Hội thảo khoa học giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn Hà Nội

Tham dự hội thảo có đại diện Hội Luật gia Việt Nam; đại diện Trung tâm Trợ giúp pháp lý Hà Nội; các chuyên gia, nhà khoa học đến từ ban Nội chính Trung ương, Sở Tư Pháp; các Luật sư trực tiếp tham gia công tác trợ giúp pháp lý (TGPL).

Phát biểu dẫn đề hội thảo, ông Nguyễn Công Hồng - Chủ nhiệm đề tài cho biết: Công tác TGPL trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đi vào nề nếp, tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm đã đề ra. Tuy nhiên, nhìn tổng thể thì công tác này cũng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nhất định cần các giải pháp khắc phục phù hợp trong thời gian tới. Thêm nữa, đó phải là những giải pháp có tính đột phá để công tác TGPL đáp ứng tốt hơn các yêu cầu xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới và yêu cầu của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hiện nay. Hội thảo hôm nay sẽ phân tích, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác TGPL trên địa bàn Thành phố Hà Nội .

Hội thảo tập trung thảo luận ba nhóm nội dung chính: (1) Hiện đại hóa, tăng cường ứng dụng CNTT trong hệ thống TGPL; (2) Xã hội hóa hoạt động TGPL trên địa bàn thành phố Hà Nội; (3) Hoàn thiện các quy định của pháp luật về TGPL.

Tại Hội thảo, ThS Lê Thị Thuý, Trung tâm Công nghệ thông tin, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) trình bày tham luận “Ứng dụng công nghệ thông tin - giải pháp đột phá trong công tác TGPL”.

Theo ThS Lê Thị Thuý, trong bối cảnh toàn ngành tư pháp đẩy mạnh chuyển đổi số, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) đã trở thành một yêu cầu cấp thiết. Tại Thủ đô, Trung tâm TGPL nhà nước thành phố Hà Nội đã tiên phong trong lĩnh vực này, tạo ra những bước đột phá quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ. Điều này được thể hiện rõ nét qua con số 12.800 vụ việc TGPL đã được cập nhật lên Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động TGPL - một nền tảng phần mềm quản lý trợ giúp pháp lý được triển khai trên toàn quốc.

Trong tham luận của mình, ThS Lê Thị Thuý cũng đưa ra một số giải pháp tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực TGPL: Bảo đảm cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật để hiện đại hoá tổ chức thực hiện TGPL ở địa phương, tham gia phiên toà trực tuyến; quan tâm, tạo điều kiện về nguồn lực con người và kinh phí, cơ sở vật chất cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực TGPL; tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, tăng cường năng lực kiến thức, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho đội ngũ làm việc tại các cơ quan, tổ chức TGPL ở Trung ương và địa phương; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực TGPL theo hướng đơn giản hóa thủ tục TGPL, tạo thuận lợi cho việc triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến; ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực TGPL (ứng dụng công nghệ thông tin triển khai giải pháp xây dựng Cổng Pháp luật Việt Nam, ứng dụng TGPL trên nền tảng di động và kết nối trên nền tảng xã hội có kết nối đến cơ sở dữ liệu về TGPL nhằm tạo thuận lợi cho người dân khi truy cập, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tạo lập dữ liệu bước đầu về TGPL, vận hành đường dây nóng TGPL trở thành tổng đài điện thoại thông minh)…

Tiếp theo chương trình Hội thảo, Luật sư Tống Thị Thanh Nam, Viện Nghiên cứu Pháp luật và Kinh tế ASEAN (Hội Luật gia Việt Nam) trình bày tham luận “Đề xuất giải pháp xã hội hoá hoạt động trợ giúp pháp lý trên địa bàn thành phố Hà Nội”.

