phòng, chống tham nhũng trong xây dựng pháp luật ở Việt Nam được tiến hành trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu, rộng. Do đó, việc hợp tác với quốc gia, tổ chức quốc tế trong công tác này là rất cần thiết nhằm tiếp thu kinh nghiệm trong phòng, chống tham nhũng, nhất là kinh nghiệm phòng, chống tham nhũng của quốc gia có nền quản trị tiên tiến, như kinh nghiệm trong nhận diện, phòng ngừa, phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng chính sách; thu hồi tài sản tham nhũng có yếu tố nước ngoài; kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức; công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động xây dựng chính sách, pháp luật; áp dụng Hệ thống tiêu chuẩn ISO 37001-2016 trong quản lý chống hối lộ, Hệ thống tiêu chuẩn ISO 37002:2018 trong quản lý tố giác - hướng dẫn... Đặc biệt, phải nhận thức rằng, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, đồng thời việc tham gia phòng, chống tham nhũng là một trong những quyền cơ bản của công dân; vì vậy, phải quyết tâm xây dựng môi trường pháp lý minh bạch, bảo đảm quyền tự do ngôn luận, tiếp cận thông tin và quyền khiếu nại, tố cáo của công dân, tạo điều kiện người dân phát hiện, phản ánh, tố cáo, tố giác, báo tin về hành vi tham nhũng và giám sát việc thực hiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng./.

------------

(1) Xem: Luật số 36/2018/QH14, ngày 20-11-2018, của Quốc hội, về “Luật Phòng, chống tham nhũng”(2) Xem: Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 14, tr. 141(3) Hiền Hòa: “Năm 2023, kỷ luật 19 cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, ngày 1-2-2024,  https://dangcongsan.vn/xay-dung-dang/nam-2023-ky-luat-19-can-bo-dien-bo-chinh-tri-ban-bi-thu-quan-ly-658953.html(4) Xem: Vy Anh: “Bộ Công an không né tránh, không có vùng cấm trong đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, ngày 6-12-2024, https://dangcongsan.vn/phap-luat/bo-cong-an-khong-ne-tranh-khong-co-vung-cam-trong-dau-tranh-chong-tham-nhung-lang-phi-685618.html(5) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 253(6) Điều 22 của UNCAC yêu cầu quốc gia thành viên xem xét hình sự hóa hành vi biển thủ tài sản, quỹ tư hoặc chứng khoán hoặc bất kỳ thứ gì khác có giá trị,... của người điều hành hoặc làm việc (ở bất kỳ cương vị nào) cho tổ chức thuộc lĩnh vực tư nếu hành vi biển thủ đó được thực hiện một cách cố ý trong quá trình hoạt động kinh tế, tài chính hoặc thương mại...(7) Từ cung cấp báo cáo kế toán hoặc sổ sách kế toán gian dối đến giấu giếm tài sản hoặc phân chia tài sản sai trái trong quá trình thanh lý (có bản chất như tham ô tài sản); từ nhận và đưa hối lộ đến hành vi có tính chất lợi dụng chức vụ, quyền hạn khác nhằm trục lợi cho cá nhân

------------

(1) Xem: Luật số 36/2018/QH14, ngày 20-11-2018, của Quốc hội, về “Luật Phòng, chống tham nhũng”

(2) Xem: Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 14, tr. 141

(3) Hiền Hòa: “Năm 2023, kỷ luật 19 cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, ngày 1-2-2024, https://dangcongsan.vn/xay-dung-dang/nam-2023-ky-luat-19-can-bo-dien-bo-chinh-tri-ban-bi-thu-quan-ly-658953.html

(4) Xem: Vy Anh: “Bộ Công an không né tránh, không có vùng cấm trong đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, ngày 6-12-2024, https://dangcongsan.vn/phap-luat/bo-cong-an-khong-ne-tranh-khong-co-vung-cam-trong-dau-tranh-chong-tham-nhung-lang-phi-685618.html

(5) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 253

(6) Điều 22 của UNCAC yêu cầu quốc gia thành viên xem xét hình sự hóa hành vi biển thủ tài sản, quỹ tư hoặc chứng khoán hoặc bất kỳ thứ gì khác có giá trị,... của người điều hành hoặc làm việc (ở bất kỳ cương vị nào) cho tổ chức thuộc lĩnh vực tư nếu hành vi biển thủ đó được thực hiện một cách cố ý trong quá trình hoạt động kinh tế, tài chính hoặc thương mại...

(7) Từ cung cấp báo cáo kế toán hoặc sổ sách kế toán gian dối đến giấu giếm tài sản hoặc phân chia tài sản sai trái trong quá trình thanh lý (có bản chất như tham ô tài sản); từ nhận và đưa hối lộ đến hành vi có tính chất lợi dụng chức vụ, quyền hạn khác nhằm trục lợi cho cá nhân

ĐOÀN HỒNG NGỌC

Ban Nội chính Trung ương