Chính phủ Mỹ đóng cửa lần đầu tiên sau 6 năm - Hàng loạt chương trình, dịch vụ bị ngưng trệ

Washington bước vào giai đoạn bất ổn mới khi phần lớn cơ quan liên bang buộc phải ngừng hoạt động từ 0h ngày 1/10. Đây là lần đóng cửa thứ 15 của Chính phủ Mỹ kể từ năm 1981, và là lần đầu tiên sau đợt khủng hoảng kéo dài kỷ lục 35 ngày vào năm 2018-2019.

Dù các cuộc thương lượng căng thẳng được tiến hành tại Quốc hội trước thời hạn 30/9 – thời điểm kết thúc năm tài khóa 2024-2025 – hai đảng vẫn không tìm được tiếng nói chung. Sự đối đầu gay gắt giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa khiến thỏa thuận ngân sách rơi vào ngõ cụt.

Tổng thống Trump, trong nhiệm kỳ hai tại Nhà Trắng, tuyên bố sẵn sàng thực hiện “những hành động không thể đảo ngược” để gây sức ép với phe đối lập. Đây cũng là lần thứ ba ông để xảy ra tình trạng chính phủ liên bang hết ngân sách.

Khoảng 750.000 nhân viên liên bang bị buộc nghỉ việc tạm thời, một số đối mặt nguy cơ mất việc. Các lĩnh vực như giáo dục, môi trường và nhiều dịch vụ công sẽ tạm ngưng, trong khi chương trình trục xuất người nhập cư trái phép vẫn được duy trì. Báo cáo việc làm hằng tháng dự kiến công bố ngày 3/10 có thể bị hoãn hoặc hủy bỏ.

Goldman Sachs cảnh báo lần đóng cửa này có thể tạo tác động tiêu cực mạnh hơn các lần trước, bởi hiện chưa có dấu hiệu đàm phán thực chất nào diễn ra để tháo gỡ bế tắc.

Lần gần nhất, chính phủ Mỹ tê liệt từ 22/12/2018 đến 25/1/2019, kéo dài 35 ngày – lâu nhất trong lịch sử. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính thiệt hại khoảng 3 tỷ USD GDP. Khi đó, gần 800.000 nhân viên liên bang bị ảnh hưởng, nhiều người không được trả lương đúng hạn.

Khái niệm “chính phủ đóng cửa” xuất hiện từ đầu thập niên 1980, khi Bộ Tư pháp dưới thời Tổng thống Jimmy Carter khẳng định các cơ quan liên bang không được phép tiếp tục hoạt động nếu ngân sách chưa được phê duyệt. Từ đó đến nay, Mỹ đã trải qua 15 lần đóng cửa, hầu hết đều gắn liền với những tranh cãi ngân sách căng thẳng.

Chính quyền Tổng thống Trump cùng các lãnh đạo đảng Cộng hòa đang đề xuất biện pháp tạm thời: gia hạn chi tiêu đến ngày 21/11, nhằm có thêm thời gian đàm phán ngân sách cho năm tài khóa 2025-2026. Tuy nhiên, khả năng đạt thỏa thuận vẫn bỏ ngỏ khi tình hình chính trị tại Washington ngày càng chia rẽ.