LS Tống Thị Thanh Nam đã nêu thực trạng và hạn chế, bất cập về công tác xã hội hoá hoạt động TGPL trên địa bàn thành phố Hà Nội. Qua đó, đề xuất một số giải pháp thực hiện xã hội hoá hoạt động TGPL nhằm thu hút nguồn lực đáp ứng yêu cầu: (1) Tăng cường và nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội, xã hội - nghề nghiệp trên địa bàn thành phố đối với công tác TGPL; (2) Về cơ chế chính sách của thành phố: Trước mắt, cần có cơ chế phù hợp về chính sách ưu đãi về thuê đất, thuê trụ sở, hỗ trợ quảng cáo đối với các tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật thực hiện một số lượng vụ việc TGPL nhất định trong năm; (3) Có cơ chế thu hút sự tham gia của lực lượng luật sư trên địa bàn thành phố Hà Nội đối với hoạt động TGPL; (4) Xây dựng Quy chế phối hợp giữa Đoàn Luật sư, Hội Luật gia và các tổ chức chính trị, chính trị xã hội về bố trí nguồn nhân lực tham gia hoạt động TGPL; (5) xã hội hóa công tác phổ biến pháp luật về TGPL; (6) cần có cơ chế chính sách xã hội hóa nhằm thu hút nguồn lực tài chính; (7) phát triển nguồn nhân lực làm công tác TGPL; (8) tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác TGPL.

Tại Hội thảo, PGS.TS Vũ Thu Hạnh, Viện Nghiên cứu Pháp luật và Kinh tế ASEAN, Hội Luật gia Việt Nam trình bày tham luận “Hoàn thiện pháp luật về trợ giúp pháp lý - giải pháp bền vững nâng cao, chất lượng hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn thành phố Hà Nội”.

Theo PGS.TS Vũ Thu Hạnh, Luật TGPL năm 2017 được ban hành đánh dấu mốc quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế về các quyền, lợi ích hợp pháp của người được TGPL; tiếp tục khẳng định sự quan tâm, ghi nhận của Đảng và Nhà nước đối với công tác TGPL; đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của đối tượng được TGPL. Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số quy định chưa thực sự đồng bộ, không còn phù hợp với thực tiễn, nhất là trước các yêu cầu nhiệm vụ mới đặt ra trong bối cảnh tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, giảm cấp chính quyền và sắp xếp lại các đơn vị hành chính ở địa phương;... Điều này đòi hỏi Nhà nước cần tập trung rà soát, điều chỉnh hệ thống pháp luật TGPL cho phù hợp hơn với tình hình thực tiễn của đất nước và dự liệu những quan hệ pháp luật mới có thể phát sinh để công tác TGPL có thể được thực hiện thuận lợi, ổn định.

Đồng thời, các chính sách về tổ chức thực hiện pháp luật TGPL cần được xây dựng có nội dung trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo hài hòa trong thực hiện pháp luật về TGPL ở các vùng, miền, đối với các lĩnh vực pháp luật, các hình thức TGPL và các đối tượng hưởng TGPL, theo 02 giai đoạn trước mắt và lâu dài với các nội dung chính: Đồng bộ các quy định về đối tượng được TGPL và mở rộng diện đối tượng được TGPL; hoàn thiện quy định về điều kiện “có khó khăn về tài chính” đối với 08 nhóm người tại khoản 7 Điều 7 Luật TGPL năm 2017 cho phù hợp với tình hình thực tế hiện nay; hoàn thiện quy định về thành lập Chi nhánh của Trung tâm TGPL nhà nước; thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng về nghiên cứu hình thành chế định “luật sư công” và “cơ chế có điều kiện cho phép viên chức được hành nghề luật sư”).

Trong khuôn khổ Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đã phân tích vai trò, các đóng góp của công tác TGPL; giải pháp tăng cường ứng dụng CNTT trong hệ thống TGPL; xã hội hóa hoạt động TGPL trên địa bàn thành phố Hà Nội. Trên cơ sở đó, các đại biểu cũng đề xuất kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật về TGPL, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác TGPL nói chung, trên địa bàn thành phố Hà Nội nói riêng.